'Aşkımız' dedikleri İstanbul'u böyle batırdılar!

AKP’nin yerel seçim tanıtımlarında “bizim aşkımız” dediği İstanbul’u 22 milyar lira borçlandırdığı ortaya çıktı. İBB’nin bütçesi geçen yıl 3.7 milyar lira açık verdi. Halka hizmet etmesi için kurulan belediye iştiraklerinin parası İBB bütçesine aktarıldı. İBB’nin İSKİ’ye 4.5 milyar TL, İGDAŞ’a ise 1.95 milyar TL borcu var. İBB’nin borç ödemek için sattığı arsaların en dikkat çekeni ise Etiler’deki Polis Okulu arazisi oldu. 2 milyar 666 milyona satılan araziyi yine kendi iştiraki KİPTAŞ aldı.

Cumhuriyet gazetesinden Hazal Ocak seçimler öncesi İstanbul'u mercek altına aldı. Ocak'ın haberine göre AKP iktidarının, yerel seçimlerde büyük önem verdiği ve “bizim aşkımız” dediği İstanbul’u borca batırdığı ortaya çıktı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) borçları 22 milyar liraya dayandı. İBB’nin bütçesi sadece 2018 yılında 3.7 milyar lira açık verdi. Halk tanzim kuyruklarında sıra beklerken, halka hizmet etmesi için kurulan belediye iştiraklerinin parası İBB bütçesine aktarıldı. Bununla da yetinmeyen İBB, Etiler Polis Okulu’nun da aralarında olduğu İstanbul’un birbirinden değerli arazilerini sattı. İBB Başkanlığı Meclis Denetim Komisyonu 2018 yılı gelir ve giderleri ile hesap ve işlemleri üzerine yaptığı incelemeleri tamamladı. Komisyon üyesi CHP’li Tarık Balyalı hazırlanan denetim raporuna muhalefet şerhi koydu. Balyalı’nın şerh raporu İBB’de 2018 yılında ortaya çıkan kara tabloyu gözler önüne serdi.

İBB’nin 2018 yılı gelir bütçesi 18 milyar 424 milyon 947 bin lira, gider bütçesi de 22 milyar 148 milyon 25 bin lira olarak kayıtlara geçti. İBB’nin 2018 yılı bütçe açığı ise 3 milyar 723 milyon 77 bin 536 TL. 2018 yılında borçların ve bütçe açıklarının hızla yükseldiği ve faiz giderlerinde ciddi artış yaşandığına dikkat çekilen şerh raporunda, belediyenin öz gelirlerindeki azalışa karşılık gayrimenkul satış gelirlerinde ciddi artış yaşandığı tespit edildi.

2014'ten 2018'e borç 3 kat arttı

Şerh raporunda 2014 yılından bugüne İBB’nin aldığı borçlar incelendi. 2014 yılında toplam borcu yalnızca 6 milyar lira olan İBB’nin borcu, 2018 yılına gelindiğinde 3 kat arttı. 2018 yılında mali borçların toplamı 20 milyar 214 milyon 629 bin 170 liraya ulaştı. Belediyenin yurtiçi ve yurtdışı bankalara, bağlı ortaklıklara, kamu kurum ve kuruluşlarıyla beraber iştiraklerine olan toplam borcu ise 21 milyar 922 milyon 536 bin 951 lirayı buldu. İBB’nin 2018 yılı sonu itibarıyla Türkiye’deki bankalara borcu 3 milyar 331 milyon 928 bin 799 liraya, yabancı bankalara borcu ise tam 11 milyar 312 milyon 763 bin 66 liraya ulaştı.

İBB'nin faiz gideri milyonları buluyor

İBB’nin borçlarına ödediği faiz de ekonomik krizle birlikte rekor bir artış gösterdi. 2014 yılında 128 milyon 178 bin TL faiz ödeyen İBB, 2017’de 173 milyon 608 bin TL faiz ödemesi yaptı. 2018 yılında İBB’nin faiz giderleri bir önceki yıla göre 2.5 kat artış göstererek 436 milyon 609 bin TL’ye ulaştı. İBB’nin 2019 yılında ise 1 milyar 114 milyon 507 bin TL borç faizi ödemesi tahmin ediliyor.

POLİS OKULU BÜTÇE KURBANI

2018 yılında yaklaşık 21 milyar lira borçlanan İBB bu borçları kapatmak için elindeki gayrimenkulleri satmaya başladı. İBB bütçesinde ağırlığını gayrimenkul satışlarının oluşturduğu sermaye gelirleri kalemi 2018 yılında 2 milyar 721 milyon 850 TL’ye ulaştı. Bu kalem 2017 yılında sadece 227 milyon 609 bin TL olarak gerçekleşmişti. İBB’nin arsa satışlarındaki en büyük “müşterisi” ise yine kendi iştirakleri oldu. Üsküdar Bulgurlu’daki 29 bin 644 metrekarelik arsa, 550 milyon liraya İGDAŞ’a satıldı. CHP’nin muhalefet şerhinde bu satış “İBB, İGDAŞ’tan borç alıp faiz ödememek için bu arsa satışı düzenlemiştir” sözleriyle yorumlandı. İBB’nin borç ödemek için sattığı arsaların en dikkat çekeni ise Etiler’deki Polis Okulu arazisi oldu. 2 milyar 666 milyona satılan araziyi yine kendi iştiraki KİPTAŞ aldı. İBB bu satışın yüzde 52.20’sini gelir olarak kaydetti ve kasasına 1 milyar 338 milyon 520 bin TL koydu.

Borç havuzu

İBB’nin bunlar dışında 2018 sonu itibarıyla bağlı kuruluşu İSKİ’ye yaptığı borç da dikkat çekici boyutlara ulaştı. İBB’nin, İSKİ’ye tam 4 milyar 555 milyon 173 bin 629 lira borcu bulunuyor. İBB’nin kendi iştiraklerine borcu ise 3 milyar 447 milyon 907 bin 780 lira. İBB’nin borçlu olduğu bazı iştirakleri şöyle:

İGDAŞ: 1 milyar 954 milyon 939 bin 842 TL (faiz dahil)

İSTAÇ: 292 milyon 197 bin 501 TL

AĞAÇ A.Ş.: 191 milyon 33 bin 619 TL

İSPER A.Ş.: 147 milyon 986 bin 738 TL

İSTON A.Ş.: 143 milyon 500 bin 174 TL

Balyalı: Para varsa halka hizmet etsin

Rapora ilişkin konuşan Tarık Balyalı, “İBB’nin mali tablolarını incelediğimizde öz gelirlerinin azaldığını, arsa satışlarının arttığını, borçlanmanın artık limitleri zorlayarak ciddi bütçe açığı oluştuğunu ve dışarıya faiz ödendiğini görüyoruz. İBB’nin mali yönetim anlayışı iflas etmiştir. Hatalı yatırımlar ve yüksek borçlanma bu tabloyu yaratmıştır. İstanbul kesinlikle başkansız kalmış. Net olarak mali disiplin elden kaçmış. Özellikle müdürlükler bazında bürokrasi fazla rahat etmiş. Açığı kapatmak için arsa satışları yapmışlar” dedi. Doğalgaz ucuzlasın İBB’nin daha önce hiç olmadığı kadar paraya sıkıştığı için iştiraklerini finansman aracı olarak kullandığını söyleyen Balyalı, “İGDAŞ’ta bu kadar para varsa doğalgazı ucuzlatsınlar. İBB’nin İSKİ’ye 4 milyar 555 milyon TL borcu bulunuyor. Sadece bu rakam bile İstanbul’da suyun nasıl ucuzlatılacağına çarpıcı bir cevaptır. İSKİ kasasındaki bu parayla İBB’nin borçlarını finanse edeceğine suyu vatandaşa ucuz vermelidir” diye konuştu.