Şiirin Çevirisi Konuşuldu

Osmangazi Belediyesi ve Türkiye Yazarlar Birliği Bursa Şubesi iş birliğinde gerçekleştirilen Edebiyat Söyleşileri, Seyyid Usul Kültür Merkezi’nde başladı. Programın ilk konuğu, son yıllarda Paul Celan, T.S. Eliot ve R. M. Rilke’nin şiirlerini Türkçe’ye çeviren, Solukdönüm adlı şiir kitabıyla 2023 Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü’ne layık görülen şair, yazar ve çevirmen Cem Yavuz oldu.

Çeviri ile uğraşan insanların bir metni çevirirken yapay zekanın ya da makine çevirisinin yaptığından farklı bir şey yapması gerektiğini söyleyen Yavuz, “İşte bu da insana özgü bir kavram olan ilham oluyor. Öyle bir an geliyor ki tıkandığınızda ve ara verdiğinizde hiç olmayacak bir zamanda o kelimenin anlamı aklınıza gelebiliyor. İşte bu ilham oluyor. Şiirde moda mod çeviri yapamazsınız. Çünkü şiirin bu duygusu ve bağlamı var. Şiir, ana dil içerisinde oluşturulmuş özel bir dil alanı. Özellikle lirik çeviri de bire bir çeviri olmaz. Manayı o dilin yapısına göre yeniden kurmak gerekir” diye konuştu.

Şiir çevirirken erek dilde eserin üslubuna akraba bir ‘replika’ yaratmaya dikkat edilmesi gerektiğine vurgu yapan Yavuz, “Bitirdim dediğiniz anda bile şiir çevirisi yeni söyleyişlere açık potansiyel bir alan olarak durduğu yerde işlemeye devam eder. Edebi ve felsefi çeviri, şiir çevirisi her babayiğidin ve hiçbir kelime işlemci uygulamasının harcı değildir. Çünkü bilgi ve veri dışında, yoğun bir birikim, biçem bilgisi ve hayat görgüsüyle var edilebilir ancak bu alan. Yazarın niyeti, metnin niyeti, bütün bunları derinliğine kavrayıp eserin ruhuna uygun bir biçimde erek dilde yeniden inşa etmek şart” dedi.