Hakan Fidan: Bunlar daha büyük felaketlere yol açabilecek adımlar olabilir

Hamas'ın 'Aksa Tufanı' adını verdiği sürpriz 'operasyonu' sonucu başlayan, İsrail ordusunun Gazze'de El-Ehli Baptist Hastanesi'ni bombalamasıyla boyutlanan çatışmalar uluslararası kamuoyunca endişeyle takip ediliyor.

Türkiye şimdiye dek bir taraf seçmek yerine sıklıkla itidal çağrısında bulunurken, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan yaşananlarla ilgili olarak gazetelerin Ankara temsilcilerine açıklamalarda bulundu.

Çatışmaların Gazze'den bölgeye yayılmasını önlemeye çalıştıkların kaydeden Fidan, "Sivillerin hedef alınmaması, insani yardım, esir takası ve iki devletli çözüme" dayalı görüşmelerin sürdüğünü belirtti.

Fidan, insani yardımlar noktasında Mısır'ın gayretli olduğuna dikkati çekti ve "Bugün yarın bir şey olacak" diye konuştu.

Sabah yazarı Okan Müderrisoğlu'nun aktardığına göre Hakan Fidan, şunları söyledi:

SAVAŞIN YAYILMASI RİSKİ: İsrail'deki savaş çığırtkanları, 'Kimse bize müdahale etmesin, önce Gazze'ye yoğunlaşayım, sonra Hizbullah'la, gerekirse İran'la da savaşalım' diyor. İran'la savaşa girdiklerinde Amerika'nın da otomatikman İsrail'in yanında savaşa gireceğine inanıyorlar. Amerikalılar ise bu tür bir gelişme istemiyor. Onun için caydırıcılık yoluyla savaşın yayılmasını engellemeyi umuyorlar.

ABD UÇAK GEMİLERİ: Bu yeni bir şey değil. Kendilerine göre taktik ve stratejik amaçları olabilir. Eğer Hamas dışında bir taraf savaşa girecek olursa orada caydırıcı bir unsur olsun istiyorlar. Lakin ABD'nin bölgedeki moral üstünlüğü çok zedelenmiş durumda. Belki de kalıcı bir kopuşun arifesindeyiz.

BLINKEN GELMEK İSTEDİ: ABD Dışişleri Bakanı Blinken bizimle görüşmek, buraya gelmek istedi. İlk ziyaret etmek istediği ülkelerden biriydik. Ama onun gelmek istediği tarih, benim takvimime uygun değildi. O tarihte ben Mısır ziyaretimi planlamıştım. Kendisiyle sürekli temas halindeyiz, üç kez telefonda konuştuk. Yakında da gelmek istiyor. Ekiplerimiz tarih için çalışıyor.

SAHADA İRAN FAKTÖRÜ: İran'ın kendine müzahir milis gruplar üzerinden oluşturduğu direniş hattı, söylemi ve bunu pratiğe dönüştürme şekli, kendi tabanı nezdinde meşruiyet kazanırken, İsrail için tehdit oluşturuyor. Şu an Lübnan hükümeti de muhtemel savaştan endişe ediyor. Bunun, ülke ekonomisini daha da kötüleştireceğini düşünüyor. Lübnan Başbakanı, telefon görüşmemizde, çatışmanın bölgeye yayılmaması için elimizden geleni yapmamızı istedi.

İSRAİL'İN FRENİ YOK: İsrail'de başarısız gözüken siyasiler ile ülkenin genel menfaatini düşünenler arasında görüş ayrılığı var. İki kesim de çok duygusal ve intikamcı. Çok büyük felaketleri beraberinde getirebilecek tavırlardan kaçınmalarını sağlayacak bir fren mekanizmaları yok. Bunlar hem kendileri hem de bölge için daha büyük felaketlere yol açabilecek adımlar olabilir.

HAMAS'I ORTADAN KALDIRMA PLANI: İsrail'de, Hamas'ın aktörlükten çıkartılması gerektiği konusunda fikir birliği var. Peki, bunun altını sahada nasıl dolduracaklar? Yani Hamas'ı nasıl fiilen ortadan kaldıracaklar? Bunun modelitesini şu anda tartışıyorlar. ABD de gittikçe artan şekilde tartışmanın tarafı oluyor. Hamas'ın olmadığı bir senaryoda, orada kim olacak? Nasıl bir politik yapı ortaya çıkacak, onlar için büyük bir soru işareti.

TAHLİYE İÇİN HAZIRLAR: İsrailliler, yabancıların Gazze'den çıkmasını sağlamak için hazırlar. Filistinlilerin hayatını kaybetmesini sorun olarak görmüyorlar. Batılıların hayatını kaybetmesi ise ciddi dış tepkilere yol açıyor. İsrail, askeri açıdan bölgenin tümüyle açık bir hedef haline gelmesini ve bu nedenle tahliyeleri istiyor. Mısırlılar da haklı olarak diyorlar ki 'Biz, buna hizmet edecek şekilde kapıyı açmayız. Önce izin verin, bölgeye insani yardım götürelim. Halk temel ihtiyaçlarını karşılasın, yabancıların tahliyesini sonra konuşuruz!'

ESİR TAKASI: Esir takasıyla ilgili görüşmeler sürüyor. Başta Katar olmak üzere bazı ülkeler de yoğun çalışma içinde. Şu anda, Hamas'ın siyasi liderleri Katar'da. Biz de büyükelçimizi talimatlandırdık. Görüşmeler konusunda bizi sürekli bilgilendiriyor. Tarafların özellikle Amerikalıların, Almanların vatandaşlarının serbest bırakılması için bizden talepleri oldu.

İNSANİ YARDIMLAR: İnsani yardımlarımızı Ariş limanına ve havalimanına gönderdik. Başka ülkeler de buraya getiriyor. Mısır makamları da bu konuda işbirliğine açık. Şu anda bir hareketlilik yok. Ama bugün yarın bir şey olacak.