Avrupa'da iklim krizi: Kurak yazı sıcak kış takip ediyor

Normal şartlarda yılın bu günlerinde rekor soğukların yaşandığı Avrupa'nın bazı ülkelerinde termometreler 20 dereceyi gösterdi, kimi zaman bunu da aştı.

Mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklıklar, Avrupalılara alışılmışın dışında bir yılbaşı tatili tecrübesi yaşatırken bazı ülkelerde güneşli havanın tadı çıkarıldı.

Uzmanlar, yaşanan bu olağan dışı hava durumunda iklim değişikliğinin etkisinin olduğuna dikkati çekerken, 2022 yazını da kurak geçiren kıtada bu durumun tehlikeleri karşısında uyarılarda bulunuyor.

İSPANYA

İspanya'da sıcaklık rekorları kıran sonbahardan sonra kışın da mevsim normallerinin üzerinde geçmesi bekleniyor.

Meteoroloji Enstitüsünün (AEMET) verilerine göre, 2022 sonbaharı, ülke genelinde ortalama 16,3 santigrat derece ile İspanya'da bu zamana kadarki en sıcak sonbahar olarak istatistiklere geçti. AEMET, sonbaharda hava sıcaklıklarının normalin 3-4 derece üzerinde olduğunu açıkladı.

Ayrıca sonbaharda ülke genelinde ortalama metrekareye 152 litre düşen yağışın da normal seviyenin yüzde 24 altında olduğu ve kuralığın devam ettiği bilgisi paylaşıldı.

Kışın ilk günlerinde de devam eden ve normalin 3-5 derece üzerinde olan hava sıcaklıkları, İspanyollara alışılmışın dışında bir Noel ve yeni yıl geçirtti.

İstatistiklere göre 25,1 dereceyi gören Bilbao'da 1948'den bu yana en sıcak "1 Ocak" yaşandı. Benzer şekilde Vitoria kentinde (19,7 derece) son 49 yılın, Pamplona'da (18,8 derece) son 48 yılın, Valladolid'de (18 derece) son 47 yılın en sıcak 1 Ocak'ı tespit edildi.

Meteoroloji uzmanları, "gerçek kışın" 15 Ocak'tan itibaren hissedilmeye başlanacağı yorumlarını yapıyor.

HOLLANDA'DA KIŞ ILIK GEÇİYOR

Hollanda'da sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle son yılların en sıcak sonbaharının ardından kış mevsiminin de sıcak geçeceği öngörülüyor.

Kraliyet Meteoroloji Enstitüsünün (KNMI) paylaştığı verilere göre, 2022 sonbaharı, ülke genelinde ortalama 12,1 santigrat derece ile Hollanda'da 2018, 2005 ve 1959 yıllarının ardından en sıcak dördüncü sonbahar olarak istatistiklere geçti.

KNMI'nın açıklamasında, meteoroloji verilerinin tutulduğu 1901'den bu yana kış mevsimi ortalama sıcaklığı 4 derecenin altında olmasına karşın Aralık 2022'de ortalama sıcaklığın 5,8'e yükseldiği belirtildi.

Kış mevsimi ortalama sıcaklıkları, 1902-1930 yılları arasında 2,6, 1931-1960 yılları arasında 2,3, 1961-1990 yılları arasında 2,7, 1991-2020 yılları arasında 3,9 olarak ölçülürken 2023 kışında ortalama sıcaklığın 4,9 derecelerde seyrettiği kaydedildi.

Ilık geçen sonbahar ve kış mevsimiyle 2022’de yıllık ortalama sıcaklığın 11,6 derece olduğuna değinilen açıklamada, bunun 1901’den bu yana ölçülen ortalama yıllık sıcaklıktan 1 derece fazla olduğu aktarıldı.

Küresel ısınma sebebiyle kış mevsimi sıcaklık ortalamasında artış beklendiği ifade edildi.

İSVİÇRE ALPLERİ'NİN KUZEYİNDE 'EN SICAK OCAK AYI'

İsviçre'de de yılın ilk günlerinde sıcaklıklar mevsim normallerinin üzerinde seyrediyor.

1 Ocak'ta İsviçre Alpleri'nin kuzeyinde yer alan Jura kantonundaki Delemont kasabasında termometreler, 1 Ocak'ta 20,9 dereceyi gösterdi. Bu, "İsviçre Alpleri'nin kuzeyinde tüm zamanların en yüksek ocak ayı sıcaklığı" olarak kayda geçti.

Alpler'in kuzeyinde bir önceki rekor ocak ayı sıcaklığı 19,4 derece ile 12 Ocak 1993'te Luzern kantonunda görülmüştü.

Uri kantonunda 1 Ocak'ta sıcaklık 19,2 derece olarak ölçüldü.

İsviçre Meteoroloji Enstitüsü, Delemont'daki rekor sıcaklığa güneybatıdan esen sıcak rüzgarlar ile Jura Dağları'ndan gelen kuru ve ılık, fön rüzgarı olarak da bilinen rüzgarların neden olduğunu açıkladı.

Batı Avrupa'daki ılıman havanın, ABD'nin Florida eyaletinin doğusundaki Atlantik'ten gelen sıcak havadan kaynaklandığını belirten İsviçre Meteoroloji Enstitüsü, geçen sene de aynı durumun yaşandığını kaydetti.

Bir diğer Avrupa ülkesi Lihtenştayn'da da sıcaklıklar ocak ayına rağmen yaklaşık 20 dereceye ulaştı.

İTALYA

İtalya'da "kış henüz çekmecede" yorumu yapan meteoroloji uzmanları, ülkede sonbaharda ve kışın başlangıcında 1985 yılındakine benzer bir şekilde hava sıcaklarının normalin çok üzerinde seyrettiğini bildirdi.

2022 yazında rekor seviyelere varan sıcaklık ve kuraklık sorunu yaşayan İtalya, genellikle çok yağış görülen ekim-kasım dönemini de 2022'de az yağışlı geçirdi.

Uzmanlar, rekor seviyelerde seyreden hava sıcaklarından dolayı İtalya'nın kuzeyinden güneyine farklı bölgelerde sivrisineklerin aralık ayına kadar görülmeye devam ettiğini açıkladı.

Noel ve yılbaşı dönemlerinde de normalin çok üzerine çıkan hava sıcaklarının özellikle ülkenin orta ve güney bölgelerinde 25 dereceyi bulduğu aktarıldı.

Hava sıcaklıklarının ocak ayının ikinci haftasından itibaren düşmeye başlayacağını kaydeden uzmanlar, buna rağmen ülkenin kuzeydeki dağlık bölgelerinde normalde çoktan olması gereken kar yağışının ne zaman başlayacağının henüz bilinmediğini ifade etti.

İstatistiklere göre, 2022'de tarihinin en sıcak ve kurak yılını yaşayan İtalya'da 2023'ün de benzer şekilde geçeceği tahmin ediliyor.

POLONYA

Polonya'da yılın ilk gününde hava sıcaklığı 19 dereceye ulaşarak tüm zamanların en sıcak ocak ayının yaşanmasına neden oldu.

Polonya Meteoroloji Kurumundan yapılan açıklama göre, başkent Varşova dahil ülkenin büyük kesiminde 1 Ocak'ta yüksek sıcaklıklar kaydedildi.

Aralık 2022'de sıfırın altında 18 derecenin altına düşen hava sıcaklıkları 2023'ün ilk gününde 19 dereceye ulaştı. Bu, tüm zamanların en sıcak ocak ayı olarak kayıtlara geçti.

Polonya aralıkta son 10 yılın en yoğun kar yağışını da almıştı.

YUNANİSTAN

Yunanistan'da aralıkta 20 dereceye kadar yükselen sıcaklıklar etkisini sürdürüyor.

Başkent Atina başta olmak üzere çoğu sahil bölgesinde çok sayıda kişi plajlardan ve güneşten faydalanmayı tercih etti.

Uzmanlar, soğuk havanın ocak ayının ikinci yarısından itibaren etkili olacağını tahmin ediyor.

Yunanistan'da 2022 yazında yüksek sıcaklıklar orman yangınlarına neden olmuştu.

Geçen yıl ülke genelinde yaklaşık 200 bin dönüm alan orman yangınlarında kül olmuştu. Bu sayı, 2006-2021 dönemi yıllık ortalamasının yüzde 46'sına denk geliyor.

İngiltere'de geçen yıl aralık ayı hariç her ay sıcaklıklar ortalamanın üzerinde seyretti. Aralık sonu daha ılıman ve yağışlı olmasına rağmen, ülkenin büyük bir bölümünde kar yağışı da görüldü.

MACARİSTAN

Macaristan'da sıcaklık mevsim normallerinin üstünde seyrederken hava sıcaklığı 2 Ocak'ta 18,2 derece ölçüldü.

Ülkede bugüne kadar yapılan ölçümlerde 2 Ocak'taki en yüksek sıcaklık, 1992'de Szentgotthard kentinde 16,4 derece olarak ölçülmüştü.

Ülkede ayrıca 2022 yazının ortalama 22,8 dereceyle 1901'den beri yaşanan en sıcak yaz mevsimi olduğu açıklanmıştı.

AVRUPA'DA SON 500 YILIN EN KURAK DÖNEMİ

İklim değişikliği kaynaklı çevre sorunları, dünya genelindeki kuraklık tehlikesinin boyutunu hızla artırırken bunun en çarpıcı etkileri, bu yaz Avrupa kıtasında görülmüştü.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonunun Ortak Araştırma Merkezi (JRC) uzmanları, 23 Ağustos'ta Avrupa'nın son 500 yılın kurak dönemini geçirdiğini bildirmişti.

JRC'nin Avrupa Kuraklık Gözlemevinin analiz ve verileri temelinde hazırladığı "Avrupa'daki Kuraklık-Ağustos 2022" raporunda, temmuzdaki endişe verici kuraklığın devam ettiği belirtilmiş, AB topraklarının yüzde 47'sinin hala "uyarı verici" durumla karşı karşıya olduğu, AB'nin yüzde 17'sinde ise "alarm verici" bir kuraklık bulunduğu kaydedilmişti.

Başta İspanya, Portekiz, Fransa ve İtalya olmak üzere yaz aylarında aşırı sıcaklar ve orman yangılarına teslim olan Avrupa'da İtalya, İspanya, Fransa, Almanya ve İngiltere'de kuraklık, yetkilileri ve halkı endişelendirmişti.

JRC'nin hazırladığı "Drought in Europe 2022" raporuna göre, kıta genelinde son 500 yılın en büyük kuraklığının yaşandığı ihtimali üzerinde duruluyor.

Merkezin İngiltere'yi de dahil ederek yayımladığı Temmuz 2022 kuraklık raporuna göre, Avrupa topraklarının yüzde 44'ü kuraklık tehdidiyle yüz yüze bulunuyor.

AB topraklarının yüzde 44'ü "uyarı", yüzde 9'u ise "alarm" seviyesinde kuraklık riski altında bulunurken Avrupa'da kuraklıktan en çok etkilenen ülkenin, İtalya olduğu görülüyor. Kıtadaki en şiddetli kuraklık da bu ülkedeki Po Nehri havzasında yaşanıyor.

Rapora göre, İspanya'da su rezervlerindeki doluluk oranı da son 10 yılın ortalamasından yüzde 31 düşük ölçülüyor.

Portekiz'de hidroelektrik enerjisi üretmek için kullanılan suyun son 7 yıl ortalamasının yüzde 50 gerilemesi dikkati çekiyor.

Aşırı sıcaklar, özellikle Fransa, Romanya, İspanya, Portekiz ve İtalya'da tarımı olumsuz etkiliyor.

AVRUPA ORMAN YANGINLARIYLA MÜCADELE ETTİ

AB ülkelerinde ocak-eylül arasında çıkan yangınlarda yaklaşık 750 bin hektar alan küle döndü.

Avrupa Orman Yangınları Bilgi Sisteminin verilerine göre, 1 Ocak'tan 3 Eylül'e kadar AB ülkelerindeki yangınlarda 750 bin hektarlık alan yandı. 2006-2021 döneminde yanan alan miktarı yıllık ortalama 260 bin hektardı.

Sadece ağustos ayında yanan alan miktarı 508 bin hektarın üzerinde ölçülmüştü. Bu miktarın son 15 yıllık ortalaması 215 bin hektardı.

Avrupa Birliği'nin (AB) Copernicus Atmosfer İzleme Servisi (CAMS) de Avrupa'da çıkan yangınların, kıtada yaz mevsiminde son 15 yılın en yüksek karbon emisyonuna neden olduğunu bildirdi.

1 Haziran'dan 31 Ağustos'a kadar geçen sürede AB ülkeleriyle İngiltere'de çıkan yangınlar 6,4 megaton karbon oluşturdu.

Özellikle Fransa ve İber Yarımadası'ndaki yangınların sebep olduğu bu karbon miktarı, 2007'den bu yana yaz mevsiminde ölçülen en yüksek seviye olarak kaydedildi.

Yaz mevsiminde Fransa ve İspanya'daki karbon emisyonu ise son 20 yılın en yüksek seviyesine çıktı.