Balon Balığının Zehrine Dikkat! Kış Aylarında Daha da Artıyor
Akdeniz’de gerçekleştirilen yeni bir araştırma, balon balıklarının insan sağlığına yönelik tehditlerini ve zehir oranlarının mevsimsel dağılımını ortaya koydu. Çalışmada, bilim insanları Türkiye, Yunanistan, KKTC, Güney Kıbrıs Rum Kesimi, Lübnan, Suriye, İsrail, Filistin, Mısır, Libya ve Tunus’ta balon balıklarıyla ilgili önemli bulgulara ulaştı.
2004-2023 yılları arasında Doğu Akdeniz’de balon balıklarının neden olduğu saldırılar, zehirlenmeler ve ölümlerle ilgili veriler toplandı. Araştırmada, toplamda insan sağlığını etkileyen 198 olay kaydedildi. Bu olaylar arasında 28 fiziksel saldırı, 143 ölümcül olmayan zehirlenme vakası ve tüketim sonucunda 27 ölüm tespit edildi. En fazla vakaların Türkiye, Suriye ve Lübnan’da rapor edildiği görüldü.
KIŞ AYLARINDA ZEHİRLENME OLAYLARI ARTIYOR
Çalışmanın sonuçları, balon balıklarının fiziksel saldırılarının çoğunlukla yaz aylarında meydana gelirken, zehirlenme olaylarının kış aylarında arttığını göstermektedir. ÇÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Rıza Köşker, balon balıklarının dokularında bulunan tetrodotoksin (TTX) adlı nörotoksinin, insan sağlığı için ciddi tehdit oluşturduğunu belirtti. Köşker, zehir oranının sonbahar ve kış aylarında en yüksek seviyelere ulaştığını vurguladı.
SONBAHAR VE KIŞ AYLARINA DİKKAT
Doğu Akdeniz’de balon balığı kaynaklı en fazla zehirlenme vakalarının Türkiye, Suriye ve Lübnan’da görüldüğünü ifade eden Köşker, “TTX, dünyanın en güçlü denizel zehirlerinden biridir. Son 20 yılda Doğu Akdeniz ülkelerinde 200’e yakın zehirlenme yaşandı, bunlardan 27’si ölümle sonuçlandı. Ülkemizde de ciddi zehirlenme vakaları görüldü. Akdeniz’deki balon balığı toksin seviyeleri üzerine yaptığımız araştırmalarda, bu balıkların sonbahar ve kış aylarında daha yüksek TTX seviyelerine sahip olduğunu gözlemledik. Bu durumun, Akdeniz ekosistemine özgü bir fenomen olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle bu aylarda daha dikkatli olunması gerekiyor” dedi.
SON 5 YILDA ARTIŞ GÖSTERDİ
Doç. Dr. Köşker, son beş yılda zehirlenme vakalarının artış gösterdiğini belirterek, “Yaptığımız araştırmaya göre, 2019 yılından itibaren zehirlenme olaylarında artış yaşandı. Son 20 yılda görülen 27 ölüm vakasının 17’si son beş yılda meydana geldi. Kış mevsiminde 87 zehirlenme ve 7 ölüm, sonbahar mevsiminde ise 15 zehirlenme ve 7 ölüm yaşandı. Yaz aylarında yalnızca 4 zehirlenme ve 1 ölüm vakası rapor edildi. İlkbaharda ise 14 zehirlenme ve 2 ölüm bildirildi. Bu veriler, balon balıklarının en tehlikeli döneminin sonbahar ve kış ayları olduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı.
YASAL DÜZENLEMELER GEREKİYOR
Zehirlenme vakalarının çoğunun, amatör balıkçıların bilinçsizce balon balığı tüketiminden kaynaklandığını belirten Köşker, bu konuda farkındalık artırılması gerektiğini vurguladı. Köşker, “Kamu spotları ve yasal düzenlemelerin artırılması önemlidir. Mevcut amatör balıkçılığı düzenleyen yeni tebliğde balon balığına dair bir ibare bulunmamaktadır. Balon balıklarının amatör balıkçılıkla avlanmasının kesin olarak yasaklanması gerekmektedir. Balon balıkları zehirlidir, bu nedenle tüketilmemelidir” dedi.