Elektrik dağıtım şirketleri TEDAŞ’a para vermiyor, TEDAŞ zarar ediyor
Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş’ın (TEDAŞ) devrettiği tesisleri, dağıtım şirketleri üçüncü şahıslara kiraladı. Tesislerden elde edilen kira ve reklam gelirleri mülk sahibi TEDAŞ’a verilmedi.
GERÇEK GÜNDEM / FIRAT FISTIK
TEDAŞ, işletme hakkı devir sözleşmesi ile dağıtım tesislerini özel dağıtım şirketlerine kiralamıştı. Fakat TEDAŞ’ın mülkiyeti kendine ait bu tesislerdeki gelirlerden herhangi bir pay almadığı ortaya çıktı.
Üstelik 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 9. maddesinde, dağıtım şirketlerinin dağıtım faaliyeti dışında bir faaliyetle uğraşamayacağı da açıkça belirtiliyor.
Bununla birlikte işletme hakkı devredilen yerler, sözleşmede düzenlenmeyen, dağıtım faaliyetleriyle ilgisi olmayan herhangi bir amaçla kullanılamaz.
HUKUKEN MÜMKÜN DEĞİL
Yani elektrik dağıtım şirketlerinin, mülkiyeti TEDAŞ’a ait olan trafo merkezlerini ve diğer taşınmazları TEDAŞ’ın rızası olmadan kiralaması hukuken mümkün değil. Sayıştay raporunda da bu husus özellikle vurgulanırken, taşınmazları üçüncü şahıslara TEDAŞ’ın kendisinin kiralayabileceği belirtildi.
Eğer TEDAŞ, dağıtım şirketlerinin bu taşınmazları, başkalarına kiralamasına izin verecekse bu durumda da elde edilecek gelirden pay alması ve bunun da belirlenmiş olması gerekiyor. Fakat sözleşmelerde bunların hiçbiri yapılmadı.
TEDAŞ, BİR YILDA 357 MİLYON ZARAR ETTİ
Üstelik bu rakamlar oldukça fazla. 2014’ten beri bu durum Sayıştay tarafından bulgularda yer alırken yedi yıldır harekete geçilmiyor ve TEDAŞ zarar etmeye devam ediyor. TEDAŞ, 2020 yılını 357 milyon 490 bin 923 TL zararla kapandı.
2020’de 53 milyon 800 bin TL kira ve reklam gelirinden yoksun kalan TEDAŞ, yedi yıl boyunca 201 milyon 691 bin TL’lik alması gereken ücreti şirketlerden alamadı. Sayıştay raporunda TEDAŞ’ın bu konuda derhal harekete geçmesi ve bu tutarları temin etmesi önerildi.
TEDAŞ’IN ŞİRKETLERDEN ALACAĞI: 3,8 MİLYAR TL
TEDAŞ’ın zarar etmesinin nedeni bununla da sınırlı değil. TEDAŞ’ın geçen dönem elektrik tüketiminden kaynaklanan ve dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesi sırasında TEDAŞ’ın alması gereken alacaklar hala şirketlerden tahsil edilmiş değil.
Bu tutar ise 3 milyar 800 milyon TL. Aslında alacaklı olduğu tutarların tahsilatın yapıldığı ayı takip eden 7 gün içinde TEDAŞ’a verilmesi gerekiyor. Fakat şirketler, tahsil edilen tutarı TEDAŞ’a vermek yerine kendileri alıyor.
2006’da TEDAŞ ile dağıtım şirketleri arasında imzalanan sözleşmenin ‘Alacakların Tahsili’ başlıklı 10. maddesinde şu ifade yer alıyor: "TEDAŞ’a devredilmiş olan alacakların borçluları tarafından Şirket’e ödenmesi halinde, tahsilatın yapıldığı ayın sonunu takip eden 7 (yedi) işgünü içerisinde tahsil edilen tutar Şirket tarafından TEDAŞ’a aktarılır.”
Sadece 2020 yılında TEDAŞ’ın yapılandırılamayan alacağı toplam 66 bin 286 abone üzerinden 1 milyar 501 milyon 591 bin 929 TL.