Boris Johnson'ın AB'ye sunduğu Brexit planı ne öngörüyor?

Johnson'ın planı, Kuzey İrlanda'nın sadece malların serbest dolaşımını içermesi koşuluyla Avrupa Ortak Pazarı'nda kalmasına ancak Gümrük Birliği'nden ayrılmasına dayanıyor. Bu da İrlanda sınırında yeni gümrük kontrolleri yapılması anlamına geliyor.

Avam Kamarası'nda yaptığı konuşmada planı için "taviz" diyen Boris Johnson, İngiltere'nin 31 Ekim'de AB'den anlaşmayla ya da anlaşma olmadan ayrılacağını söyledi.

Johnson AB'den Brexit'in yeniden ertelenmesini istemeyeceğinin altını çizdi.

Oysa Avam Kamarası'nın geçen ay onayladığı yasa tasarısı iki istisna dışında Johnson'ın AB'den Brexit'i ertelemesini istemesini zorunlu kılıyordu. Bu istisnalar da milletvekillerinin 19 Ekim'e kadar Brexit Anlaşması'nı onaylamaları ya da İngiltere'nin AB'den anlaşma olmadan ayrılmasına onay vermeleriydi.

Boris Johnson'ın Brexit planı ana hatlarıyla şöyle:

İngiltere Parlamentosu'nun Brexit Anlaşması'nı reddetmesinin en önemli nedeni olarak görülen "Backstop" uygulaması kaldırılacak. Kuzey İrlanda, geçiş sürecinin sona ereceği 2021'in başında Birleşik Krallık'ın diğer bölgeleriyle (İngiltere, İskoçya, Galler) birlikte AB'nin Gümrük Birliği'nden ayrılacak.

Kuzey İrlanda, Meclisi'nin onayıyla, tarımsal ve diğer bazı ürünler söz konusu olduğunda AB'nin yasal düzenlemelerine uymaya devam edecek. Johnson bu uygulama için "İrlanda Adası'nın tümü için geçerli düzenleyici bölge" ifadesini kullandı.

Kuzey İrlanda Meclisi 4 yılda bir onay verdiği sürece bu düzenleme yürürlükte olacak
Birleşik Krallık ve AB arasındaki mal ticaretinde gümrük kontrolleri elektronik şekilde yapılacak. Sınırlarda "çok az sayıda" fiziki kontrole ihtiyaç duyulacak.

Gümrük kontrollerinin çoğu sınırlardan uzakta yapılacak. Kuzey İrlanda yönetimine yeni düzenlemelere uyum sağlayabilmesi için mali destek verilecek.

Corbyn: Plan gerçekçi değil

İngiltere'de ana muhalefetteki İşçi Partisi'nin lideri Jeremy Corbyn, planın gerçekçi olmadığını söyledi. Corbyn, "Mevcut öneriler Birleşik Krallık ekonomisine, özellikle de Kuzey İrlanda ekonomisine zarar verecektir. (Kuzey İrlanda'ya barış getiren) Hayırlı Cuma Anlaşması'nı da zayıflatacaktır" dedi.

İskoçya Ulusal Partisi'nin (SNP) Avam Kamarası Grubu Başkanı Ian Blackford da, İskoçya'nın asla Başbakan Johnson'ın Brexit planına rıza göstermeyeceğini söyledi.

Avrupa Birliği'nin (AB) yürütme organı olan Avrupa Komisyonu, İngiltere'nin planında "sorunlu bazı noktalar olduğunu" açıkladı, daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu belirtti.

BBC'ye konuşan Avrupa Parlamentosu'nun Brexit Koordinatörü Guy Verhofstadt, İngiltere'nin planı için "Uygulanamaz" dedi.

AB üyelerinden İrlanda Cumhuriyeti'nin başbakanı Leo Varadkar da, İngiltere'nin yaklaşımının, "Backstop" uygulaması olarak adlandırılan tedbir maddesiyle üzerinde anlaşılan hedeflerin tamamını karşılamadığını söyledi. Varadkar bununla birlikte İngiltere'nin son planını detaylı şekilde inceleyeceklerini açıkladı.

'Backstop' ne öngörüyordu?
"Backstop", İngiltere Parlamentosu'nun Brexit Anlaşması'nı reddetmesinin en önemli nedeni olarak görülüyordu.

Anlaşmadaki bu tedbir maddesine göre, Kuzey İrlanda dahil Birleşik Krallık'ın tamamıyla AB arasında Gümrük Birliği bölgesi oluşturulmasının yolu açılmış, İrlanda adasında fiziki bir sınır ve gümrük duvarı oluşmasının önüne geçilmişti.

Tedbir maddesinin yürürlükte kalacağı süre boyunca AB kurallarına ve uyuşmazlık hallerinde birliğin en yüksek yargı organı olan Avrupa Adalet Divanı'nın kararlarına uyulacağı taahhüt edilmişti.

Ancak bu maddeyle iki taraf arasında Gümrük Birliği yürürlüğe gireceği için İngiltere bu süre zarfında üçüncü ülkelerle tek taraflı serbest ticaret anlaşması imzalayamayacaktı.

İngiltere hükümeti, son planıyla AB'yle yoğun müzakerelerin başlamasını ve birliğin 17 Ekim'de yapılacak zirvesinde anlaşmaya varılmasını umuyor.

Fakat bu durumda dahi İngiltere Parlamentosu'nun anlaşmaya onay verip vermeyeceği belirsiz.(BBC Türkçe)