6,5 Milyar Liralık Ziyan! Akaryakıtta Yeni Sistem Başlamadan ‘Hata’ Verdi: O Şart Milyonlarca Kişiyi Etkileyecek
31 Aralık’ta ticari araçlar için, 1 Temmuz’da da sıfır kilometre tüm araçlar için zorunlu hale gelecek Ulusal Taşıt Tanıma sistemi tartışmaları da beraberinde getirdi. Sistemde cihazların araç yenileme durumunda değiştirilmesi zorunluluğu tepki topladı. Şu an cihaz başına maliyeti 2.172 TL olan taşıt tanıma sistemi cihazlarından her yıl 3 milyon adedinin çöpe gideceği belirtiliyor. Bu da toplamda 6,5 milyar liradan fazla para anlamına geliyor.
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), 31 Aralık itibarıyla şirket araçları için mecburi hâle geliyor. Bu tarihten itibaren UTTS cihazı olmayan araçlar, akaryakıt alamayacak. Ayrıca, 1 Temmuz 2025’ten itibaren tüm sıfır araçlarda bu sistemin bulunması zorunlu olacak. Ancak uygulamanın maliyet ve kullanım şekli tartışma konusu olmuş durumda. UTTS’nin cihaz başına maliyeti 2.172 TL olarak belirlenirken, özellikle “kullan-at” modeli büyük eleştiri topluyor. Sistemin cihaz devir işlemlerine izin vermemesi, bireysel kullanıcılar ve filo şirketleri için maliyetleri katlıyor.
Türkiye Gazetesi’nde yer alan habere göre, UTTS cihazları, araç alım-satımı sırasında yeni kullanıcıya devredilemiyor. Bir araca taktırılan cihaz, araç satıldığında işlevsiz hâle geliyor ve yeni araç sahibi aynı cihazı yeniden satın almak mecburiyetinde kalıyor. Bu durum bireysel kullanıcılar ve şirketler için gereksiz bir harcama kalemi olarak görülüyor.
PLAKA DEVRİ YAPILMALI
UTTS cihazlarının en çok maliyet oluşturduğu alanlardan biri de filo şirketleri... Binlerce araçlık filosu bulunan şirketler, her sene araçlarını yenilerken ciddi masraflarla karşı karşıya kalacak. Filo yöneticileri, mevcut sistemin hem ekonomik hem de çevresel olarak sürdürülebilir olmadığını belirtiyor. Konuyla ilgili, “Vergi kaçakçılığını önlemek için sistemi destekliyoruz. Ancak her alım satımda yeni cihaz almak zorunda kalmamalıyız. Bu, bütün şirketler için bir maliyet oluşturuyor. Elektrikli araçlarda olduğu gibi, UTTS cihazlarında da plaka değişikliği yapılabilmeli” açıklamasında bulunuldu.
Kullanıcılar ve şirketler, cihazın araçla birlikte devredilebilmesi için bir yazılım güncellemesi yapılmasını talep ediyor. Bu tür bir çözümün uygulanmasının teknik olarak kolay olduğu ifade ediliyor.
YILDA 3 MİLYON CİHAZ, ÇÖPE GİDECEK
Cihazların ‘kullan-at’ şeklinde olması ülkemizdeki araç satış trafiği düşünüldüğünde teknolojik atık konusunu da gündeme getiriyor. Uzmanlar konuyla ilgili “Türkiye’de her yıl 1,8 milyon civarında ikinci el araç satışı yapılıyor. Sıfır araç satışları da 1 milyon bandında seyrediyor. Yani İkinci el ve sıfır dâhil toplam satış 3 milyonu buluyor. Bu da şu demek; her yıl 3 milyon adet UTTS cihazı çöpe gidecek. Bu da ciddi bir teknoloji atığı” diyor. Öte yandan montaj noktalarında uygulamanın hayata geçirilmesiyle şimdiden yoğunluk yaşanmaya başladığı görülüyor.