Cumhur İttifakı'nın seçim yasası 2018'de uygulansaydı: İşte AKP'nin milletvekili kaybedeceği tek il
Sabah gazetesi yazarı Şebnem Bursalı, Cumhur İttifakı'nın hazırladığı seçim yasasıyla ilgili değerlendirmelerde bulundu. Yasa 2018'de uygulansaydı, AKP'nin yalnızca Aydın'da bir milletvekili kaybedeceğini söyledi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) Eylül 2021'de başlattığı faiz indirimi serisi ve Rusya'nın ABD ve NATO'yla yaşadığı gerilimde yeni bir perde açarak Ukrayna'yı işgali, Türkiye'de bir 'ekonomik krize' neden oldu. Bu nedenle oylarında erime yaşayan Cumhur İttifakı ortakları AKP ve MHP, bir süredir üzerinde çalıştıkları seçim yasasında da kendi lehlerinde düzenlemelere yer verdi.
İktidara yakınlığıyla bilinen Sabah gazetesi yazarı Şebnem Bursalı, 2018 seçimlerindeki sonuçları baz alarak ortaya çıkacak milletvekili dağılımdan bahsetti:
"İlk kez 2018 seçimlerinde uygulanan ülke barajlı, ittifaklı D'Hondt sistemiyle ittifak içinde az oy alan partiye getirilen avantaj da ortadan kaldırıldı. Böylelikle, yüzde 1 bile oyu bulunmadığı halde ittifakın artık oyları sayesinde milletvekili çıkarma adaletsizliği olmayacak.
'KÜÇÜK PARTİLERİN KÜÇÜK İLLERDE KENDİ VEKİLİNİ ÇIKARMASI PEK MÜMKÜN OLMAYACAK'
Bunun daha açık anlamı şu: Küçük partilerin yüzde 2 ya da yüzde 3 ile İzmir, İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerde kendi vekilini çıkarması mümkün olabilirken, küçük illerde bu pek mümkün olmayacak.
'MEVCUT DURUMDA CHP 11, İYİ PARTİ 5, AKP 1 MİLLETVEKİLİ KAYBEDİYOR'
AK Parti'nin tecrübeli hukukçu vekillerinden Bilecik Milletvekili Selim Yağcı bir çalışma yaptı. Yağcı'nın yaptığı çalışma ilginç sonuçlar ortaya koydu. Yeni sistemin getirileri ve götürüleri partiler için değişiklik gösteriyor. 24 Haziran 2018 seçimlerinde partilerin aldıkları oy oranlarına göre yapılan hesaplamalar sonucu, 17 ilde 17 milletvekilliği parti değiştiriyor. Mevcut durumda CHP 11, İP 5, AK Parti 1 milletvekili kaybediyor.
'GÜLTEKİN UYSAL SEÇİLEMİYOR'
Teklif edilen sisteme göre AK Parti 8, MHP 6, HDP 2, CHP 1 milletvekili kazanıyor. Haziran seçimleri baz alındığında İP listesinden Afyon milletvekili seçilen DP Lideri Gültekin Uysal seçilemiyor. Aynı şekilde Elazığ'dan seçilen CHP'li Gürsel Erol da liste dışı kalıyor. AK Partili Rıza Posacı da aynı kapsamda seçilemiyor.
Daha teknik ifadeyle, Türkiye genel barajını ittifakla geçen siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısı, seçim bölgelerinde aldığı oy üzerinden D'Hondt sistemiyle belirlenmesiyle ittifakların 'artık oy hesabı' üzerinden 'aşkın temsil' etme durumu ortadan kalkarken, seçmen iradesinin 'eksik temsil' olarak Meclis aritmetiğine yansımasının önüne geçilmiş oluyor.
'UYSAL MECLİS DIŞI KALIRKEN, YERİNE AKP'NİN 4. SIRADAKİ ADAYI GİRİYOR'
24 Haziran seçimleri üzerinden yapılan hesaba göre; İP listesinden CHP'nin artık oyları ile Afyonkarahisar milletvekili olarak Meclis'e giren DP Genel Başkanı Gültekin Uysal, 61 bin 683 İP oyuna rağmen Meclis dışı kalırken, yerine D'Hondt sistemine göre 63 bin 853 oy ile AK Parti'nin dördüncü sıradaki adayı Meclis'e giriyor.
Yine İP'li Ümit Dikbayır CHP'nin artık oyları olmaksızın 60 bin 584 oyuna rağmen Meclis dışında kalırken, yerine D'Hondt sistemine göre 75 bin 74 oyu olan AK Parti'nin beşinci sıradaki adayı Sakarya'dan vekil olarak Meclis'e girecek. Yeni sisteme göre AK Parti'nin milletvekili kaybettiği tek il Aydın oluyor. 59 bin 442 oy alarak seçilen Rıza Posacı yerine 62 bin 47 oy alan CHP'nin 4. sıradaki adayı Meclis'e giriyor.
'MİLLETVEKİLİ KAYBEDEN SANDALYE SAYISINI ARTIRAN TEK PARTİ HDP'
Bu sistemde, Meclis'te grubu bulunan partiler içerisinde milletvekili kaybetmeden sandalye sayısını artıran tek parti HDP oluyor. HDP, Adıyaman'da CHP'den, Erzurum'da da İP'ten birer vekil alıyor. Yeni düzenlemenin yasalaşması durumunda MHP'nin kalesi, Genel Başkan Devlet Bahçeli'nin şehri Osmaniye'de CHP vekil çıkaramazken, artık oylar sebebiyle MHP'nin birer milletvekili kaybettiği Elazığ, Kastamonu, Nevşehir, Niğde, Osmaniye gibi büyükşehir olmayan illerde önümüzdeki seçimler çok daha çekişmeli ve iddialı geçecek."