Avrupa endişeli: Türkiye'ye kritik uyarı

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nin (AKPM) seçim için görevlendirdiği ön seçim heyeti sürece endişeli başladı. İlk temasların ardından yapılan açıklamada, “Seçim sisteminde yapılan değişiklikler ve seçim kararı arasında böylesine kısa bir zamanın olması, Venedik Komisyonu’nun tavsiyeleriyle ve Türkiye’nin bugüne kadar seçimlerde izlediği tutumla bağdaşmıyor” denildi. AKPM gözlemcileri, 24 Haziran seçim hazırlıklarını izlemek üzere yaptıkları 2 günlük temasları sırasında AGİT gözlemcilerinin ve diplomatik misyonunun yanı sıra siyasi parti temsilcileri, gazeteciler, sivil toplum örgütleri, YSK Başkanı, RTÜK Başkan Yardımcısı ve üyeleri ile TBMM Başkanı ile görüştüklerini duyurdu. Yapılan açıklamada “Bu seçim parlamenter sistemden başkanlık sistemine geçişi sağlayacağı için çok önemli. İlk defa parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimleri bir arada yapılacak” denilirken, endişeler paylaşıldı AKPM gözlemcilerinin ilk seçim öncesinde duyurdukları endişeleri şöyle:

* seçim sisteminde yapılan değişiklikler ve seçim kararı arasında böylesine kısa bir zamanın olması, Venedik Komisyonu’nun tavsiyeleriyle ve Türkiye’nin bugüne kadar seçimlerde izlediği tutumla bağdaşmıyor.

* Görüşmelerde, seçim güvenliği ve şeffaflığı konusunda ve yürütmenin seçim sürecine müdahale riskine karşı önlemlerin zayıflatılmış olduğu yönünden endişeler dile getirildi. Özellikle sorunlu olan maddeler, “mühürsüz oyların geçerli olarak tanınması, güvenlik nedeniyle oy sandıklarının yerinin değiştirilmesine valililerin inisiyatifiyle izin verilmesi, sandık bölgesinin kısıtlanması ve polis güçlerinin seçim merkezlerinde bulunma olasığının arttırılması.

* İfade ve toplanma özgürlüğüne yönelik sınırlamaların yanı sıra, Güneydoğu’da devam eden güvenlik operasyonları, çok sayıda politikacı ve gazetecinin tutuklanması olağanüstü hal ile getirilmesi, seçim atmosferini olumsuz yönde etkilıyor ve seçim kampanyasında kritik önemde olan demokratik bir tartışma ortamını kısıtlıyor.

* Heyet, seçim kampanyaları sırasında şiddete yönelik haberleri duymaktan endişelidir.

* HDP, cezaevinde olan başkan adaylarının tutuklu yargılanmasının, kampanya yapamamasının ve birçok HDP’linin adaylıklarının önlendiğini belirtti.

* Heyet bir kez daha farklı siyasi güçler ve adaylara eşit medya erişimi imkanı sağlanmasının ve kampanyanın tarafsızca sunulmasının, seçmenlerin bilinçli tercih yapması için temel şart olduğunu anımsatır.

* Heyet, içeriğindeki son yasal düzenlemelerle tarafsız sandık kurullarının seçim günü için yeterli olamayacağı endişelerinden haberdardır.

* Heyet, seçimin şeffaf olması ve seçmenin seçime güvenmesi için, siyasi partilere, ‘seçimin yürütülmesindeki tüm aşamalarda kendi temsilcilerinin gözlemci olarak bulunması için bütün güçlerini kullanmaları çağrısında bulunur.