Kan parası: Kızılay ihaleyle devlet hastanelerine satmış, özelde yurttaştan ücret istenmiş

Şimdiye dek 45 bini aşkın kişinin hayatını kaybettiği, 11 ilde yol açtığı yıkımla doğrudan 13.5 milyon insanı etkileyen depremler sonrası ücretsiz dağıtması gereken çadırları Ahbap Derneği başta olmak üzere çeşitli kuruluşlara parayla sattığı ortaya çıkan Kızılay'la ilgili yeni bir gelişme yaşandı.

Cumhuriyet gazetesinden Bora Erdin'in aktardığına göre devlet hastanelerinin ihale açarak Kızılay'dan kan aldığı ortaya çıktı.

5624 sayılı Kan ve Kan Ürünleri Kanunu ile kan satışı kesinlikle mümkün değil. Ancak devlet hastaneleri ihtiyaç duydukları kanlar için 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında ihale açarak Türkiye Kızılay Derneği'nden kan alıyor.

Buna göre 'mal alımı' kapsamında ihale kanunun 22-b maddesi yani doğrudan temin yöntemi ile Kızılay’dan kan ve kan ürünleri temin ediliyor.

'KAN İÇİN BAŞKA BİR BAŞLIK AÇILIP BAMBAŞKA BİR KONUMA GETİRİLMESİ MÜMKÜN'

Haberde, Kızılay Kan Hizmetleri Genel Müdürü Saim Kerman'ın "Devlet hastaneleri ihale açarak kan alıyor mu?" sorusuna verdiği yanıt da yer aldı:

"Bunun adının şu veya bu olması Kızılay’ın sorunu değil. Hastaneler birer işletme olarak, bunlar sonuçta birer işletmedir. Birincisi muhasebe yönetime sahipler. İkincisi kamu hastaneleri devlet adına yaptıkları işlerde devletin alım usullerinin içinde kalırlar. Kan için başka bir başlık açılıp İhale Kanunu maddesinde sayılanlardan bambaşka konuma getirilmesi mümkündür. Buna devletimiz karar verebilir. Kızılay da onlar ne derse onu yapar."

• Bilecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi 'Hastanemiz laboratuvarında kullanılmak üzere kan ve kan ürünleri alımı' başlığı ile 31 Ocak 2023’te doğrudan temin için ihaleye çıktı. İhale dosyasında sektör olarak '33141510-8: Kan Ürünleri' bilgisi yer aldı. Kayıtlarda Kızılay’ın hastaneye 110 bin 43 lira 73 kuruş bedelle kan ve kan ürünleri sattığı bilgisi ise 21 Şubat’ta yayımlandı.
  
  
• Kastamonu Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimliği de aynı yöntemle kan ve kan ürünleri alımı için ihaleye çıktı. Doğrudan temin numarası '23DT160346' olan bu alımın bedeli ise 433 bin 570 lira 76 kuruş oldu. Kastamonu Devlet Hastanesi, bu ihalenin konusunu ise '31.01.2022 tarihli Kızılay faturası' olarak açmıştı.
  
  
• Kayseri, Denizli, Ankara, Bilecik, Şırnak, Kastamonu ve İstanbul’da bulunan devlet hastaneleri de ihale ile Kızılay’dan kan aldı.

KAN ALAN O DEVLET HASTANELERİ

Denizli Buldan Göğüs Hastalıkları Hastanesi (İhale Bedeli: 4 bin 31 TL)

Kastamonu Devlet Hastanesi (İhale Bedeli: 433 bin 570 TL)

Bilecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi (İhale Bedeli: 110 bin 43 TL)

Kastamonu Devlet Hastanesi (İhale Bedeli: 450 bin 38 TL)

Cizre Dr. Selahattin Cizrelioğlu Devlet Hastanesi (İhale Bedeli: 103 bin 489 TL)

Buldan Göğüs Hastalıkları Hastanesi (İhale Bedeli: 4 bin 424 TL)

Maltepe Devlet Hastanesi (İhale Bedeli: 630 TL)

BİR BAŞKA 'KAN SATIŞI' HABERİ: ÖZELDE HASTADAN PARA İSTENDİ

Halk TV yazarı İsmail Saymaz da bugün, kanın özel hastanede parayla satıldığını söyledi.

Alper Serkan Soytürk isimli bir vatandaşın babasının başından geçenleri anlatan gazeteci, detayları şöyle paylaştı:

"(...) Baba Mehmet Soytürk, üç yıl önce 88 yaşını geride bırakırken, lösemi kanserine yakalandı. Altı ay ömür biçildi. Başvurdukları doktorun 'Şansımızı deneyelim' demesi üzerine Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile anlaşmalı olan Özel Medicana Çamlıca Hastanesi’nin Hematoloji bölümünde Doç. Ö.S.’nin hastası olarak tedavi görmeye başladı.

Soytürk’e kan takviyesi yapıldı. Dört ünite trombosit verildi. Sağlık Uygulama Tebliği’ne göre Kızılay, gönderdiği kanların torba ve taşınma gibi maliyetleri için fatura gönderiyor. Bu para SGK tarafından hastaneye ödeniyor. Hastadan kan parası alınmaması gerekiyor.

400 bin TL’den fazla ödedi Fakat o gün Alper Serkan Soytürk’ün önüne kabarık bir fatura kondu. Soytürk, 'Bu nedir?' diye sordu. 'Kan parası' dediler. Hem SGK’dan hem de hastadan kan parası alınıyordu. Soytürk: 'Kandan para alınması yasaktır. Ağır bir suçtur. Doku ve organ ticaretine girer. ‘Yasak olduğunu bilmiyor musunuz’ dedim. ‘Paket program’ dediler. Neyin paketi? Kan parası bu.'

Soytürk, Sağlık Bakanlığı’na şikayette bulunduysa da tedaviye devam etti. Yedi- sekiz ay geçti. Bu kez de hematoloji hastalarının kredi kartı ve banka havalesi yoluyla değil, elden para ödeyecekleri bildirildi. Soytürk, 'Suçtur. Hangi cüretle elden para vermeyi teklif ediyorsunuz' diye itiraz ettiğini söylüyor. Soytürk’e göre, 27 aylık sürede hastaneye 400 bin TL’yi aşkın kan parası ödediğini ileri sürüyor.

Bu iddiasını faturalarla belgeliyor. Faturada, ‘kan ürünü’ yazıyor. Örneğin 4 Eylül 2021’de 2.028 TL, 13 Kasım 2021’de 2.037 TL, 16 Kasım 2021’de 1.291 TL, 7 Ocak 2022’de 2.139 TL ve 1 Nisan 2022’de dahil 2.337 TL ödediği görülüyor. Bu ödeme içinde yüzde 8’lik KDV de var. Soytürk, faturada yazılandan daha yüksek para ödediğini iddia ediyor. (...)"

DOKTORLAR: KIZILAY SGK'YA KAN SATIYOR

Öte yandan Kızılay'ın kan satmasına ilişkin iddia, geçtiğimiz günlerde doktorlar tarafından da dile getirilmişti.

Sağlık sektörü ve mevzuatını yakından izleyen Dr. Ergün Demir ve Dr. Günay Kılıç, gönüllülerden bağış olarak toplanan kanın hastanelere ücret karşılığında verildiğini söylemişti.

KEREM KINIK'IN DÖRT YIL ÖNCEKİ MESAJI: KIZILAY KAN SATMIYOR

Şimdilerde afet sonrası ücretsiz olarak dağıtması gereken çadırları Ahbap Derneği ve diğer birçok kuruluşa parayla sattığı ortaya çıkan Kızılay'ın başkanı Kerem Kınık'ın 2019'da kişisel Twitter hesabında şu paylaşımı yaptığı görülüyor:

"Önemli duyuru: Kızılay kanı satıyor mu?
Kan bir insan dokusudur ve ticari amaca kesinlikle konu edilemez Türk Kızılay Kan bağış faaliyetlerini milli bir ödev olarak kâr amacı gütmeksizin yapmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu tüm bu Kan işlemlerinin maliyetini karşılamaktadır."

KIZILAY'DAN KAN SATILDIĞI İDDİALARI HAKKINDA AÇIKLAMA

Kızılay, kamuoyunda yer alan 'devlet hastanelerinin ihale açarak Kızılay'dan kan aldığı' iddiaları hakkında açıklama yaptı. Kızılay'dan yapılan açıklamada iddiaların gerçeği yansıtmadığı savunuldu.

Kızılay'dan yapılan açıklama şöyle oldu:

Türkiye’de Kan bankacılığı ve transfüzyon tıbbı uygulamalarının tek yetkili otoritesi Sağlık Bakanlığı'dır. Kan bankacılığı, Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği usul ve esaslara göre yürütülür.

Geçmiş yıllarda hastane önlerinde yaşanan kötü örneklerin ardından, Sağlıkta Dönüşüm Programı çerçevesinde, 2005 yılında 'Güvenli Kan Temini Projesi' hayata geçirilmiştir. Bu proje ile o tarihten itibaren vatandaş ile kan bankaları arasındaki tüm parasal ilişkiye son verilmiş, kan ve kan ürünlerinin temini görevi Kızılay’a verilmiş, bu süreçle ilgili tüm operasyonel maliyet ise Sosyal Güvenlik Kurumu üzerine bırakılmıştır.

Bu alanda Avrupa mevzuatıyla uyumlanan Kanun ise 11 Nisan 2007 tarihinde 5624 sayısı ile kabul edilmiştir.

Hükümet, kan ve kan bileşenlerinin maliyetlerini yayımladığı Sağlık Uygulama Tebliği'nde (SUT) ilan etmektedir. Kızılay, 4 bine yakın personel, 830’dan fazla araç ve 300’den fazla noktada aldığı kanları laboratuvarlarda testlere tabii tutmakta, testi geçen kanları özel torbalarına koymakta ve kendisinden talep eden hastanelere soğuk zincire riayet ederek ulaştırmaktadır.

Hastaneler, talep ettikleri her kan veya kan bileşeni için SUT’ta belirlenen tedarik süreci maliyeti(çalışanlar, laboratuvar, kan torbaları, soğuk zincir, vs) ay sonunda Kızılay’a ödemekte, ardından ise bu ödemeye kendi giderlerini de ekleyerek SGK’ya fatura etmektedir. Dolayısıyla tüm sürecin maliyetini DEVLETİMİZ karşılamaktadır. Haberlerde sözü edilen faturalandırma yöntemleri tamamen hastanelerin tüzel kişiliklerinin özelliklerinden ve hizmet alım esaslarının ayrıntılarından oluşmaktadır.

Tüm kamuoyu ve özellikle medya mensuplarının bunu bilmesine rağmen, Kızılay’ın topladığı kan bağışlarını hastanelere sattığı gibi bir yaklaşım sadece ve sadece iftirandan ve kötülükten ibarettir. Bu yöndeki haberlerin gönüllü kan bağışlarını düşürebileceğini bile bile atılan bu iftirayı Kızılay karşılıksız bırakmayacaktır. Bazı hastanelerin belirlenen SUT fiyatlarının üzerinde faturalar kestiği ve yine özel hastanelerin “bunu Kızılay’a aktarıyoruz” diyerek hastalardan farklı ücretler aldığı duyumunu aldığımız her durumda Sağlık Bakanlığı’na suç duyurusunda bulunulmaktadır.

Kızılay zaman zaman vatandaşlara da böyle bir durumla karşılaştıklarında şikayette bulunmalarını hatırlatan duyurular yapmaktadır.