Dev projelere havadan 5 milyar

04.10.2018 07:49

Hazine’nin gelir garantisi verdiği 5 dev otoyol projesinde yasalara aykırı olarak görevli şirketlere fazladan 180 gün ek işletme hakkı verildiği belirlendi.

İsmail Şahin/ SÖZCÜ- Devletin 5 milyar lira olan zararı kur yükseldikçe daha da artacak.

Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından ihalesi yapılan yap-işlet-devret (YİD) projelerinde sözleşmelerin mevzuata aykırı olarak düzenlendiği ortaya çıktı. Hazine'nin gelir garantisi verdiği Yavuz Sultan Selim, Osmangazi ve Çanakkale Köprüsü ile bazı otoyol projelerinde yüklenici şirketlere 180 gün fazla işletme hakkı tanındığı ve bu nedenle devletin güncel döviz kuruyla 5 milyar liralık gelir kaybına uğrayacağı tespit edildi. Dolar ve Euro yükseldikçe, söz konusu zarar da artacak.

SÖZLEŞMEYE UYULMADI

Sayıştay, 2017 yılı Karayolları Genel Müdürlüğü denetim raporunu yayınladı. Raporda, kurum tarafından ihalesi gerçekleştirilen dört projede uygulama sözleşmelerinin yürürlüğe girmesiyle ilgili işlemlerin mevzuata uygun olmadığı belirtildi.

Yasal düzenlemelere göre, sözleşmenin imzalanmasının ardından 10 gün içerisinde yer teslimi yapılıyor ve görevli şirket öz kaynakla işe başlıyor. İhale sonucunda ortaya çıkan yapım ve işletme süresine de uyulması gerekiyor.

Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Kuzey Marmara Otoyolu, Çanakkale Köprüsü, Ankara-Niğde Otoyolu ile Menemen-Aliağa-Çandarlı Otoyolu projelerini inşa eden şirketlerin ek süre talebinin onaylanmasını değerlendiren Sayıştay denetçileri ise “Muğlak ve tam olarak gerekçelendirilemeyen, aynı zamanda ispat edilemeyen ifadelerle işletme süresinden düşülmemek kaydıyla istenen ek süre Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından olumlu karşılanmıştır. Bu durumun uygulama sözleşmesine aykırı olduğu açıktır” değerlendirmesini yaptı.

İncelemede, ek süre verilmesini gerektirecek herhangi bir bulguya rastlanılmadığını ve belge sunulmadığını kaydeden denetçiler, “Görevli şirketler kusurları olmadığını açık olarak ispat edememiş, buna rağmen her bir görevli şirket haksız olarak 180 gün fazla işletme hakkı kazanmıştır” dedi.

Söz konusu işlerde işletme süresi için günlük gelir garantisi verildiği için Hazine'nin gelir kaybına uğrayacağını vurgulayan Sayıştay denetçileri, “İşletmenin idareye devredilmesi gecikecek, gelirler Karayolları Genel Müdürlüğü yerine görevli şirket tarafından tahsil edilecek üstelik bu süre zarfında verilen garantiler de devam edecektir” hatırlatmasını yaptı.

NEDENİ GELİR GARANTİSİ

Gelir garantisi nedeniyle ek süre boyunca yapılacak ödemeler nedeniyle devletin uğrayacağı zararı hesaplayan denetçiler, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyolu için 323 milyon 870 bin dolar, Çanakkale Köprüsü için 153 milyon 409 bin Euro, Ankara-Niğde Otoyolu için 78 milyon 390 bin Euro ve Menemen-Aliağa-Çandarlı Otoyolu için 23 milyon 121 bin Euro'luk gelir kaybı olacağını bildirdi.

Raporda, Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu (İzmit Körfez geçişi ve bağlantı yolları dahil) yapım işi görevli şirketin kusuru nedeniyle gecikmesine rağmen 178 gün ek işletme süresi verildiğine işaret edildi.

3.3 MİLYAR LİRA KAZANDIRAN “ERKEN MESAİ”
Sayıştay denetçileri yaptıkları incelemede, Gebze-Orhangazi-İzmir projesinin, yapım süresinin başlangıç tarihi olan 15 Mart 2013 tarihinden daha önce fiili olarak başladığını tespit etti.

Böylece Nurol-Özaltın-Makyol-Astil-Göçay ortaklığı tarafından kurulan Otoyol Yatırım ve İşletme AŞ'nin fazladan 439 gün daha işletmeci olarak projede kalacağını belirten denetçiler, eğer bu durum düzeltilmezse Karayolları Genel Müdürlüğü'nün 3.3 milyar lira gelir kaybına uğrayacağını hesapladı.