Bakanlıktan stok sorununa formül arayışı

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı, gayrimenkul sektörüne nefes aldıracak adımlar atacak. Hürriyet gazetesinden Gülistan Alagöz'ün haberine göre, Gayrimenkul sektörünün 3 çatı derneği İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER), Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) ile Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) sektördeki sorunların çözümü için uzun süredir çalışıyor.

Geçen günlerde Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum ile Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ı ziyaret eden dernek başkanları sorunlar ve çözüm önerileri için bir rapor sunmuştu. Edinilen bilgilere göre bu görüşme sonrası bakanlıklar firmaların elindeki stoklarla ilgili de envanter çalışması istedi. Amaç bu stokları menkulleştirecek bir çalışma başlatmak. Böylece hem sektörün yoluna sağlıklı devam etmesi hem de nakit akışı sağlanması hedefleniyor.

Fon kurulacak

17 yıl aradan sonra aktif hale getirilen Emlak Bank’ın çalışmalarda çatı görevi görmesi bekleniyor. Emlak Bank bünyesinde kurulacak bir fona 3 derneğe üye firmalar stoklarını ekleyecek. Daha sonra sukuk ya da tahville bunların menkulleştirilmesi sağlanacak. İstanbul’da yaklaşık 187 bin inşaatı bitmiş satış bekleyen konut bulunuyor. Bu konutların yaklaşık 65 bini derneklere üye markalı gayrimenkul geliştiren firmaların bünyesinde bulunuyor. Bu konutların bir kısmının bu havuza dahil edileceği belirtiliyor.

Stok ne kadar?

Peki ülke genelinde stoklar nasıl? Uzmanlarının verdiği bilgiye göre 1 milyon inşaatı biten konut var. Bunların yüzde 20’si kentsel dönüşüm projesi. Yani sahibi belli, satılmayacak. Bunun dışında satışa açık 800 bin konut olduğu belirtiliyor. Tüm bunların yanında 1.5 yıl içinde bitecek 1 milyon da konut var. Sektörün yıllık 1. el satışı ise 650 bin. Sektör temsilcileri bu tobloyu şöyle yorumluyor: “Bu piyasa ve rakamlardan gidilirse bitmiş konut stoku en iyi ihtimal ile 1.5 yılda eritilebilir. Arkadan gelen inşa halindeki 1 milyon konut da yine 1.5 yıl gibi bir sürede eritilebilecek. Bu da sektörün 3 yıl boyunca mevcut piyasa koşullarında makul bir arz fazlası ile yoluna devam etmesi anlamına gelir. Faizlerin yükselmesi neticesinde gerçekleşen satışlardaki gerileme ise arz fazlası oluşumuna neden olacak ve bu süreci 4 veya 5 yıla taşıyabilecek. Sektördeki finansal sorunların çözülmesine yönelik alınacak tedbirlerle 1. el konut satışını toplam satışın içinde yüzde 65’e çıkarmak mümkün. Yıllık 900 bin adet 1. el konut satışına ulaşılmasıyla mevcut bitmiş stokun bir yılda, inşa halindeki stok da iki yılda eritilir.”

Çalışmaları değerlendiren Omurga Portföy Genel Müdür Yardımcısı Aybek Sel, “En iyi çözüm stokları sermaye piyasasına kazandırmak. Bugün tek başına gidip bir ev alamayan vatandaş bu yolla hisse alacak. Mesela 5 kişi 1 evin sahibi olarak. Sonra değer artışından payını alacak. Bu hem yerli hem de yabancı yatırımcı için de önemli bir araç olur. Kamunun işin başında olması da bu yapıyı güçlü kılar” dedi.