AYM'den 15 Temmuz'da sokağa inen siviller için karar

Anayasa Mahkemesi (AYM), 15 Temmuz Darbe Girişimi sonrası çıkan 696 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’de ‘darbe girişimi ve girişimin devamı niteliğindeki eylemler’e müdahale eden sivillerin cezai sorumluluğu doğmayacağı kararına gelen itirazı "15 Temmuz ve sonrasında eylemlere müdahale eden sivillere dokunulmazlık getiren düzenleme Anayasa'ya aykırı değil" diyerek reddettiğini açıkladı ve kararı onadı.

AYM'ye yapılan itirazda bunun bir af yasası gibi kullanılacağı belirtilmişti. Ancak mahkeme, "ortada bir suç olmadığı" için af denilecek bir durumun da olmadığını ifade etti. Darbe girişiminin büyüklüğü düşünüldüğünde sokağa çıkan sivillerin, "Herhangi bir zarara uğrama ihtimalini baştan bertaraf etmek amacıyla anılan düzenlemeyi yapma ihtiyacı duyduğu anlaşılmıştır" denildi.

AYM, kuralın, darbe teşebbüsü ve terör eylemleri kapsamında olmayan, konusu haksız fiil ya da suç teşkil eden fiillerin icra edilmesi halinde sorumsuzluk öngörmediğini de belirterek, kuralın hangi hallerde uygulanamayacağını da açıkça belirtti. Kuralın uygulanamayacağı durumlar şöyle:

"Bu bağlamda kuralda yer alan “…terör eylemleri ile bunların devamı niteliğindeki eylemlerin bastırılması kapsamında…” ibaresi kuralı belirsiz hâle getirmez. Anılan ibareye 15/7/2016 tarihinde gerçekleştirilen darbe teşebbüsü ve terör eylemleri ile devamı niteliğindeki eylemlerin her birinin ayrı ayrı yazılmasının mümkün olmaması nedeniyle yer verilmiş olduğu, bu durumun yasa yapma tekniğinin doğasından kaynaklandığı anlaşılmaktadır.

Diğer yandan kuralda yer alan “…devamı…” ibaresi kuralın ileriye dönük olarak belirsiz bir süre uygulanmasına imkân tanımamaktadır. Gerçekleştirilen darbe teşebbüsü ve terör eylemleri anlık fiiller olmayıp belli bir zamana yayılmıştır. Bu nedenle kuralda yer alan ibarenin darbe teşebbüsü ve terör eylemleri ile bunlarla bağlantılı olarak hemen sonrasındaki sınırlı zamanda meydana gelen fiilleri kapsadığı değerlendirilmiştir.

Haksızlık oluşturduğu ileri sürülen fiiller için yapılacak incelemede söz konusu fiilin kuralın getiriliş amacı kapsamında işlenip işlenmediğinin değerlendirileceği ve varılan sonucun anılan kapsamda olmadığının tespit edilmesi hâlinde sorumluluğun gündeme geleceği kuşkusuzdur."