CHP'den Erdoğan'ın 'tek adamlığı' raporu! Ekonomi böyle dibe vurdu

CHP, Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı seçilmesiyle başlayan tek adam rejiminin 5 yıllık faturasını çıkardı. CHP’nin raporuna göre 5 yıl içinde milli gelir 202 milyar dolar eridi, enflasyon çift haneye çıktı, gerçek işsizlik 8 milyonu buldu, faiz arttı, TL değer kaybetti, mutluluk ve huzur oranları düştü.

CHP, Tayyip Erdoğan’ın ilk kez Cumhurbaşkanı seçildiği 10 Ağustos 2014’ün 5. yılında tek adam parti rejiminin Türkiye’ye faturasını çıkardı.

CHP’nin çalışmasına göre tek adam rejiminin faturası; Türkiye’nin milli geliri erimesine, enflasyon çift haneye çıkmasına, işsizliğin artmasına, TL’nin değer kaybetmesine neden oldu.

Cumhuriyet'ten Mahmut Lıcalı'nın haberine göre, CHP’nin Ekonomi Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve Sözcüsü Faik Öztrak koordinasyonunda hazırlanan “Tek Adam Parti Devleti Hevesinin Milletimize Faturası” adlı broşür son 5 yıllık dönemi mercek altına alıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ilk kez Cumhurbaşkanı seçildiği 10 Ağustos 2014 tarihinden bugüne kadar Türkiye’nin, başta ekonomi olmak üzere uluslararası endekslerde nereden nereye geldiği gözler önüne seriliyor. Erdoğan’ın Nisan 2014 tarihinde “Alışılmış bir Cumhurbaşkanı olmayacağım” diyerek yerleşik kurallar, teamüller ve hukuk düzeninin dışına çıkacağının ilk işaretini verdiği belirtilen broşürde, Türk milletinin 24 Haziran 2018’den sonra demokrasinin tahrip edilmesinin faturasını gördüğü ifade ediliyor. CHP’nin 26 sayfadan oluşan broşüründe şunlar yer alıyor:

Tek adamlık milletin aşını küçülttü:

Tek adam parti devleti rejiminin inşasına hız verildiği son 5 yılda milli gelir 202 milyar dolar eridi. 2013’te 950 milyar dolar olan milli gelir, 2019’un ilk üç ayında 748 milyar dolara indi. Kişi başına düşen gelir 2013’ten bu yana 3 bin 404 dolar eriyerek 9 bin 76 dolara indi. Türkiye 6 yılda milli gelir sıralamasında 4 basamak geriye düştü. Türkiye’nin en büyük 20 ekonomi liginden düşme riski ortaya çıktı.

Enflasyon çift hanelere çıktı:

2013 yılının sonunda yüzde 7 civarında olan enflasyon oranı 2017 yılıdan itibaren çift hanelere yerleşti. Millet, 2019’un kışında ucuz soğan ve patates kuyruklarında bekledi. 2017 yılında yüzde 11.9 olan enflasyon oranı 2018’de yüzde 20.3’e dayandı. Temmuz 2019 itibarıyla enflasyon oranı yüzde 16.7 oldu.

İşsizlik en ağır sorun oldu:

2013 yılında yüzde 9 olan işsizlik 2015’ten itibaren çift haneye çıktı. İşsizlik küresel krizden bu yana en yüksek seviyelere geldi. Tek adam parti devletine heves edilen dönemde resmi işsizlerin sayısı 4 milyonu geçerken, gerçek işsizlerin sayısı 8 milyona dayandı. Üniversiteli işsizlerin sayısı ise aynı dönemde 1 milyon sınırını aştı. 2013 sonunda her 100 gençten 16’sı işsizken, 2019 Nisan dönemi itibarıyla her 100 gençten 26’sı işsiz oldu.

Türkiye’nin borç yükü arttı:

Kamunun, reel sektör şirketlerinin ve vatandaşın borçlarının toplamından oluşan Türkiye’nin toplam borçları milli geliri aştı. 2013 yılında her 100 liralık gelir karşılığında 98 lira borç varken, 2019’un ilk çeyreğinde her 100 liralık gelir karşısında oluşan borç 109 liraya çıktı.

Faiz arttı, TL değer kaybetti:

Tek adamlık hevesiyle ekonomide artan riskler Hazine’nin iç borçlanma faizlerini neredeyse üçe katladı. Tek adam parti devleti kurma yönündeki çabalar Türk Lirası’nın değerini eritti. 2013 ile Ağustos 2019 ayı arasında Türk Lirası, ortalama kurlarla dolar karşısında yüzde 66, Avro karşısında yüzde 60 değer yitirdi.

Hukuk devleti aşındı: Tek adam parti devleti rejimine yönelik çabalar en çok Türkiye’nin hukuk devleti kimliğine zarar verdi. Son 5 yıl içerisinde Türkiye Uluslararası Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nde 50 basamak geriledi. 2014’te 59. sırada olan Türkiye 2019’da 109. sıraya düştü.

Huzur ve mutluluk düştü:

Türkiye’de yolsuzluk algısında son 5 yılda büyük artış yaşandı. Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün Yolsuzluk Algı Endeksi’nde Türkiye 2013’te 53. sıradayken 2019’da 78. sıraya geriledi. Türkiye; Küresel Mutluluk Endeksi’nde de 77. sıradan 79. sıraya gerileyerek 2 basamak; Küresel Barış Endeksi’nde ise 134. sıradan 152. sıraya düşerek 18 basamak geriledi.

Hedeflerde geri adım:

Türkiye’nin gelecek hedeflerinde tenzilata gidildi. 2013 için 2 trilyon dolarlık milli gelir hedefi Saray rejiminin ilk kalkınma planınında yarı yarıya iskonto edilerek 1 trilyon 80 milyar dolara çekildi. 2023’te 25 bin dolarlık kişi başına gelir hedefi de yarı yarıya düşürülerek 12 bin 484 dolara indirildi. 2013’te Türkiye’de kişi başına milli gelir 12 bin 480 dolarken, Saray rejimi 2023’te vatandaşa 4 dolarlık gelir artışı vaad etti. İhracat hedefleri de yarı yarıya azaltıldı.

Varlıklı ülkeler parlamenter sistemde: İnsani gelişmişlik bakımından ilk 10’da yer alan ülkelerin çok büyük bir bölümü parlamenter sistemle yönetiliyor. Buna karşın insanı gelişmişlikte son 10’da yer alan ülkenin tamamı ya başkanlık ya da yarı başkanlık sistemiyle yönetiliyor.

Krizden çıkış için 13 maddelik yol haritası

CHP’nin broşüründe Türkiye’nin hızla toparlanması için CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun açıkladığı 13 maddenin hâlâ geçerli olduğu belirtilerek maddeler özetle şöyle sıralanıyor:

Devlette liyakat sistemi yeniden inşa edilmeli. Demokrasiye geçilmeli, hukukun üstünlüğü ve hukuk güvenliği tesis edilmeli. Merkez Bankası’nın bağımsızlığı sağlanmalı. Akılcı bir dış kaynak yönetimine geçilmeli. Döviz esas alınarak yapılan ihaleler süratle Türk Lirası’na dönüştürülmeli. Kamu İhale Yasası uluslararası standartlara uygun şekilde değiştirilmeli. Sayıştay bağımsız denetim yapabilmeli. Bütçe disiplini sağlanmalı. Dış politika 180 derece değişmeli. Geleceğimizi ipotek altına alan kontrolsüz borçlanmadan kaçınılmalı. Adaletsiz vergi politikası düzeltilmeli. Üretime öncelik veren bir planlama ve teşvik politikası yaşama geçmeli. Türkiye israftan kaçmalı ve tasarrufa öncelik vermeli.