Uzmanlar yorumladı: Zincir market krizi fiyat sabitleme mi, enflasyona yeni makyaj mı?

Hükümetin uyguladığı ekonomi politikaları ve maliyetlerin artmasıyla yıllık tüketici enflasyonu (TÜFE) yüzde 64,27, üretici enflasyonu (ÜFE) ise yüzde 97,72 oldu. Böylece TÜFE-ÜFE arasındaki makas 33,5 puana vardı. Fiyatları belirleyen ÜFE-TÜFE farkı enflasyonist baskıyı artırırken, AKP ve MHP kanadı, yurttaşların zamlar altında ezilmesinin sorumlusunu zincir marketler ilan etti. AKP iktidarının uyguladığı ‘dünyada tek olma’ iddiasındaki ekonomi politikaları enflasyonu tırmandırıp tüm ürünlerde fahiş fiyat artışlarına neden olurken Cumhur İttifakı ortağı, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli gıda fiyatlarındaki artışta suçlunun zincir marketler olduğunu savunarak, "FETÖ’yle irtibatları araştırılsın" ifadelerini kullandı. AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise, "Para cezası demek ki bunları ıslah etmiyor" diyerek zincir marketleri hedef aldı.

AKP ve MHP'nin zincir marketleri hedef almasıyla tırmanan gerginliğin ardından Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ise, tüm işletmelere ‘indirim’ çağrısı yaptı. Nebati, "Sizler de gelin elinizi taşın altına koyun. O vakit birlik içinde bu taşı yolumuzdan bir an evvel kaldırıp atarız" ifadelerini kullandı.

İNDİRİM VE FİYAT SABİTLEME HABERLERİ BİRBİRİ ARDINA GELDİ

MHP ve AKP kanadından gelen tehditler ve indirim çağrısıyla ŞOK, Migros, CarrefourSA, Happy Center gibi Türkiye'nin perakende sektöründe en yaygın şube ağına sahip marketler, birbiri ardına 'indirim' ve 'fiyat sabitleme' uygulamasına gitti.

Ancak binlerce üründe fiyat sabitlediğini veya indirim yaptığını duyuran zincir marketler, hangi ürünlerde bu uygulamaya geçtiklerini belirtmedi.

"DAHA ÇOK PİYASALARI KARIŞTIRIR"

Zincir marketlerin 'fiyat sabitlemesi' ve 'indirim' açıklamalarını Gerçek Gündem'e değerlendiren Prof. Dr. Veysel Ulusoy, "Rasyonel bir ekonomide tabi ki fiyatlara müdahale olur. Bu müdahale çığırından çıkmış hiperenflasyona giden süreçte değil de arz ve talebin geçici dengesizliklerini ortadan kaldırma amaçlı düşük enflasyon oranlarının tecrübe edildiği zamanlarda gerçekleşir. Özellikle devletin üretim gücünün olmadığı zamanlarda özel sektörün fiyat yapısına müdahale piyasaları daha çok karıştırır ve tüketici güveninde azalmalara neden olur" dedi.

"TAM DA BU YALANIN SAĞLAMASI OLDU"

"Son dönemde ülkemizde yaşanan fiyat müdahalesi ise eşi benzeri görülmeyen bir tarza sahip" diyen Ulusoy, "Maliyetlerin üç haneli olarak arttığı bir ortamda özel sektöre baskı yapılmakta. Temelinde ne olursa olsun seçime kadar böyle gitsin anlayışı var. Esasında bu resmi verilerin ÜFE ile TÜFE farkının da yanlış olduğunun bir kanıtı. Zira zaten bu farka göre üretici fiyatlarını tüketiciye yansıtmıyordu. Bu müdahale tam da bu yalanın bir sağlaması oldu" ifadelerini kullandı.

"EKONOMİK ÇARELERİ YOK"

Son olarak yaşanan gelişmelerdeki tehlikeye dikkat çeken Ulusoy, "Özetle, her müdahale piyasa riskini daha da artırır, telaşın hacmini çoğaltır. Ama ekonomik çareleri yok. Yapmak zorundalar" diye konuştu.

“TÜİK’E YALAN SÖYLETMENİN ALTLIĞI HAZIRLANDI”

“Marketlerin fiyat sabitlemesini TÜİK enflasyonuna kılıf uydurmak için hazırlandığını” belirten İktisatçı Mustafa Sönmez ise, "İndirim yapılan veya fiyatı sabitlenen bu ürünlerin ne olduğunu bilmiyoruz. Marketlerin aldığı bu kararın ne kadar samimiyetle yapıldığını denetleyecek bir mekanizma yok. Dolayısıyla TÜİK'in açıklayacağı enflasyon verileri öncesi yalan söyletmenin altlığı hazırlandı" dedi.

“ZİNCİR MARKETLER, İKTİDARA KOLTUK DEĞNEĞİ OLUYOR”

“Üretim arzının düştüğü ve maliyetler sonrası fiyatların daha da katlanarak geleceğini” söyleyen Sönmez, "Türkiye'de özellikle gıda da ürün artışı yok. Özellikle bitkisel üretim ve süt ürünlerinde azalma var. Burada artan maliyetlere rağmen zincir marketler, seçime giderken iktidara koltuk değneği oluyor" ifadelerini kullandı.

FİYAT BASKISI YETMEMİŞ, TEHDİT DE DEVREYE GİRMİŞTİ

Öte yandan AKP ve MHP'nin zincir marketleri hedef almasıyla tırmanan gerginliğe sert yanıt veren BİM CEO’su Galip Aykaç ise, "Biz bu ülkenin temel taşlarıyız, bu temel taşları yerinden oynatmaya da bunların güçleri yetmez. Bize bakarak ya bir tuğla da ben koyayım bu binanın temel taşına demeyen, bir tane dikili ağacı olmayan insanlar sizlere ve bizlere bu yakıştırmayı yapıyorlar. Bre ahlaksızlar, bre densizler sizlere bundan sonra sizin tonunuzda cevap vereceğim bilesiniz" demişti.

Açıklamalara tepki gösteren MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın ise, ertesi gün Aykaç’ı tehdit ederek şu ifadelere yer vermişti:

"Piyasadaki olağan dışı fiyat artışlarının müsebbip ve müşevviği bazı süpermarketlerin ortak hareket ederek halkın ekmeğine uzattıkları haris ve tecavüzcü elleri kıracağız. Halkın hakkını, haram kâr istiflenmiş kursaklarından çıkaracağız."

Yalçın'ın tehditlerinin ardından Alaattin Çakıcı ile birlikte tahliye edilen ve Bahçeli’nin 'kahraman' ilan ettiği organize suç örgütü lideri Kürşat Yılmaz da, Galip Aykaç’ı ölümle tehdit etti.

Yılmaz'ın da tehditlere başlamasıyla BİM CEO’su Galip Aykaç, Gıda Perakendecileri Derneği Başkanlığı görevinden istifa etti.