Çelik ve madenden sonra şeker işçileri de grevde

Aralarında çelik, maden, eğitim ve ulaşımın olduğu birçok sektörde çalışma koşulları ve ödenmeyen ücretler yüzünden gündeme gelen iş bırakma ve sokak eylemlerine sahne olan İran’da bu kez şeker işçileri eylemde.

İran’ın güneybatısında bulunan Şuş kentinde, 4 bin kişinin çalıştığı Haft Tappeh Agro-Industrial Co. şirketine ait şeker kamışı plantasyonlarında çalışan işçiler aylardır ödenmeyen ücretleri için 5 Kasım’dan beri grev yapıyor.

Aylardır ödenmeyen ücretlerinin ödenmesi, gündelik kiralık işçilerin sözleşme kapsamına alınması, ödenmeyen emeklilik kotalarının ve sigorta primlerinin ödenmesi için geçtiğimiz ağustos ayında greve gitme kararı alan Haft Tappeh işçileri bu grevi, şirket ve hükümet yetkililerinin verdiği sözler üzerine ertelemişlerdi.

ÇELİK İŞÇİLERİNDEN DESTEK

Ancak verilen sözlerin tutulmaması üzerine 5 Kasım’da iş bırakan işçiler hükümet yetkililerine 5 gün süre tanıyarak taleplerinin yerine getirilmesi için adım atılmazsa direnişi fabrika dışına taşıyacakları uyarısında bulundular.

Talepleri karşılanmayan işçiler, 14 Kasım’da direnişin dokuzuncu gününde yerel yönetim binasının dışında eylem yaparak fabrika dışındaki eylemlerini başlattı. Şeker işçilerine desteğe gelen Iran Ulusal Çelik Sanayi Grubunda çalışan çelik işçilerinin de katıldığı eylemde, Haft Tappeh işçileri 2016’da özelleştirilen şeker kamışı şirketinin kamulaştırılarak ya işçi konseyleri tarafından işletilmesi ya da işçi konseylerinin denetiminde devlet tarafından işletilmesi şeklinde iki seçenek dile getirdi.

İşçiler fabrika dışı eylemlerini sürdürerek 16 Kasım’da cuma namazı çıkışında kent sokaklarında yürüyüşe geçti. Üzerinde “Haft Tappeh” yazılı temsili bir tabut taşıyan işçiler şirket ortaklarının döviz vurguncusu olduğu ilan ederek, “Yolsuzluk azalsın, sorunlarımız çözülsün” sloganı attı. Güvenlik güçlerinin gelmesi üzerine rejimin kullandığı bir sloganı “Birlikler geldi, birlikler işçilere aşkından geldi” sloganını atarak ‘ti’ye aldı. Kent merkezinde gerçekleştirilen eylemlere işçilerin aileleri de katıldığı ve birçok yurttaşın destek verdiği belirtiliyor.

TUTUKLANAN İŞÇİLER SERBEST BIRAKILSIN

Direnişin 14. günü olan 18 Kasım’da toplumsal olaylara müdahale timleriyle istihbarat teşkilatından birtakım kişiler Şuş kentinde düzenlenen beşinci protestoya müdahale etti. Aralarında kadın bir gazetecinin de olduğu 4 kişi gözaltına alınarak bilinmeyen bir yere götürülürken, toplamda 18 işçi temsilcisi tutuklanarak Şuş İstihbarat Polisi Merkezine götürüldü. İşçilerin bir kısmı 2 gün sonra salınırken 4 işçi temsilcisi ve daha sonra hapishanede tutulduğu öğrenilen kadın gazeteci hâlâ avukatla görüşme haklarının ihlal edildiği Ahvaz Cezaevinde tutuklu bulunuyor. Eylemlerine devam eden işçiler önceki taleplerine ek olarak bağımsız sendikaları Half Tappeh İşçileri Sendikası temsilcisi 4 kişinin serbest bırakılmasını talep ediyorlar.

Yerel kaynaklardan aktarılan bilgiye göre önceki gün Şuş kentine askeri birlikler sevk edildi. Kentin bağlı bulunduğu Kuzestan Vilayetinin Vali Yardımcısı Yadollah Mehrali-Zadeh, “Bu çalışkan işçi sınıfını ürünler çöpe gitmeden bir an önce işe dönmeye çağırıyoruz. Hükümet gelecek hafta işçilerin ödemesi geciken iki ya da üç aylık ücretlerini ödemeye çalışıyor” dedi.

İŞÇİLER GREVSİZ MAAŞ ALAMIYOR

HAFT Tappeh işçilerinin bu ilk direnişi değil. 2008 yılında da 3 ay boyunca ücretleri ödenmeyen 3 bin işçi iş bırakmış, 42 gün süren kitlesel bir greve gitmişti. Bu mücadelenin ardından Uluslararası Gıda İşçileri Sendikasına bağlı (IUT) bağımsız Haft Tappeh Şeker İşçileri Sendikasını kuran işçiler bugün hâlâ sendikalarının hem işveren hem de hükümet tarafından tanınmasını istiyor. Haft Tappeh işçileri, İran’da geçtiğimiz yılın sonunda patlak veren ve 2018 ocak ayında devam eden sokak eylemlerinde de öne çıkmış, 11 Temmuz 2017 tarihinden beri ödenmeyen ücretlerinin tamamını şubat ayında almayı başarmışlardı. Ancak birçok sendika temsilcisi bu eylemler sırasında evlerine giderken ya da evlerinde maskeli kişilerce darbedilmiş, birçok işçi de defaatle istihbarat teşkilatına çağrılmıştı.

İRAN’DA EMEKÇİLER HUZURSUZ

İran, aralarında çelik, maden, eğitim ve ulaşımın olduğu birçok sektörde çalışma koşulları ve ödenmeyen ücretler yüzünden gündeme gelen iş bırakma ve sokak eylemlerine sahne oluyor. Bu hafta eğitim emekçileri de ülke çapında 2 günlük bir iş bırakma eylemi gerçekleştirmişti. Kuzestan vilayetine bağlı Ahvaz’da Iran Ulusal Çelik Sanayi Grubu işçileri de 10 Kasım’dan beri ücretleri için grevdeler. Çelik işçileri şubat, mart, haziran ve ağustos aylarında da iş bırakıp sokak eylemleri örgütlemiş ve güvenlik güçlerinin orantısız güç kullandığı saldırılara maruz kalmışlardı. 2010’da özelleştirilen çelik fabrikasında işçiler ücretlerinin ödenmesine ek olarak kötü yönetilen fabrikada üretimin ve ham madde enjeksiyonun yeniden düzenlenmesini ve fabrikanın bu hale gelmesinden sorumlu olanların kimliklerinin açıklanıp yargılanmasını talep ediyorlar.