Kayıt dışı çalıştırıldığı tespit edilen işçinin işsizlik maaşı geri alınır mı?

Karar yazarı Demirci'ye, "2020 yılında İstanbul’dan satın aldığımız aracı Kayseri’ye getirirken trafik cezası uygulanan bir kişi adına sigortasız çalıştırdığımız için işyerine idari para cezası kesildi. Ceza kesilen sürücü o tarihte işsizlik maaşı alıyordu. İşsizlik maaşı da geri alınacak diyorlar, doğru mu?" sorusu soruldu.

Demirci'nin yanıtı ise şöyle oldu:

İşsizlik maaşının hangi hallerde kesileceği 4447 sayılı Kanunun 52. maddesinde açıklanmıştır. Anılan maddeye göre işsizlik maaşının kesilmesine neden olan fiillerden biri de işsizlik maaşı alınan sürede gelir getirici bir işte çalışmış olmaktır.

Bu bakımdan işsizlik maaşı alınan süre içinde bir gün dahi olsa geriye yönelik sigorta bildiriminin yapılmış olması, işsizlik maaşının kesilmesine neden olmaktadır.

Sosyal Güvenlik Kurumunca ticari araç sürücülerine kesilen trafik ceza tutanaklarına istinaden, araç sürücüsünün araç sahibine ait işyerinde sigortalı bildirimi yapılmamış ise cezanın kesildiği tarih itibariyle 1 gün kayıt dışı çalıştırıldığı kabul edilerek, işverenlerinden işe giriş ve işten ayrılış bildirgesi ile muhtasar ve prim beyannamesi istenilmekte, işverenlerce verilmemesi halinde Kurumca re’sen düzenlenerek sigortalılığı sağlanmaktadır.

Kayıt dışı çalıştırıldığı tespit edilen sigortalıların işsizlik maaşlarının kesilmesiyle ilgili olarak İŞKUR’un 2020/1 sayılı Genelgesinde;

“Çalışma hayatını inceleme ve denetleme yetkisine haiz müfettişlerce veya kamu idarelerinin denetim elemanları tarafından yapılan denetimlerde Kurumumuzdan İÖ aldığı dönemde kayıt dışı olarak çalıştığı tespit edilenlerin işsizlik ödenekleri “Gelir Getirici İşte Çalışıyor Olma” gerekçesiyle kesilmelidir. “Gelir Getirici İşte Çalışıyor Olma” gerekçesiyle kesilenler tekrar başlatılmaz. Ancak, tespit işlemi işe giriş tarihinden itibaren 15 gün içinde yapılmışsa kesme işlemi “Yeni İşe Başlama” gerekçesiyle yapılır.

“Ödeme planına rastlayan bir tarihte işe girdiği SGK kayıtlarından tespit edilenlerin ödeneği “Yeni İşe Başlama” gerekçesiyle kesilir, işten çıktığı tarihi izleyen gün itibarıyla da başlatılır.”

Şeklindeki açıklamalara istinaden işsizlik maaşı, kayıt dışı istihdama yönelik tespit işlemi işe giriş tarihinden itibaren 15 gün içinde yapılmış ise yalnızca sigortalı bildiriminin yapıldığı süre için kesilmektedir.

Bu durumda işsizlik maaşı aylık olarak (30 gün üzerinden) ödendiğinden, bir günlük kayıt dışı çalışma 31 gün çeken ay içinde gerçekleşmiş ise herhangi bir geri ödeme sözkonusu olmayacaktır. 30 gün çeken ayda gerçekleşmiş ise yalnızca bir günlük işsizlik maaşının faiziyle birlikte ödenmesi gerekecektir.