'İBB’ye yeni çökme modeli': AKP'li ilçe belediyeleri istedi, bakanlık devreye girdi: İki metro hattının inşaatını bize devredin

"Ahmak" sözüyle Yüksek Seçim Kurulu (YSK) üyelerine hakaret ettiği iddiasıyla 2 yıl 7 ay hapis ve siyasi yasak cezasına çarptırılan, ardından işe alınan çalışanlar üzerinden 'terör' soruşturmasıyla karşı karşıya kalan İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu'nu engelleme girişimleri sürüyor.

Son olarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nın, AKP'li ilçe belediyelerinin talebi üzerine yapımı İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nce sürdürülen iki metro hattı inşaatının kendilerine devredilmesini istediği ortaya çıktı.

Belediyenin bu talebi reddettiği ve hukukçuların konuyla ilgili çalışmalarını sürdürdüğü öğrenildi.

'BUNLARI YENİ ÇÖKME MODELLERİ OLARAK KAYDA GEÇMEKTE FAYDA VAR'

Gelişmeye dair Gerçek Gündem'e değerlendirmelerde bulunan İBB Meclisi CHP Grup Sözcüsü Tarık Balyalı, söz konusu metro hatlarıyla ilgili şu bilgileri verdi:

"Pendik - Tuzla Metro Hattı'nın ikinci etabı, ikincisi Çekmeköy- Sancaktepe - Sultanbeyli Metro Hattı'na bağlı Yenidoğan - Cumhuriyet - Emek Hattı. Buralarla ilgili bakanlık, ilçe belediyelerinin talepleri üzerine 'buraların inşaatlarını bakanlığa devredin' diye yazı yazdı. Önceki dönemlerde de bakanlık tarafından devralınan metro hatları olurdu. Ama bunlar hiç ihalesi yapılmamış, inşaata başlamamış projelerdi. Bakanlık ilk defa ilçe belediyelerinin talepleri üzerine böyle bir uygulama yapıyor. Bunları da yeni çökme modelleri olarak kayda geçmekte fayda var tabii."

'BU HATLARI İBB OLARAK BİZ YAPACAĞIZ'

"Bu ve benzeri işler tam da Ekrem Başkanın davası sırasında olması da çok çarpıcı. Biz İBB olarak bu hatlarla ilgili çalışmalarımıza devam ediyoruz ve bu hatları İBB olarak biz yapacağız. Sonuç itibariyle yine Ulaştırma Bakanlığı üzerinden yeni engelleme çabalarını görüyoruz."

9 Aralık 2022'de gönderilen yazıda Hastane-Sarıgazi-Taşdelen Metro Hattı'nın bakanlığa devrine ilişkin gerekli işlemlerin başlatıldığı belirtildi. Gerekçe olarak 'metro hattında 2019 yılından beri çalışma yapılmaması', bölge halkının olumsuz etkilenmesi' ileri sürüldü.

Kaynarca, Pendik, Tuzla Tersane Metro Hattı'na ilişkin yazıda ise 'bölge halkının ekonomik ve hızlı ulaşıma erişemediği' iddia edildi. 2018 yılında ihalesi yapılan hatta hiçbir çalışma başlatılmadığı öne sürülerek inşaatın devri istendi.

KAYNARCA - PENDİK - TUZLA METROSUNDA NELER OLMUŞTU?

Mart 2017 tarihinde ihalesi yapılan Kaynarca-Pendik-Tuzla Metrosu’nda imalat, aynı yıl hiç başlamadan Başkanlık Kararı ile durduruldu. İmamoğlu yönetimindeki İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 2020 yılında 120 milyon euro dış finans temin ederek, hattın 1. etabının yapım çalışmasını yeniden başlattı.

15 Nisan 2022'de Resmi Gazete’de yayımlanan 31810 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı sonrasında, 3 Haziran 2022’de metroyu yapan yüklenici firma tek taraflı ve İBB’nin onayı almadan tasfiye hakkını kullandı.

Çalışmalar yoğun olarak devam ederken ve 1. etap ilerleme oranı yüzde 33 seviyesindeyken imalat Temmuz 2022’de tasfiye edilmiş oldu.

Akabinde yeni ihale için harekete geçen İBB, 18 Ağustos 2022 tarihinde hattın yeniden ihalesi için Cumhurbaşkanı Kararı gereği bakanlık onayını aldı. 14-16 Eylül’de 1. Etap (Pendik Merkez- Kaynarca Merkez-Fevzi Çakmak Hattı) ihalesi yapılarak teklifler toplandı.

30 Eylül 2022 tarihinde yeni yüklenici firma olarak belirlenen Özgün İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Ltd Şti ile 2 milyar 896 milyon 691 bin TL + KDV bedeliyle sözleşme imzalandı.

2025’TE BİTİRİLECEK

Kaynarca-Pendik-Tuzla Metrosu’nun 2 istasyonlu 5,1 km uzunluğundaki 1. Etabı ile entegrasyonun sağlanacağı Kaynarca İstasyonu'nun 2025 yılında bitirilmesi hedefleniyor.

İş kapsamında, Kadıköy – Tavşantepe Metrosu da Kaynarca'ya kadar 1 istasyon (1050 metre) uzayarak Tuzla sınırına dayanacak. Tuzla’ya kadar kalan 5 istasyonun ise uzanacak ikinci kısmın inşaatına ise 2024 yerel seçimlerinin ardından başlanacak.

YENİDOĞAN-CUMHURİYET-EMEK METRO HATTI: BAŞVURULAR REDDEDİLDİ

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 2017’de çalışmaların durdurulduğu Yenidoğan-Cumhuriyet-Emek Metro Hattı'nın riskli bölümlerinde dört yıl sonra geçici dolgu imalatlarına başladı.

Çekmeköy - Sancaktepe - Sultanbeyli ile Yenidoğan-Cumhuriyet-Emek metro hatları (eski adıyla Sarıgazi (Hastane - Taşdelen- Yenidoğan) 3 Mart 2017 tarihinde birlikte ihale edildi. Sözleşmesi 14 Nisan 2017’de imzalanan iki hattın yapımlarına, yüzde dörtlük fiziki ilerleme aşamasındayken 29 Aralık 2017’de ara verildi.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, yeniden faaliyete geçmesi için projelerin Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı Yatırım Programı’na dahil olması yönünde talepte bulundu. Programa dahil olan Çekmeköy-Sancaktepe-Sultanbeyli kısmı için Ekim 2019'da kredi temin edildi. Hattaki çalışmalar başlatıldı.

İBB, 6,9 km uzunluğunda ve 6 istasyonlu Yenidoğan-Cumhuriyet-Emek Metro Hattı’nda da imalatlara başlamak için aynı süreci izledi. Projenin Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı Yatırım Programı'na dahil edilmesi için gereken Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü onayına başvuru yapıldı.

Belediye tarafından 2015 ve 2019 yıllarında Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’ne yapılan başvurular reddedildi. Yolculuk talebinin metro için düşük olduğu ve uygun görülmediği yönündeki kararlar İBB’ye yazılı olarak bildirildi. İBB, onay süreçlerinin tamamlanmamış olmasından dolayı mevcut kredi ve yeni yurtdışı kredi başvurusunda bulunamıyordu.

İmamoğlu, Haziran 2021'de yaptığı açıklamada şunları söylüyordu:

"Deprem açısından oraların çevre ile ilgili oluşturduğu risk açısından burayı doldurmamız lazım. Dolduğumuz yerleri, yarın kredi bulduğumuzda açmamız 1 ay. Bizim proje onay çabalarımız devam edecek. Kredi bulma çabalarımız devam edecek; aynı diğer yerlerdeki gibi. Bulduğumuz anda, açmamız 1 ay. Onun için, yani bugün feryat figan bağıranlar, siyasetin en çirkinini yapıyorlar. Bir de kendini ispat etmek isteyenler var; siyaseten seçilmiş arkadaşlar. Onlara da üzüntüyle bakıyorum. Keşke bizi arasalar, bilgi alsalar. Yani biz, telefonun ucundayız her konuda. Gelsinler bizden sunum istesinler ya da arkadaşlara gitsinler sunum versinler; ama öğrenmek isteyene. Ona yapacak bir şey yok."

'DURDURMAK ZORUNDAYDIK'

Söz konusu hattı verimli hale getirmek için de çalışmaların sürdüğüne dikkat çeken İmamoğlu, şöyle devam ediyordu:

“Arkadaşlarım, şu an inşaatı devam eden Göztepe-Ümraniye hattını ve Bostancı-Dudullu hattımızda kesen bir kol haline getirip, o hattı daha verimli hale getirmeye çalışıyorlar. Buraları; bütüncül, İstanbul'u doğu-batı ekseninde kesen bir hatta dönüştürüp, daha kolay onay ve daha kolay kredi bulabilme çabası içerisine giriyoruz. Sadece Sultanbeyli-Çekmeköy hattıyla değil, aynı zamanda diğer kesen hatları da birbirlerine bağlayan, daha verimli bir hatla proje çalışmalarını arkadaşlarım sürdürüyor. O bakımdan bizim niyetimiz nettir.

Tekrar ediyorum: Bu hattı iptal etmedik. Ama şu anda yapamadığımız için, çevreye etkisi açısından durdurmak zorundaydık. İstanbullular ve oradaki vatandaşlarımız merak etmesinler. Doğru karar verdik, onların hayatlarını riske atmamak adına. Ama yarınlarda para bulduk, kaynak bulduk, -tabii önce hükümetin onayı gerekiyor- hemen başlarız. 1 aya da oraları açarız; dert etmesinler."

Tüm bunlarla birlikte, İmamoğlu ve yönetimin Haziran 2019'dan sonra işe başladığını hatırlatmakta fayda var.