9 kişinin yakılarak öldüğü Vartinis davasında 29 yılda hiçbir şey olmadı: ‘Sanık nerede bilmiyoruz, büyük olasılık kaçtı’

3 Ekim 1993'te Muş'un Korkut ilçesi Vartinis (Altınova) köyü yakılmış ve Öğüt ailesi fertlerinden 7'si çocuk 9 kişi yanarak hayatını kaybetmişti.

Vartinis’te aynı aileden baba Nasır Öğüt, anne Eşref Öğüt, çocuklar Sevda, Sevim, Mehmet Şakir, Mehmet Şirin, Aycan, Cihan ve Cinal yakılarak öldürüldü. Aynı aileden ölenlerin en küçüğü 2, en büyüğü 14 yaşındaydı. 7’si çocuk, hamile bir kadının öldürüldüğü olayda tek kurtulan Aysel Öğüt oldu. Olayın yaşandığı tarihte 1 yaşında bebeği ile komşu köyden amcasının evinde kalan Öğüt, yangının yaşandığı geceden tesadüfen kurtuldu. Tüm aile fertlerini kaybeden Öğüt’ün ıstırabı yetmezmiş gibi hak arayışı da işkenceye dönüşecekti.

Olayın üzerinden 29 yıl geçti. Yargı bu çeyrek yüzyılı aşkın sürede fail ya da faillere ilişkin somut tek bir hükme varmayı tercih etmedi.

2013 yılında, “Yasa dışı örgüte yardım ve yataklık” ettikleri iddiasıyla evlerinin ateşe verilmesi sonucunda öldürülen 9 kişi ile ilgili Muş’ta açılıp güvenlik gerekçesiyle Kırıkkale 1. Ağır Ceza Mahkemesi’ne nakledilen davada 2016 yılında beraat kararı verilmişti.

Haklarında “kasten ev yakmak suretiyle birden çok kişinin ölümüne sebebiyet vermek” suçundan dava açılan isimler ise şunlardı:

Jandarma Yüzbaşı Bülent Karaoğlu, Hasköy İlçe Jandarma Komando Bölük Komutanı Piyade Kıdemli Üstteğmen Hanefi Akyıldız, Muş Emniyet Müdürlüğü Özel Harekat Şube Müdürü Şerafettin Uz ve Jandarma Gökyazı Jandarma Karakol Komutanı Başçavuş Turhan Nurdoğan.

2021 yılında sanıklardan Bülent Karaoğlu hakkındaki beraat hükmü Yargıtay temyiz incelemesi sonucunda bozuldu. Yargıtay 1. Ceza Dairesi’nin 26 Ocak 2021 tarihinde verdiği bozma gerekçesi, tanık ve mağdurların olay günü anlatımında Bülent Karaoğlu’nun “Bu gece gelip köyünüzü yakacağız” dediği, operasyonda en üst rütbeli olarak sorumlu olduğu ve dolasıyla emir ve talimatları doğrultusunda yangının ortaya çıktığının anlaşıldığıydı.

HEYETİN “SANIĞIN YURT DIŞINDA OLDUĞUNA İLİŞKİN BELGE GETİRİN” YANITI

Kırıkkale 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yeniden başlayan davanın ilk duruşması 21 Eylül 2021 tarihinde görüldü. Görülen duruşmada sanık Bülent Karaoğlu için tutuklama kararı çıkmıştı. Ancak sonraki sekiz duruşmada yakalama kararı infaz edilmedi.

Karaoğlu, yeniden yargılamanın yapıldığı duruşmaların hiçbirine katılmadı.

Mağdur avukatların taleplerini hemen her duruşmada ifade ettiği, heyetin ise bu talepleri reddettiği ya da zamana yayarak yanıtladığı birbirinin tekrarı olan duruşmalar sanığın, acele etmeden, hatta ilk yargılamanın yedisine gelip, izlemeye de imkân verecek kadar ortadan kaybolmasına fırsat tanıdı. Hukukçuların, “tutuklama gerekçesi olamaz” dedikleri sayısız örnekte tutuklamaların olduğu bir ülkede sanık Bülent Karaoğlu tek bir gün tutuklu kalmadı. Davada tek bir kişi bile tutuklanmadı.

Önceki celselerde sanık hakkında kırmızı bülten çıkartılması talebine karşı heyetin yanıtı “Sanığın yurt dışında olduğuna dair bilgi getirin” olmuştu. Oysa hukuki sorumluluk dağılımında davacı vekillerin böyle bir yükümlülüğü bulunmuyor.

Vartinis davasının 22 Eylül 2022 tarihindeki sekizinci duruşmasında yeni heyet başkanı kırmızı bülten kararı konusunda farklı bir görüşü olduğunu belirtmiş ve kırmızı bülten çıkarılması yönündeki talepleri değerlendireceğini söylemişti.

20 Ekim 2022 tarihinde görülen duruşmada ise yeni heyet başkanı, kırmızı bülten çıkarılması sürecini başlattıklarını, sanığın parmak izi, fotoğrafı gibi gerekli eklerin temin edilmesi için çalıştıklarını, sanığın daha önce çalıştığı yerler dahil her yerde bu verileri bulmaya çalışacaklarını anlattı.

AVUKAT KARAÇELİK: SANIK BÜYÜK OLASILIK KAÇTI

Vartinis davasının sekizinci duruşması yarın Kırıkkale 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülmeye devam edecek. Davanın zamanaşımı süresi ise 3 Ekim 2023 tarihinde doluyor. Muş Barosu Başkanı Kadir Karaçelik’in bu duruma ilişkin yorumu ise haliyle “Kırmızı bülten çıksa bile yetişip yetişmeyeceği belli değil” şeklinde.

Karaçelik, sözlerine şunları ekledi:

“29 yıldır soruşturma ilerletilmedi. Son 9 yılımız Kırıkkale’de görülen Ağır Ceza’da geçti. Vartinis davası delillerin haykırdığı bir dava dosyası. Buna rağmen tutuklanma olması yönündeki taleplerimiz defalarca reddedildi. Yargıtay da sanık Bülent Karaoğlu’nun sorumluluğu vardır dedi ama buna rağmen sanık tutuklanmadı. Şimdi sanık nerde bilmiyoruz, büyük olasılık kaçtı gitti.”

Faili Belli, İnsan Hakları İzleme Sitesi’nin raporuna göre, Vartinis davasının 27 Ocak 2022 günü tarihinde görülen duruşmasında aile yakınlarından tanık Nurullah Öğüt şunları söylemişti:

“Köyde Mele Hüseyin olarak tanınan Hüseyin Uğurlu’yu Bülent Karaoğlu köyün ortasında döverek panzerle aldı götürdü. Bu olaya en az 1000 kişi tanık oldu. Mele Hüseyin o günden beri kayıp, cenazesi ortada yok. Bundan bahsetmemin nedeni, karar bozmadan önceki yargılama sürecinde oğlunun ikinci duruşmaya gelip Bülent Karaoğlu’na [Babamı öldürdün mü?] diye sormuş olması. Babasının cenazesini arıyordu.

Bir gün beldeye girişte Bülent Karaoğlu minibüsü durdurup Nurettin Aktaş’ın kim olduğunu soruyor. Nurettin Aktaş o minibüsün şoförüydü. Ertesi gün Nurettin Aktaş’ın cenazesi bulundu.”

Tanık beyanlar, kuvvetli deliller, isim isim sanıklar olmasına rağmen 9 kişinin yakılarak öldürüldüğü davada adalet arayışı 30. yıla girecek. 90’lı yıllarda yaşanan faili meçhul davaların çoğunda olduğu gibi davalar bilmece haline getirilip, yargı eliyle aheste aheste senelere yayılarak, zamanaşımı ile sonlandırılıyor.