CHP'li Kılıç'tan avukatlar için 'yeşil pasaport' hamlesi

CHP Parti Meclisi Üyesi ve İzmir Milletvekili Avukat Sevda Erdan Kılıç, “Yargının iddia, savunma ve karar makamı olmak üzere üçayaktan oluştuğunu ve savcı ile hâkimlere tanınan yeşil pasaport hakkının avukatlara da tanınması gerektiğini belirterek” kanun teklifi hazırladı.

Avukatların yıllardır talep ettiği yeşil pasaport hakkı için CHP İzmir Milletvekili Sevda Erdan Kılıç tarafından kanun teklifi hazırlandı. Kendisi de avukat olan Kılıç’ın hazırladığı teklifin yasalaşması halinde meslekte 10 yılını doldurmuş olan avukatlar yeşil pasaport alma hakkına kavuşacak.

Pasaport Kanununda değişiklik içeren ve TBMM Başkanlığına sunulan teklifin gerekçesinde şu ifadelere yer verildi:

“15.07.1950 Tarihli ve 5682 Sayılı Pasaport Kanununun 14. Maddesinin (A) bendinin 1. Fıkrası hususi damgalı (yeşil) pasaport alabilecekleri belirlemekte ve aynı maddenin diğer fıkraları da hususi pasaportla ilgili diğer konuları düzenlemektedir.

Söz konusu madde ile hususi damgalı pasaport alabilecekler olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi eski üyeleri ve eski bakanlar belirtilmiş ve bunların yanında birinci, ikinci ve üçüncü kadrolarda bulunanlar veya kadrolar karşılık göstermek veya Emekli Sandığı ile ilgilendirilip emekli kesenekleri bu derecelerden kesilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan devlet memurları ve diğer kamu görevlileri de bu haktan yararlandırılmışlardır. 2018 yılında yapılan değişiklikle Türkiye Büyük Millet Meclisi eski üyelerine yani geçmiş dönem milletvekilleri ile eski bakanlara sürekli diplomatik pasaport hakkı getirilmiştir.

Yukarda da belirtildiği üzere kanun kapsamında bulunan hak sahiplerinin belirlenmesinde yapmış oldukları görevler, taşıdıkları vasıflar ve kamu görevinin yanında hizmetin süresi esas alınmıştır.

Ancak demokrasilerin temel ilkeleri arasında sayılan yargı faaliyetinin kurucu unsuru olan ve hukuken “Avukatlık, kamu hizmetidir ve serbest bir meslektir” ibaresiyle tanımlanan avukatlık mesleğinin, kamu görevi kapsamının dışında tutulmasının hiçbir mantıklı gerekçesi bulunmamaktadır. Avukatlık Kanununun 1. Maddesinde yer alan tanımdaki “serbest bir meslektir” ibaresinin göz önüne alınıp, “kamu hizmetidir” ibaresinin görmezden gelinmesi hukuken eksik bir değerlendirmedir. Yargı, “İddia, Savunma ve Karar” olmak üzere üçayaktan oluşan bir bütündür. Yargının diğer ayaklarından iddia makamını oluşturan Cumhuriyet Savcıları ile karar makamını temsil eden hâkimlere tanınan hususi pasaport hakkının savunma makamı olan avukatları kapsamaması açıkça bir hak ihlalidir. Ayrıca kamu kurumlarında görevli avukatlar, 10 yıllık bir dönemin sonunda hususi pasaport alabilirken, serbest çalışan avukatlara böyle bir olanağın verilmemesi büyük bir haksızlıktır.

Öte yandan birçok batı ülkesinde avukatların bu ve benzer haklara sahip olduğu da dikkate alındığında bir kamu görevi olan savunma mesleğini yapan avukatların da kapsama alınması doğru olacaktır.

Ülkemizdeki avukat sayısının fazla olması nedeniyle madde kapsamının nicelik olarak çok geniş olacağı iddiaları da, meslekte 10 yıl çalışmış olmak şartıyla geçersiz kılınmakta ve nicelik olarak yaşanacak olumsuzlukların önüne geçilmektedir.

Yıllardır dile getirilen ve talep edilen, ancak çeşitli gerekçelerle TBMM Genel Kurulu’na bile indirilmeyen “Avukatlara hususi pasaport tanınmasına ilişkin teklifim” geçen yasama döneminde verilen tekliflerin kadük olması nedeniyle hazırlanmıştır. Teklifin Komisyon gündemine alınması ve TBMM Genel Kurulu’nda görüşülerek kanunlaşması, üyesi bulunduğum meslek grubuna gecikmiş bir hakkın iadesi olacaktır.”