Cebelitarık Boğazı'nda kriz! İran'dan İngiltere'ye tehdit

İran’dan Cebelitarık’ta petrol tankerine el konulmasının ardından misilleme tehdidi geldi.

İran Devrim Muhafızları Komutanı İngiltere’nin alıkonulan tankeri serbest bırakmaması halinde İngilizlere ait bir petrol tankerini alıkoyma tehdidinde bulundu.

Cebelitarık yönetimi Suriye'ye petrol taşıyarak yaptırımları ihlal ettiği gerekçesiyle tankerin alıkonulma süresini mahkeme kararıyla 14 gün daha uzattı.

İran Devrim Muhafizları Komutanı Mohsen Rezai Twitter’dan paylaştığı mesajda “İngiltere İran’a ait petrol tankerini serbest bırakmazsa İngiliz petrol tankerini alıkoymak yetkililerin görevi” diye yazdı.

İngiltere’ye bağlı özerk Cebelitarık yönetimi, geminin taşıdığı yükün özelliğinin ve tankerin ulaşmayı amaçladığı noktanın tam olarak belirlenmesi amacıyla, Grace 1 adlı petrol tankerinde bulunan mürettebatın şüpheli olarak değil tanık olarak ifadelerine başvurulduğunu belirtti.

İngiliz Kraliyet askerleri Perşembe günü İngiltere’ye bağlı Cebelitarık kıyıları açıklarında petrol tankerine operasyon düzenlemiş ve tankere el koymuştu. İngiliz askerler gece karanlığında denizde seyreden gemiye helikopterle inmişti.

Amerika’nın Sesi’nde yer alan habere göre İngiltere’nin gemiye el koyması ABD’nin İran’a yönelik bir askeri operasyondan son anda caymasından kısa bir süre sonra İran ve Batı arasındaki gerilimi daha da tırmandırdı.

Son yaşanan gelişme şimdiye kadar Avrupalı güçlerin nötr kalmaya çabaladığı bir krizin içine Washington’ın yakın müttefiki İngiltere’yi de çekti.

Tahran Perşembe günü “tankerinin yasadışı ve kabul edilemez şekilde alıkonulmasına yönelik güçlü itirazını dile getirmek için İngiltere Büyükelçisini çağırmış, İran’ın bu hamlesiyle geminin hangi ülkeye ait olduğuna ilişkin şüpheler de giderilmişti.

“TANKERE İRAN’DAKİ BİR LİMANDA YÜKLEME YAPILDI”

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Musavi tankerin taşıdığı ham petrolün İran’dan geldiğini belirtti. Geminin belgelerine göre petrol komşu ülke Irak’tan gelmişti ancak Reuters haber ajansının incelediği veriler tankere İran’daki bir limanda yükleme yapıldığını gösteriyordu.

Avrupa ülkeleri ABD’nin tüm çağrılara rağmen İran’la 2015 yılında imzalanan ve Tahran’a nükleer programına sınırlama getirmesi karşılığında küresel ticarete erişim imkanı tanıyan nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekildiği geçtiğimiz yıldan bu yana bir denge arayışı içinde.

Washington son 2 ay içinde İran’ın petrol ihracatını tamamen durdurmak amacıyla Tahran’a yönelik yaptırımları sıkılaştırmış durumda. Son yaptırımlar İran’ı ana akım pazarlardan çekmiş ve ham petrolünü satmak için başka yöntemler bulmaya zorlamıştı.

İran’la yaşanan gerilim Washington’ın Tahran’ı Körfez’deki gemilere saldırmakla suçlaması ve İran’ın ABD’ye ait bir insansız hava aracını düşürmesiyle askeri boyut kazanmıştı. ABD Başkanı Donald Trump İran’a yönelik hava operasyonu emrini son anda geri çektiğini açıklamıştı.

Krizin çözümü için diplomatik çabaların devam ettiği sırada İran geçtiğimiz hafta nükleer anlaşma kapsamında izin verilen miktardan daha fazla düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyum depoladığını açıklamış, 7 Temmuz’dan itibaren de daha yüksek düzeyde uranyum zenginleştireceğini belirtmişti.

GEMİNİN İZLEDİĞİ ROTA VE MÜRETTEBAT

Grace 1 adlı petrol tankeri, Ortadoğu’dan çıkıp Afrika etrafından dolaşarak Akdeniz’e doğru inerek İspanya’nın güney ucunda bulunan ve İngiltere’ye ait olan Cebelitarık özerk bölgesinde alıkonuldu. Petrol tankerinin çizdiği bu rota İran’ın petrol ihracatını devam ettirmek için attığı olağandışı adımların da bir göstergesi oldu.

Cebelitarık yönetimi sözcüsü tankerin 28 mürettebatının çoğunun Hint olduğunu, aralarında Pakistanlı ve Ukraynalıların da bulunduğunu söyledi.

Avrupa Birliği ülkelerinde, ABD gibi İran’a yönelik geniş yaptırımlar uygulanmasa da 2011 yılından bu yana Suriye’ye petrol satışını engelleyen bazı kararlar yürürlükte.

Cebelitarık yönetimi Grace 1 adlı tankerin Suriye’deki Baniyas rafinerisine ham petrol taşıdığına inanmak için makul sebepler olduğunu belirtti. Yapılan açıklamada geminin kime ait olduğu ya da taşıdığı kargonun nereden geldiğine ilişkin olaraksa bilgi verilmedi.

Deniz taşımacılığı uzmanları İran’ın bu kadar büyük bir tankerin kargosunun bir kısmını boru hattına indirmesinin gerekeceği Süveyş Kanalı rotasından kaçınmak amacıyla başka bir rota tercih etmiş olabileceğini söylüyor.

GEMİNİN ALIKONULMA SÜRESİ 14 GÜN DAHA UZATILDI

Cebelitarık yönetimi Suriye'ye petrol taşıyarak yaptırımları ihlal ettiği gerekçesiyle tankerin alıkonulma süresini mahkeme kararıyla 14 gün daha uzattı.

Cebelitarık yönetiminden yapılan yazılı açıklamada "Anayasa Mahkemesi Suriye'ye yönelik yaptırımlara ilişkin AB'nin 36/2012 sayılı yasası gereği Grace 1 adlı geminin daha uzun süre alıkonulmasının gerekliliğine hükmetti" ifadesi yer aldı.