AKP'den seçim öncesi 'dolaylı af' hazırlığı

AKP iki formül üzerinde çalışıyor: İnfaz süresinin uygulanma oranını “beşte üçe” düşürme ve şartlı salıverilme süresine 1 yıl kalanların denetimli serbestlikten yararlandırılması. Kadın ve çocuğa şiddet, çocuk istismarı ve uyuşturucu suçları kapsam dışı kalacak ya da indirim sınırlı olacak.

AKP, adı “af” olmasa da MHP’nin talebini karşılamak ve 260 binin üzerinde hükümlü ve tutuklunun bulunduğu cezaevlerindeki doluluk oranını azaltmak için iki formül geliştirdi.

Cumhuriyet gazetesinden Emine Kaplan'ın haberine göre hapis cezalarındaki infaz süresinin uygulanma oranını “yarısı”ndan “üçte iki”ye çıkaran AKP, söz konusu oranı yeniden düşürmek istiyor. “Yarısı”nın da az olacağını değerlendiren AKP kurmayları, “Yarısından bir tık fazla, üçte ikiden bir tık az olabilir” görüşünü dile getiriyor. Oranın “beşte üç” biçiminde uygulanabileceği kaydediliyor. Erken tahliye için ikinci formülün ise, “şartlı salıverilme süresine 1 yıl kalanların denetimli serbestlik uygulanarak tahliye edilmesine” ilişkin hükümdeki sürelerin kademelendirilmesi olacağı belirtiliyor. Buna göre, tüm cezalara “standart 1 yıl” yerine 20 yıl hapis cezası olan bir hükümlüye 2 yıl, 2 yıl hapis cezası olana ise 2 ay gibi bir sisteme geçilmesi üzerinde duruluyor.

Adalet Bakanlığı, “Yargı Reformu Strateji Belgesi”nde yer alan hedeflerle ilgili yasal düzenlemeleri TBMM’den geçirebilmek için iki yargı paketi üzerinde çalışıyor. TBMM’ye önümüzdeki günlerde sunulması, İstanbul seçimi öncesinde en azından komisyondan geçirilmesi hedeflenen ilk pakette, hâkim ve savcı yardımcılığı, avukatlara yapılacak meslek sınavı, istinafta kesinleşen 5 yılın altındaki cezalara temyiz yolunun açılmasının da aralarında bulunduğu kapsamlı düzenleme içermeyen değişikliklerin yer alması bekleniyor. İkinci pakete ise ceza infaz sisteminde değişiklik, erken yaşta evlilikler, nafaka gibi birden fazla maddede değişiklik gerektiren düzenlemelerin konulması planlanıyor. Paketlere Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la yapılacak son değerlendirmenin ardından netlik kazandırılacağı kaydediliyor.

MHP’nin talebi de karşılanacak

AKP, 24 Haziran 2018 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimi öncesinde af yasa önerisi veren MHP’nin talebini kabul etmedi; ancak Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Yasası’ndaki infaz süreleri ve denetimli serbestlik koşullarını esnetip, MHP’yi de memnun ederek, “dolaylı af” getirmeyi planlıyor. AKP, iktidara geldikten sonra ceza mevzuatında değişiklik yaparken cezaların infaz sürelerinde değişikliğe gitmiş, ağırlaştırılmış müebbet ve müebbet hapis cezası dışındaki cezalarda “yarısı” olarak uygulanan infaz süresini “üçte iki” oranına çıkarmıştı. Buna göre 20 yıl hapis cezası kesinleşen bir hükümlü AKP öncesinde 10 yıl cezaevinde yatarken, üçte iki oranının getirilmesiyle 13 yıl 3 ay cezaevinde kalması sağlandı. Şimdi ise infaz oranının ne olacağı konusunda farklı görüşler dile getiriliyor. Yeniden “yarısı” oranına geri dönülebileceği ifade edilirken, infaz süresinin “üçte iki” yerine “beşte üç” uygulanması eğilimi ağırlıklı olarak dile getiriliyor. Beşte üç oranının uygulanması durumunda 20 yıl ceza alan bir hükümlü, 12 yıl cezaevinde hapis yatacak.

Kademeli sistem

İnfaz sürelerinin yeniden belirlenmesinin yanı sıra “denetimli serbestlik” sürelerine de kademe getirilmesi planlanıyor. Mevcut yasaya göre, tahliyesine (koşullu salıverilmesine) 1 yıl veya daha az süre kalan iyi halli hükümlülerin, talebi halinde cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak tahliyesine karar verilebiliyor. Denetimli serbestlik süresine kademe getirilmesi, her ceza için ayrı süreler belirlenmesi üzerinde duruluyor. AKP yöneticileri, “20 yıl hapis cezası alan hükümlü de 2 yıl hapis cezası alan hükümlü de tahliyesine 1 yıl kala denetimli serbestlikten yararlanıyor. 20 yıl için 2 yıl, 2 yıllık ceza için 2 ay gibi süreler belirlenebilir. Bunların hangi formülle uygulanacağı üzerindeki çalışmalar sürüyor” görüşünü dile getirdi.

Bazı suçlar kapsam dışı

Söz konusu yasada değişiklik yapılırken, kadın ve çocuğa şiddet, çocukların cinsel istismarı ve uyuşturucu suçları başta olmak üzere bazı suçların kapsam dışında tutulması ya da infaz sürelerindeki indirimin daha sınırlı olması üzerinde duruluyor. Hükümlülerin şartlı salıverilme için cezalarının son 6 ayında açık cezaevinde bulunma koşulundaki süreler de yeniden değerlendiriliyor. Hırsızlık ve darp gibi suçlarda faillerin hiç cezaevine girmeden cezaların ertelenmesinin yarattığı rahatsızlık nedeniyle bu gibi suçlarda çok kısa süre olsa da hapis yatılması için düzenleme yapılacak.