'Evini onlara verdi, şimdi çadırda yaşıyor'

Türkiye, yabancı medyada da yer aldığı şekliyle yarım kalan projeler çöplüğüne dönüşmeye başladı.

Büyük projelerin yanısıra, küçük çaplı kentsel dönüşüm işleri de iflas eden şirketler nedeniyle yarım kaldı.

Dolar kurunun son aylarda Türk Lirası'nı neredeyse pul etmesi ve değersizleştirmesi sonucunda, dövizle alışveriş yapan ve borçlanan şirketler kadar devlet kurumları da devam eden projeleri enkaz halinde bırakmak mecburiyetinde kaldı.

T24'deki yazısında bu konuyu ele alan Barış Soydan, hayli çarpıcı bir örneğe dikkat çekti. Soydan, Fikirtepe'de 53 yıldır oturduğu dairesini kentsel dönüşüm kapsamında Kurtlar Vadisi'nin yapımcılarıyla ilişkili Pana Yapı'ya veren Zeynep Düzgünoğlu'nun, mali sıkıntıya düşen şirketin inşaatı tamamlaması nedeniyle çadırda kaldığını yazdı.

Ev sahiplerine yapılan kira yardımının da kesildiğine değinen Soydan, yabancı medyada inşaatı yarım kalan projeler arasında MİT’in Ankara’daki yeni kampüsünün de gösterildiğini hatırlattı.

Bu tablo ile ilgili "Şaşırtıcı mı? Hayır, pek değil. Enflasyonu aşağı çekmek ve bu arada sıcak paranın kaçışını durdurmak için Türkiye'nin tasarrufa gitmek zorunda olduğunu sağır sultan bile duydu. Ama IMF'le ama IMF'siz, kamu harcamaları kısılmak zorunda" yorumunu yapan Soydan, yazısını şu satırlarla sürdürdü:

"Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da zaten, kamu harcamalarında çok ciddi tasarrufa gidileceğini, yıl sonunda devlet bütçesinde 5 milyar TL'lik faiz dışı fazla vermek istediklerini açıklamıştı. (Faiz dışı fazla: Faiz harcamaları düşüldükten sonra bütçenin fazla vermesi.)

Güzel. Aklın yolu bir.

İyi de 5 milyar TL büyük para. Nereden yapılacak bu tasarruf?"

Soydan, bu sorunun yanıtının bilinmediğini, ekonomi yönetiminin tasarrufun kaynağını açıklamadığını kaydettikten sonra, bunun bilinmesine ihtiyaç olduğunun altını çizdi.

"Merkez Bankası’nın bağımızlığıyla ilgili yaşanan büyük hayal kırıklığından sonra (Biz, Merkez Bankası'nın siyasi iradeden bağımsız hareket etmeyeceğini biliyorduk da, yabancı yatırımcılar uzun süre -Bu yılın başına kadar-, bağımsız olduğu varsayımıyla hareket etti) Ankara’nın sözünün eski itibarı kalmadı" yorumunu yapan Soydan, uluslararası piyasaların vaat değil somut adım beklediğini ise şöyle özetledi:

"Bu saatten sonra uluslararası yatırımcıları ikna edebilmek için “Yapacağız”, “Edeceğiz” gibi genel vaatlere değil, somut bir tasarruf programına ihtiyaç var. Nitekim "Yıl sonunda 6 milyar TL'lik faiz dışı fazla hedefinin yakalanması mucize olur" yönünde yorumlar çıkmaya başladı bile.

Açıklanacak tasarruf programına neler olmalı? Haddim olmayarak birkaç öneride bulunabilirim.

Kanal İstanbul: En az 10 milyar dolar

Kamudaki makam araçlar: Bütçede 1.1 milyar TL

Kabataş Martı Projesi: İhale tarihinde 500 milyon TL. Bugünkü maliyeti belirsiz

Çanakkale 1915 Köprüsü: 10 milyar TL

Malazgirt’te yapılacak yeni Başkanlık Sarayı: Maliyeti belirsiz

Demiryollarının modernizasyonu: 35 milyar euro

Kamunun “temsil ve ağırlama” giderleri: 218 milyon TL

Kamu kurumlarının kira ödemeleri: İlk 7 ayda 1.5 milyar TL

Yerli savaş uçağı TF-X: 70 - 80 milyar dolar

MİLGEM milli savaş gemileri: Gemi başına 250 milyon dolar

TF-2000 Hava Savunma Firkateyni: 4 milyar dolar

Rusya’dan alınacak S-400 füzeleri: 2.5 milyar dolar

3. Havalimanı Metro Hattı: 1 milyar euro

Ataköy - İkitelli metro hattı: 338 milyon euro

Kaynarca-Pendik-Tuzla metro hattı: 1.6 milyar TL

Çekmeköy-Sancaktepe-Sultanbeyli metro hattı: 2.3 milyar TL

Ümraniye-Ataşehir-Göztepe metro hattı: 2.4 milyar TL

Kirazlı-Halkalı metro hattı: 2.4 milyar TL

Başakşehir-Kayaşehir metro hattı: 969 milyon TL

Mahmutbey-Bahçeşehir metro hattı: 3.5 milyar TL

Kamu - özel işbirliği projeleri için devlet tarafından verilen garantiler: Toplam 6.2 milyar TL. (3.6 milyar TL’si otoyol ve köprüler; 2.6 milyar TL’si şehir hastaneleri için)"

2023’e kadar yapılması planan kamu - özel işbirliği projeleriKarayolu yatırımları: 80 milyar dolar

Demiryolu yatırımları: 30 milyar dolar

Limanlar: 30 milyar dolar

Havaalanları: 30 milyar dolar

Sağlık: 30 milyar dolar

Telekom: 25 milyar dolar

Yenilenebilir enerji: 39 milyar dolar

Nükleer: 36 milyar dolar

Yerli kömür: 15 milyar dolar

Diğer enerji: 10 milyar dolar