'Bakanlar güvenoyu alsın, gensoru ile düşürülebilsin'

Yeni sistemde revizyon tartışmaları sürüyor. Meclis’in işlevinin artması, yasama ile yürütme arasındaki bağın güçlenmesi için bakanların Meclis çalışmalarına katılımını sağlayacak formüller tartışılıyor. Muhalefet bu konuda atılacak bir adıma sıcak ama, “Bakanlar güvenoyu alsın, gensoru ile düşürülebilsin” şartıyla.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk kabinesi 9 Temmuz 2018'de Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından Beştepe'de açıklanmıştı.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde eksiklikleri, aksaklıkları tespit edip, çözüm önerileri geliştirmek için Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay başkanlığında kurulan komisyon çalışmalarında bir ay geride kaldı.

Gazete Duvar'dan Nergis Demirkaya'nın haberine göre Bakanlıklar, çeşitli kurumlar, akademisyenlerin katılımıyla yapılan çalışmanın sonuçlarının bu ay sonunda tamamlanması, ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanması bekleniyor. Sistemin “MR’ını çekme”, “Revizyon”, “Rehabilite” olarak adlandırılan sürecin sonunda Anayasa ve TBMM İçtüzüğü’nde değişiklikler yapılabileceği, Cumhurbaşkanı Kararnameleri ile kimi yeni düzenlemelerin hayata geçirilebileceği konuşuluyor.

Yeni sistemde en önemli sorunlardan biri olarak Meclis’in parlamenter sisteme göre daha da işlevsiz olması, yürütme ile yasama arasındaki bağın kopması gösteriliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yerel seçimlerin ardından AK Parti milletvekilleri ile yaptığı toplantılarda milletvekilleri de en çok bakanlara ulaşamamaktan şikayet etti, yasama ile yürütme arasındaki bağı güçlendirecek yeni mekanizmalar oluşturulması, sistemde bu yönde revizyon yapılması istendi. Muhalefet de yasama çalışmaları içinde komisyon ve Meclis Genel Kurulu’nda sık sık siyasi muhatap bulamamaktan şikayet etti, milletvekillerinin sunduğu tekliflerle ilgili yeterli bilgi sahibi olmamasını eleştirdi.

BAKANLAR MECLİS’E DAHA ÇOK GELSİN

Mevcut durumda bakanlar sadece bütçe görüşmelerinde Plan ve Bütçe Komisyonu ve Genel Kurul’da sunum yapabiliyor. Meclis kulislerinde bütçe görüşmelerinde olduğu gibi bakanların kendilerini ilgilendiren yasa görüşmelerinde Meclis’e gelmesinin, Genel Kurul’a katılmasının önünün açılması isteniyor. Böyle bir düzenlemeyi İçtüzük değişikliği ile yapmak mümkün. Ancak muhalefet yeni sistemin bakanlarının atanmış bakan olması dolayısıyla seçilmiş bakanlar gibi Meclis’e gelip yasama çalışmalarına katılamayacağı görüşünde. İşte bu noktada yeni bir formül ortaya atılıyor.

GÜVENOYU VE GENSORU İÇİN ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ ŞART

Meclis kulislerinde konuşulan formüle göre, atanmış bakanların bir İçtüzük değişikliği ile Meclis’e gelip Genel Kurul çalışmasına katılması doğru değil. Eğer bakanlar Meclis’e gelecek, bazı yasama çalışmalarına katılacaksa mutlaka Meclis’ten güvenoyu alıp gensoru ile de düşürülebilmesi gerektiği ifade ediliyor.

Öneriye göre Cumhurbaşkanınca atanan bakanlar için tek tek Meclis’te güvenoylaması yapılmalı, güvenoyu alan bakan yemin ederek göreve başlamalı. Ayrıca bakanlar hakkında gensoru da verilebilmeli. Böylece bakanın Meclis’e sorumluluğu doğmuş olacak. Ancak bu öneri Anayasa değişikliği gerektiriyor. Eğer bu yönde bir değişiklik için adım atılırsa muhalefet partilerinin bunu tartışabileceği, uzlaşma sağlanırsa referanduma sunulmadan 400 oyla Meclis’te Anayasa değişikliğinin kabul edilebileceği belirtiliyor.

KIRMIZI ÇİZGİ CUMHURBAŞKANININ TARAFSIZLIĞI

Ancak yeni sistemde en çok tartışılan konulardan biri Cumhurbaşkanlığının tarafsızlığı. Muhalefet partilerinin temsilcileri, “Bir Anayasa değişikliği olacaksa kırmızı çizgimiz tarafsız Cumhurbaşkanı” diyor. Bunu da içerecek bir Anayasa değişikliğine tüm partilerin olumlu bakabileceği konuşuluyor.