Uzmanlar Yanıtladı: Faiz İndirimi Konut ve Otomobil Fiyatlarını Nasıl Etkiler?
ABD Merkez Bankası’nın faiz indirimine hazırlandığı bir dönemde, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) da yıl sonu veya 2025 başında benzer bir hamle yapması konuşuluyor. Uzmanlara göre, olası faiz indirimleri konut ve otomobil fiyatlarını etkileyebilir; ancak talep patlaması beklenmiyor.
Eylül toplantısında ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz indirimlerine başlaması beklenirken, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) da faiz indirimine başlaması için yılsonu ya da 2025 başı konuşuluyor. Enflasyonda düşüş görülürken, kur ve fiyatları etkileyebilecek bu hamle gelirse ev ve araba fiyatları yükselir mi?
CNBC-e’den Emre Eser’in haberine göre, uzmanlara göre ucuz kredilerin etkisiyle ev ve otomobil fiyatları değerinden fazla artış gösterirken, şu an bu piyasalarda durgunluk hâkim oluyor.
İktisatçı Mahfi Eğilmez, TCMB’nin faizlerle ilgili hamlelerini öngörmenin zor olduğunu söylerken, şunları ekledi:
“Bizim faizler döviz faizi gibi işlem görüyor artık o nedenle onu yavaş yavaş kontrol etmek için faizi indirmeli. Eğer bu şekilde yavaş indirirse, yani yavaştan kastım ikişer puan her seferinde iki puan gibi böyle bir durumda çok büyük bir değişiklik olmaz piyasada.”
Eğilmez, faizlerin tek başına piyasayı düzeltmeyeceğini de belirterek, şu ifadeleri kullandı:
“Tabi öteden beri söylediğimiz bir şey var. Faiz tek başına hiçbir zaman piyasayı düzenlemekte yeterli bir araç değil. Yanında mutlaka Türkiye’nin eksik olduğu yapısal reformların yapılması lazım. Türkiye riskli bir ülke bu risklerin düşürülmez lazım ki buradan sonuç alınsın.”
“TALEP PATLAMASI OLMAZ”
TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atılım Murat, Türkiye’de yüksek bir reel faiz olduğunu belirtirken, faizlerin hızlı bir şekilde inmeyeceği kanısında olurken, şu şekilde anlatıyor:
“Şu an Türkiye’de yüksek bir reel faiz var. Mevduatlar hala cazip. Merkez bankası faizleri öyle hızlı indirmeyecek. Bu uzun zamana yayılacak. Yani otomotiv ve gayrimenkul için şaşalı günler birden gelmeyecek. Türk halkının kredi faizleri yüzde 1’in altına inmeden hiçbir ürüne hücum etmeyeceğini söyleyen Murat, bu süreçte sadece ihtiyaç için krediler kullanılacaktır. Talep patlaması olmaz. Zaten fiyatlar da çok düşmedi.”
VERİLER KREDİLER İÇİN NE DİYOR?
Merkez Bankası verilerine bakıldığında, kredi faizlerinde konut faizleri yüzde 43,48 ortalamasında olurken, taşıt faizleri de yüzde 49,60 seviyesinde bulunuyor. İhtiyaç kredilerinde faizler de yüzde 72,24 seviyesinde olurken, KMH dahil yüzde 74,56 seviyesinde. 4 yıl önce 2020 Ağustos ayı başında konut kredisi faizleri yüzde 9,99 olurken, taşıt kredisi faizleri yüzde 12,42, ihtiyaç kredisi faizleri yüzde 13,41 ve KMH dahil ihtiyaç kredisi faizleri de yüzde 14,04 seviyesindeydi.
KREDİLİ KONUT SATIŞI, FAİZLER DÜŞÜKKEN ARTIYOR MU?
TÜİK verilerinde de konut satışları istatistikleri, faizlerin düşük olduğu pandemi süreci de olan 2020 yılında konut satışlarının 2013-2023 aralığında zirve yıl olduğunu gösteriyor. 2020 Ocak-Temmuz döneminde toplam konut satışı 854 bin 126 olurken, bunun yaklaşık yüzde 46’sı ipotekli satış yani kredili oluyor. 2024 yılı Ocak-Temmuz döneminde 672 bin 162 konut satılırken, ipotekli satış oranı yüzde 9 oluyor.