10 maddede işsizlik maaşı hakkında tüm merak edilenler
Hürriyet yazarı Noyan Doğan, 10 maddede işsizlik maaşını kaleme aldı.
Hürriyet yazarı Noyan Doğan, 10 maddede işsizlik maaşını kaleme aldı.
Doğan'ın yazısı şöyle:
Koronavirüs sürecinde işveren ve işçilere verilen destekler 30 Haziran’da sona erdi; çalışanlarda işten çıkarılma endişesi başladı. İşsizlik maaşından kimlerin, nasıl yararlanacağını 10 maddede derledik.
Koronavirüs salgını nedeniyle geçen yılın mart ayından beri uygulanan kısa çalışma ödeneği, işvereni tarafından ücretsiz izne çıkartılanlara devlet tarafından verilen nakdi ücret desteği ve işverenin çalışanını işten çıkarma yasağı 30 Haziran itibariyle son buldu. Gerek çalışanlarda gerekse de işverenlerde desteklerin uzatılması yönünde bir beklenti vardı ancak, şimdilik uzatılmayacağı kesin gözüküyor. Hal böyle olunca da çalışanlarda işten çıkarılma endişesi başladı. Birkaç gündür de okuyuculardan, ‘işsizlik maaşından yararlanabilir miyim?’, ‘kısa çalışma ödeneği alanlar işsizlik maaşı alır mı?’ gibi benzeri sorular alıyorum. İşsizlik ödeneğinden, çalışanlar arasında bilinen adıyla da işsizlik maaşından kimlerin, nasıl yararlanacağını madde madde anlatayım.
10 AY MAAŞ BAĞLANIYOR
1. Kendi istek ve kusuru dışında işvereni tarafından işten çıkartılanlar işsizlik maaşından yararlanabiliyor. Kendi isteği ile işten ayrılanlar işsizlik maaşı alamıyor.
2. Çalışanın işten çıkarılmadan önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş ve işten çıkarılmadan önceki son 120 gün sigortalı olarak çalışmış olması gerekiyor.
3. İşsizlik maaşı İŞKUR tarafından ödeniyor. İşsizlik maaşından yaralanabilmek için de çalışanın, iş sözleşmesinin iptalinden sonra 30 gün içinde İŞKUR’a başvurması gerekiyor. Başvurması ile iş arayan kaydı yapılıyor, böylece işsizlik sigortası fonundan yararlandırılıyor.
4. Çalışanlara, çalıştıkları süre içinde ödedikleri prim gün sayısına göre, 6 ay ile 10 arasında işsizlik maaşı ödeniyor. Şöyle ki; işten çıkarıldığı tarihten önceki son 3 yıl içinde 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olanlara 180 gün (6 ay), 3 yıl içinde 900 gün primi ödemiş olanlara 240 gün (8 ay), 3 yıl içinde 1080 gün prim ödemiş olanlara da 300 gün (10 ay) işsizlik maaşı ödeniyor.
EN DÜŞÜK MAAŞ 1420 TL
5. İşsizlik maaşı, sigortalının son 4 aylık prime esas kazancı dikkate alınarak, günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı olarak hesaplanıyor ve aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ini geçemiyor. İşsizlik maaşından yüzde 0,759 damga vergisi kesiliyor.
6. Bugünkü brüt asgari ücrete göre en düşük alınacak işsizlik maaşı vergi kesintisi sonra 1.420 lira, en yüksek alınacak işsizlik maaşı tutarı 2.539 lira.
7. İşsizlik maaşı alanların genel sağlık sigortası primleri işsizlik sigortası fonundan ödeniyor. Maaş alanlar ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanabiliyor.
8. İşsizlik maaşı alan kişilere İŞKUR tarafından yeni iş bulma imkanı tanınıyor.
9. Yeni bir işe girildiğinde ya da emekli aylığı bağlandığında işsizlik maaşı kesiliyor.
10. İşsizlik maaşından yararlanırken süre dolmadan tekrar işe girilmesi ve işsizlik maaşından yararlanmak için gerekli olan şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalınması halinde daha önceden hak edilen işsizlik ödeneği süresi dolduruluncaya kadar ödenekten yararlanılmaya devam edilebiliyor.
Koronavirüs salgını nedeniyle geçen yılın mart ayından beri uygulanan kısa çalışma ödeneği, işvereni tarafından ücretsiz izne çıkartılanlara devlet tarafından verilen nakdi ücret desteği ve işverenin çalışanını işten çıkarma yasağı 30 Haziran itibariyle son buldu. Gerek çalışanlarda gerekse de işverenlerde desteklerin uzatılması yönünde bir beklenti vardı ancak, şimdilik uzatılmayacağı kesin gözüküyor. Hal böyle olunca da çalışanlarda işten çıkarılma endişesi başladı. Birkaç gündür de okuyuculardan, ‘işsizlik maaşından yararlanabilir miyim?’, ‘kısa çalışma ödeneği alanlar işsizlik maaşı alır mı?’ gibi benzeri sorular alıyorum. İşsizlik ödeneğinden, çalışanlar arasında bilinen adıyla da işsizlik maaşından kimlerin, nasıl yararlanacağını madde madde anlatayım.
10 AY MAAŞ BAĞLANIYOR
1. Kendi istek ve kusuru dışında işvereni tarafından işten çıkartılanlar işsizlik maaşından yararlanabiliyor. Kendi isteği ile işten ayrılanlar işsizlik maaşı alamıyor.
2. Çalışanın işten çıkarılmadan önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş ve işten çıkarılmadan önceki son 120 gün sigortalı olarak çalışmış olması gerekiyor.
3. İşsizlik maaşı İŞKUR tarafından ödeniyor. İşsizlik maaşından yaralanabilmek için de çalışanın, iş sözleşmesinin iptalinden sonra 30 gün içinde İŞKUR’a başvurması gerekiyor. Başvurması ile iş arayan kaydı yapılıyor, böylece işsizlik sigortası fonundan yararlandırılıyor.
4. Çalışanlara, çalıştıkları süre içinde ödedikleri prim gün sayısına göre, 6 ay ile 10 arasında işsizlik maaşı ödeniyor. Şöyle ki; işten çıkarıldığı tarihten önceki son 3 yıl içinde 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olanlara 180 gün (6 ay), 3 yıl içinde 900 gün primi ödemiş olanlara 240 gün (8 ay), 3 yıl içinde 1080 gün prim ödemiş olanlara da 300 gün (10 ay) işsizlik maaşı ödeniyor.
EN DÜŞÜK MAAŞ 1420 TL
5. İşsizlik maaşı, sigortalının son 4 aylık prime esas kazancı dikkate alınarak, günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı olarak hesaplanıyor ve aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ini geçemiyor. İşsizlik maaşından yüzde 0,759 damga vergisi kesiliyor.
6. Bugünkü brüt asgari ücrete göre en düşük alınacak işsizlik maaşı vergi kesintisi sonra 1.420 lira, en yüksek alınacak işsizlik maaşı tutarı 2.539 lira.
7. İşsizlik maaşı alanların genel sağlık sigortası primleri işsizlik sigortası fonundan ödeniyor. Maaş alanlar ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanabiliyor.
8. İşsizlik maaşı alan kişilere İŞKUR tarafından yeni iş bulma imkanı tanınıyor.
9. Yeni bir işe girildiğinde ya da emekli aylığı bağlandığında işsizlik maaşı kesiliyor.
10. İşsizlik maaşından yararlanırken süre dolmadan tekrar işe girilmesi ve işsizlik maaşından yararlanmak için gerekli olan şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalınması halinde daha önceden hak edilen işsizlik ödeneği süresi dolduruluncaya kadar ödenekten yararlanılmaya devam edilebiliyor.
KISA ÇALIŞMA ALANLARIN DURUMU
Gelelim, en çok merak edilen konulardan biri olan, kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği alanların, işsizlik maaşından yararlanıp yararlanmayacağına. Gerek kısa çalışma ödeneği gerekse de nakdi ücret desteği süreleri işsizlik maaşı sürelerinden düşülmeyecek. Kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin desteği alanlar işsizlik maaşından tam olarak yararlanabilecek, hak kayıpları olmayacak. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus şu. İşsizlik maaşı; çalışanın, kısa çalışma ödeneği almaya başladığı tarihten önceki son 3 yıl içinde ödediği prim gün sayısına göre hesaplanacak.
Aynı şekilde, çalışanın, kısa çalışma ödeneği almaya başladığı tarihten önceki dönemde aldığı ücret üzerinden hesaplama yapılıp, işsizlik maaşı bağlanacak.