2020 Hak İhlalleri Raporu: 3362 yaşam hakkı ihlali, 3534 işkence

CHP İstanbul Milletvekili, TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanvekili Dr. M. Sezgin Tanrıkulu, hazırladığı Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi 2020 Yılı Hak İhlalleri Raporu'nu açıkladı.

Rapora göre 2020 yılında toplam 3 bin 362 yaşam hakkı ihlali, 3 bin 534 işkence yaşandı. 15'i çocuk, 1670 kişinin işkenceye maruz kaldığı, 1855 kişinin ise cezaevlerinde işkence ve kötü muamele gördüğü belirtilen raporda şu değerlendirme yapıldı:

“Toplantı ve gösterilerde dövülerek, gaz sıkılarak, ters kelepçe takılarak gözaltına alınanlar ile işkence gördüğü halde bunu açıklamayan, suç duyurusunda bulunmayanlar dikkate alındığında gerçek sayının bunun çok üzerinde olduğu ortaya çıkmaktadır”

Raporda özetle şu tespitlere yer verildi.

EN AZ 87 GAZETECİ CEZAEVİNDE

“Bağımsız Gazetecilik Platformunun verilerine göre, 4 Aralık 2020 itibarıyla en az 87 gazeteci ve basın çalışanı tutuklu ya da hükümlü olarak cezaevinde bulunmaktadır.

Raporumuzda, “Toplatma, Erişim Engelleme Kararı” başlığı altında net bir rakam veremeden “yüz binlerce” ifadesini kullanmak zorunda kaldık. Çünkü İfade Özgürlüğü Derneğinin verilerine göre, Ekim 2020 itibarı ile 450 binden fazla alan adı, 140 binden fazla “url” ve 42 binden fazla tweet hakkında yasaklama/engelleme kararı bulunmaktadır.

Sadece Aralık Ayında en az 1.342 “url”, haber/yazı ya da sosyal medya paylaşımı hakkında erişim engelleme kararı verildiği düşünülürse durumun vahameti ortaya çıkmaktadır. Yıl içinde en az 4 kitap, 1 gazete hakkında toplatma kararı, en az 8 gazeteye Basın İlan Kurumu tarafından ilan kesme cezası, en az 54 programa/kanala idari para cezası ya da yayın durdurma cezası verildi…

5 BÜYÜKŞEHİR 3 İL 33 İLÇEYE KAYYIM

Ekim Ayında Ayhan Bilgen'in yerine kayyım atanmasıyla, yerel seçimlerden (31 Mart 2019) bu yana, 5 büyükşehir, 3 il, 33 ilçe, 7 belde belediyesi olmak üzere HDP'li 48 belediyeye ve CHP'li bir ilçe belediyesine kayyım atandı.

EYLEM YASAK, PARTİ KONGRESİ SERBEST

İçişleri Bakanlığı tarafından 2 Ekim günü Valiliklere gönderilen genelgede, Covid-19 salgını nedeniyle 2 Ekim – 1 Kasım arasında sivil toplum kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları, birlikler ve kooperatifler tarafından düzenlenecek etkinliklerin ertelendiği bildirildi.

VAN’DA 1489 GÜNDÜR EYLEM YASAK

Genelgenin ardından Yüksek Seçim Kurulu baro seçimlerinin il/ilçe umumi hıfzıssıhha kurullarının karar alması durumunda yapılamayacağına, siyasi partilerin kongrelerinin gerçekleştirilmesinde ise sakınca bulunmadığına karar verdi.
Kentlerin bazılarında birçok kez eylem ve etkinlik yasağı uygulandı… Örneğin Van'da 9 kez yasak kararı alındı ve 21 Kasım 2016 tarihinde başlayan eylem ve etkinlik yasağı Aralık sonu itibariyle 1.489 güne ulaştı.”

RAKAMLAR ÇARPICI

Yargısız İnfaz, Dur İhtarı, Rastgele Ateş Açma Olaylar
14 (2'i çocuk)
10 yaralı (4'ü çocuk)

Cezaevinde Ölüm
38

İşkence ve Kötü Muamele Sonucu Ölüm
3

Silahlı Çatışmalar
469

Kara Mayınları, Sahipsiz Bomba ve Patlayıcılar
1 (çocuk)
3 yaralı (1'i çocuk)

Faili Meçhul Cinayetler
2

Kuşkulu Asker Ölümleri
6

Sivil Çatışmalar/Nefret Suçları
8 (1'i çocuk)
20 yaralı

Mülteciler
94
Boğulan, kış aylarında donarak ölen çok sayıda mülteci düşünüldüğünde bu sayının gerçeğin çok altında olduğu unutulmamalıdır…

Kadın Cinayetleri
300

İş Cinayetleri
2.427

DÜŞÜNCEYİ İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ

Mahkum Olan Gazeteci, Yazar, Yayıncı
59

Gözaltına Alınan Gazeteciler
90

Tutuklanan Gazeteciler
27

Saldırıya Uğrayan Gazeteciler
21

Dava/Soruşturma Açılan Gazeteciler
53

Basılan Gazete, Dergi, Ajans Büroları
1

Toplatma, Erişim Engelleme Kararı
Yüzbinlerce…

Düşünceyi İfade (sosyal medya dahil) Nedeniyle Gözaltına Alınanlar
719

Düşünceyi İfade (sosyal medya dahil) Nedeniyle Tutuklananlar
32

Düşünceyi İfade (sosyal medya dahil) Nedeniyle Dava, Soruşturma Açılanlar
247

Düşünceyi İfade (sosyal medya dahil) Nedeniyle Mahkum Olanlar
30

ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ

Ertelenen Grev
1

Mahkum Olan Milletvekili, Belediye Başkanı, Parti Yöneticisi
54

Görevden Alıma, Kayyım Atama Kararları
52

Tutuklanan Milletvekili, Belediye Başkanı, Parti Yöneticisi
226

Kapatılan Sendika ve Dernek
1

Polis Tarafından Basılan Parti ve Dernek
23

TOPLANTI GÖSTERİ ÖZGÜRLÜĞÜ

Etkinlik ve Eylemlerin Yasaklandığı İller
39

Müdahale Edilen Etkinlik, Basın Açıklaması
753

Yasaklanan Etkinlik, Gösteri, Tiyatro
113

Basın Açıklaması, Etkinlik ve Eylemlerde Gözaltına Alınanlar
2.123 (2'i çocuk)

Basın Açıklaması, Etkinlik ve Eylemler Nedeniyle Tutuklanan
44

Toplantı ve Gösteriler Nedeniyle Açılan Davalarda Mahkum Olan
294

Raporda, “Eylem ve etkinliklere ilişkin basından derlenen gözaltı, tutuklama, mahkûmiyet sayılarının gerçeğin çok altında olduğu unutulmamalıdır” notu düşüldü.