AYM'den 'Gezi' için örnek olacak tazminat kararı: Devlet sabır göstermeli

Anayasa Mahkemesi, Gezi olayları sırasında yaralanan bir avukatın başvurusu üzerine “eziyet yasağının ihlal edildiği” gerekçesiyle 37 bin 500 lira tazminat ödenmesine hükmetti. AYM’nin gerekçeli kararında “Barışçıl toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı kullanılırken kişilerin kamu düzeni açısından tehlike oluşturmayan ve şiddet içermeyen davranışlarına devletin sabır ve hoşgörü göstermesi çoğulcu demokrasinin gereğidir” denildi.

Osman Kavala kararından sonra ‘Gezi’ olayları yeniden tartışma konusu olurken Anayasa Mahkemesi’nden dikkat çekici bir karar geldi.

Yüksek Mahkeme, Gezi olayları sırasında yaralanan bir avukatın başvurusu üzerine “eziyet yasağının ihlal edildiği” gerekçesiyle 37.500 lira tazminat ödenmesine hükmetti. Gerekçeli kararda “Barışçıl toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı kullanılırken kişilerin kamu düzeni açısından tehlike oluşturmayan ve şiddet içermeyen davranışlarına devletin sabır ve hoşgörü göstermesi çoğulcu demokrasinin gereğidir” denildi.

Eda Ayşegül Kılıç adlı avukat gezi olayları sırasında Ankara’da polisin müdahalesi sonucu yaralandı. Şikayette bulunmasına karşın sonuç alamayınca Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.

BAKANLIK: KALKIŞMA

AYM’ye savunma gönderen Adalet Bakanlığı "Gezi Parkı" olaylarının “Hükümete karşı kalkışma ve şiddet eylemleri olarak ülke genelinde yayıldığı, kamu düzeni ve güvenliğini bozduğunu, barışçıl olmayan bu eylemlere yasanın verdiği yetkiyle güç kullanılarak müdahale edildiğini” bildirdi.

KAMU DÜZENİ BOZULDU

AYM, başvuruyu değerlendirirken, “ülke genelinde kamu düzeninin yaygın olarak bozulmasına neden olan protesto gösterilerinin ortak adı olarak kullanılan Gezi Parkı olayları sırasında kamuya ve özel kişilere ait bina ve araçlar zarar görmüş, çok sayıda güvenlik görevlisi ve sivil yaralanmış hatta olaylar sırasında hayatını kaybedenler olmuştur” değerlendirmesi yaptı.

Kararda, “Şiddete karıştığı tespit edilemeyen ve toplanma özgürlüğünü barışçıl şekilde kullanmadığına dair herhangi bir bulgu olmayan başvurucunun katıldığı protesto gösterisinin dağıtılması için müdahalede bulunulmuş olması, başvurucudaki yaralanmaların -özellikle baş ve yüz bölgesindeki yaralanmaların- şiddetini tek başına açıklamaya yeterli değildir” denildi.

“Eziyet yasağının ihlal edildiği” sonucuna varan AYM kararında şu değerlendirmelerde bulunuldu:

ÇOĞULCU DEMOKRASİ: Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı, demokratik toplumun en temel değerleri arasında yer almakta olup bireylerin ortak fikirlerini birlikte savunmak ve başkalarına duyurmak için bir araya gelebilme imkanını korumayı amaçlamaktadır. Kolektif bir şekilde kullanılan ve düşüncelerini ifade etmek isteyen kişilere şiddeti dışlayan yöntemlerle düşüncelerini açıklama imkanı veren bu hak, çoğulcu demokrasilerin gelişmesinde zorunlu olan farklı düşüncelerin ortaya çıkması, korunması ve yayılmasını güvence altına almaktadır.”

DEVLET SABIR GÖSTERMELİ: Şiddet kullanma niyetinde olan kişilerin katıldığı veya düzenlediği gösteriler barışçıl toplanma kavramı dışındadır. Dolayısıyla toplantı hakkının amacı, şiddete karışmayan ve fikirlerini barışçıl bir şekilde ortaya koyan bireylerin haklarının korunmasıdır. Barışçıl amaçlarla bir araya gelmiş kişilerin toplantı hakkını kullanırken kamu düzeni açısından tehlike oluşturmayan ve şiddet içermeyen davranışlarına devletin sabır ve hoşgörü göstermesi çoğulcu demokrasinin gereğidir.

POLİSE DİRENMEDİ: Somut başvuruda başvurucunun gösteriyi dağıtan kolluk görevlilerine direndiğine, bunlara karşı saldırgan bir tutum sergilediğine veya herhangi bir şekilde şiddet eylemlerinin içinde yer aldığına dair bir iddia veya delil yoktur. Katıldığı gösterideki eylemleri nedeniyle başvurucu hakkında yürütülen bir cezai takibat da bulunmamaktadır. Bu durumda başvurucunun toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkını barışçıl bir şekilde kullandığı kabul edilmelidir.

37 BİN 500 TL TAZMİNAT: AYM, “eziyet yasağının” ve “toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının” ihlal edildiği gerekçesiyle avukata 37.500 TL ödenmesine ve yeniden soruşturma yapılması için dosyanın savcılığa gönderilmesine karar verdi.