2024 Özgürlük Raporu: “AKP seçimler öncesi muhalefeti susturmak için seçim yasalarını manipüle etti”

ABD destekli sivil toplum ve düşünce kuruluşu Freedom House, 2024 yılı Özgürlükler Raporu’nu açıkladı. Türkiye, son on yılda özgürlüklerde en büyük gerilemenin yaşandığı beşinci ülke olarak sıralandı ve "özgür olmayan" ülke kategorisinde yer aldı. Raporda, 52 ülkede siyasi hak ve özgürlüklerin kötüleştiği, 21 ülkede ise ilerlemelerin olduğu belirtildi.

Freedom House 1973 yılında küresel araştırmasının ilk baskısını yayımladığında 148 ülkeden 44'ü özgür olarak derecelendirilmişti. 2024 yılı Özgürlükler Raporu’nda ise 195 ülkeden sadece 84'ü özgür olarak nitelendirildi.

Rapora göre, siyasi haklar ve sivil özgürlükler alanında genel olarak iyileşme kaydeden ülke sayısı ile 2022 yılında genel olarak gerileme kaydeden ülke sayısı arasındaki fark 17 yıldır devam eden küresel kötüleşme sürecinde şimdiye kadarki en dar aralık oldu. 34 ülke iyileşme kaydederken, düşüş gösteren ülkelerin sayısı 35 olarak belirtildi.

Raporda, gazetecilere ve ifade özgürlüğüne yapılan baskıların küresel demokrasinin gerilemesinde önemli bir etken olduğuna dikkat çekildi. Rapora göre, son 17 yılda raporun medya özgürlüğü göstergesinde 4 üzerinden 0 puan alan ülke ve bölgelerin sayısı 14'ten 33'e yükseldi.

TÜRKİYE, MYARNMAR VE TAYLAND İLE AYNI LİSTEDE

Freedom House’un raporunda, Rusya-Ukrayna savaşının Ukrayna’da yıkıcı insan hakları ihlallerine ve yaygın zulme yol açtığına dikkat çekildi. Ayrıca önceki yıllarda yaşanan darbeler ve devam eden baskıların Türkiye, Myanmar ve Tayland gibi ülkelerde de özgürlükleri kısıtladığı belirtildi.

“AKP SEÇİMLER ÖNCESİ MUHALEFETİ SUSTURMAK İÇİN SEÇİM YASALARINI MANİPÜLE ETTİ”

Raporda, “Türkiye'deki hükümet 2023 seçimleri öncesinde ifade özgürlüğünü ve bağımsız gazeteciliği engelleyen acımasız bir ‘dezenformasyon’ yasasını kabul etti” denildi. Ayrıca, AKP’nin 2023 Mayıs ayında yapılan genel seçimler öncesi muhalefeti susturmak için seçim yasalarının manipüle edildiği kaydedildi:

“Türkiye'deki seçimler, uzun süredir muhalefet liderleri ve gazetecilere yönelik taciz, tutuklama ve cezai kovuşturmaların yanı sıra AKP’nin medya üzerindeki hakimiyeti ve devlet kaynaklarını kötüye kullanmasına neden olmaktadır. Muhalefet için eşit olmayan bir oyun alanı yaratan seçim manipülasyonu biçimleri ise demokrasiyi ciddi bir şekilde tehdit ediyor, Kamboçya, Polonya ve Türkiye'deki seçimleri etkilemiştir.”

SİYASET BİLİMCİ PROF. DR. TANJU TOSUN: “SEÇİMLERİN DÜRÜSTLÜĞÜ KONUSUNDA TÜRKİYE 120’İNCİ SIRALARDA”

Gerçek Gündem’e konuşan Siyaset Bilimci Prof. Dr. Tanju Tosun, bunun Türkiye’deki seçimlerin dürüstlüğüyle ilgili bir konu olduğu söyledi.

Tosun, “Dünyada seçimlerin dürüstlüğü konusunda yapılan ciddi araştırmalar da var. Örneğin Harvard Üniversitesi’nde yapılan araştırmaya göre Türkiye seçimlerin dürüstlüğü açısından yaklaşık 150 ülke arasında 120’inci sıralarda. Oldukça kötü durumdayız” dedi.

“İKTİDAR İLE MUHALEFET ARASINDA ADALETSİZ BİR SEÇİM REKABETİ VAR”

Tosun’a göre, Türkiye’de iktidar ile muhalefet arasında adaletsiz bir seçim rekabeti var. Medya kullanımı ise bunların başında geliyor:

“İktidar ve muhalefet başkan adaylarının TRT’de ne kadar süre aldığı bunu açıklıyor. Medya kullanımı açısından iktidar ve muhalefet arasında çok büyük bir adaletsizlik var. Kaynak finansmanı anlamında da sorunlar var. Yerel seçim olmasına rağmen iktidarın kampanya sürecinde de ciddi anlamda adil olmayan bir rekabet yaşanıyor. Ayrıca iktidar yürütmenin fonksiyonu olan birtakım kamu hizmetlerini yerelde de kampanyaya dönüştürüyor. Seçim rekabeti açısından bu da büyük bir sorun.”

“SEÇİMLERİN ADİL YAPILMASI KONUSUNDA TÜRKİYE ÇOK KÖTÜ BİR DURUMDA”

Türkiye’de seçimlerin adil yapılmadığına ilişkin muhalif seçmende bir algı olduğuna dikkat çeken Tosun, seçimlerin adil yapılması konusunda Türkiye’nin çok kötü bir yerde olduğunu söyledi:

“İktidar bu algıyı kırabilecek düzenlemeler yaparsa ve seçimlerin adil yapılmasının altyapısını hazırlarsa Türkiye’de bu tartışmalar azalır. Sandık güvenliğinin de sağlanması gerekiyor. Özellikle muhalefet partilerinin kendi üyelerini mobilize etmesi, alanı boş bırakmamaları gerekiyor.”