CHP'den kanun teklifi! TÜİK artık ceza kesemeyecek

CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül, TÜİK’in yaptığı anketlere katılmak istemeyen vatandaşlara kesilen para cezalarının kaldırılması için kanun teklifi verdi.

Gerekçesinde kesilen cezaların Anayasa’ya ve Kişisel Verileri Koruma Kanunu’na aykırı olduğu belirtilen kanun teklifi kabul edilirse TÜİK artık anketlere katılmak isteyen vatandaşlara para cezası kesemeyecek.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan anketlere cevap vermeyen ya da evlerine TUİK çalışanlarının girmesine izin vermeyen vatandaşlara kesilen idari para cezalarını CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül Meclis’e taşıdı.

Konuyla ilgili kanun teklifi veren Bülbül, teklifin gerekçesinde “Bilgilerin verilmesinin zorunluluğu, bilgileri toplama biçimi ve cezai yaptırımı Anayasa’yı ve bununla birlikte Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nu ihlal etmektedir” dedi.

“Türkiye İstatistik Kanunu’ndaki cezai işlem hükümleri bireyleri mağdur etmektedir ve bu nedenle bireylerin yargı yoluna başvurmaları kaçınılmazdır. Anayasa Mahkemesi’ne bu kapsamda yapılacak başvurular kamu zararını ortaya çıkaracaktır” diyen Bülbül, kanun teklifiyle Anayasa’yı ve Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nu ihlal eden düzenlemelerin kaldırılarak hem vatandaşların hak ve hürriyetlerinin korunmasının hem de kamu zararının önüne geçilmesinin amaçlandığını belirtti.

GENEL GEREKÇE

TÜİK pek çok alanda araştırma yapmak için yetkisini kanundan almaktadır. TÜİK’in verileri araştırmacılara, STK’lara, yasama faaliyeti yürüten milletvekillerine ve yurttaşlara istatistiksel kaynak sağlamaktadır. Yapılan anketlere katılım ise yasal bir zorunluluk olup, katılmayanlara idari para cezası uygulanmaktadır.

Her ne kadar TÜİK bu verileri işleyerek istatistiki verilere dönüştürse de bilgilerin verilmesinin zorunluluğu, bilgileri toplama biçimi ve cezai yaptırımı Anayasa’yı ve bununla birlikte Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nu ihlal etmektedir. Türkiye İstatistik Kanunun, kanun teklifi kapsamına giren hükümleri, Anayasa’nın 20. maddesindeki herkesin özel hayatına ve aile yaşayışına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahip olduğu; 24. maddesindeki kimsenin dini inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamayacağı; 25. maddesindeki herkesin düşünce ve kanaat özgürlüğüne sahip olduğu, her ne sebep ve amaçla olursa olsun kimsenin düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamayacağı hükümlerini ihlal etmektedir.

Ayrıca Kişisel Verileri Koruma Kanunun 6. Maddesinde yer alan “Kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik ve genetik verileri özel nitelikli kişisel veridir.

Özel nitelikli kişisel verilerin, ilgilinin açık rızası olmaksızın işlenmesi yasaktır” hükmünün ihlalidir. Türkiye İstatistik Kanunundaki cezai işlem hükümleri bireyleri mağdur etmektedir ve bireylerin yargı yoluna başvurmaları kaçınılmazdır. Anayasa Mahkemesine bu kapsamda yapılacak başvurular kamu zararını ortaya çıkaracaktır.

Teklif edilen yasal düzenleme ile Anayasa’yı ve Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nu ihlal eden düzenlemenin kaldırılarak vatandaşların hak ve hürriyetlerinin korunması, kamu zararının önüne geçilmesi amaçlanmıştır.

MADDE GEREKÇELERİ

MAADE 1: Bu madde ile TÜİK’in araştırması için kişisel bilgilerini paylaşmak istemeyen bireylerin Anayasa ve Kişisel Verileri Koruma Kanunu ile güvence altına alınan ancak mevcut düzenleme ile ihlal edilen hakları koruma altına alınacaktır.

MADDE 2- Bu madde ile yalnızca bilgi vereceklerini taahhüt etmelerine rağmen daha sonra mazeret sunmadan bilgi vermeyen gerçek kişiler hakkında işlem yapılması ön görülmektedir.

MADDE 3: Yürürlük maddesidir.

MADDE 4: Yürütme maddesidir.

TÜRKİYE İSTATİSTİK KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ

MADDE 1- 10/11/2005 tarihli ve 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanununun 8’inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki ikinci cümle eklenmiştir.

“Ancak istatistikî birim tanımında yer alan gerçek kişilerin yapılan araştırmalarda bilgi vermesi gönüllülük esasına dayanır. Bilgi vermek istemeyen gerçek kişilere idari para cezası uygulanmaz.”

MADDE 2- 5429 sayılı kanunun 54’üncü maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesindeki “istenen” ibaresinden sonra gelecek şekilde “bilgileri vereceğini taahhüt etmesine rağmen” ibaresi eklenmiş, aynı fıkranın ikinci cümlesindeki “Bu uyarıya rağmen” ibaresinden sonra gelecek şekilde “bilgileri vereceğini taahhüt eden ancak” ibaresi eklenmiştir.

MADDE 3- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 4- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.