EYT için geri sayım: Konuşulan 5 formül ortaya çıktı
Eylül 1999'dan önce işe girenler için ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5 bin ile 5 bin 975 prim günü isteniyor. Emeklilikte yaşa takılan (EYT) yüz binlerce kişi sorunun çözümüyle ilgili çalışmaları yakından takip ediyor.
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) sigortalı olduktan sonra ‘oyunun kuralı değiştiği’ için iş hayatına başladığında vaat edilenden daha geç emekli olacak geniş bir kitle. Her siyasi görüşten, meslekten 'üyesi' var. 8 Eylül 1999’daki düzenlemeyle emeklilikleri ertelendi.
Düzenleme yapıldığında iktidarda olmayan AKP’nin yönetiminde de geri adım atılmadı. Aksine 31 Mayıs 2006’da çıkarılan 5510 sayılı kanunla nihai emeklilik yaşı 65’e kadar çıkarıldı. Muhalefetin mağduriyetlerin giderilmesine ilişkin teklifleri reddedildi. Gerekçe olarak, 'oluşacak mali yük' gösterildi.
Ekonomik krizin etkisiyle seçmen desteğini önemli ölçüde kaybeden iktidar, son dönemde EYT sorununu yeniden gündeme aldı.
Çalışmalarla ilgili milliyet.com.tr'ye açıklamalarda bulunan Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Kaya şu ifadeleri kullandı:
"Birincisi biliyorsunuz kısmi emeklilik diye tabir ettiğimiz 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar 15 yıllık sigorta süresi ve 3600 günü tamamladıklarında 50 yaşında kadınlar, 55 yaşında erkekler emekli olabiliyordu. Kademeli yaş şartı getirildiği için 23 Mayıs 2014’ten sonra şartları yerine getirenler emekli olabiliyor. Bu durumda erkekler 60 yaş, kadınlar 58 yaşında emekli olabiliyor.
Yani 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olan kadınlar 15 yıllık sigorta süresi ve 3600 günü tamamladıklarında kadınlar 58 erkekler 60 yaşında emekli olabilir.
BİRİNCİ FORMÜL
Birincisi 15 yıl 3600 süresini yerine getiren ve 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlarda emeklilikte yaş şartı aranmayacak. Buna biz kısmi emeklilik şartı diyoruz.
İKİNCİ FORMÜL
İkincisi ise 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlar arasında kadınlar 20 yıl, erkekler 25 yıl hizmet süresi aranır. Burada maksimum 5 bin 975 gün prim şartı aranmaktaydı. İkinci alternatif olarak üzerinde çalışılan durum şu; erkekler 25 yıl ve 9 bin günü tamamlamış, kadınlar 20 yıl 7 bin 200 günü tamamlamışsa yaş şartına bakılmaksızın emeklilik formülü üzerinde duruluyor.
ÜÇÜNCÜ FORMÜL
Üçüncüsü biliyorsunuz eskiden 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar 5 bin gün ile 5 bin 975 gün arasın prim ödeme şartı vardı ve yaş şartı yoktu. Burada bir sınırlama getirilmesi söz konusu olabilecek. 50 yaşını tamamlaması formülü duruluyor.
DÖRDÜNCÜ FORMÜL
Dördüncü olarak da bekleme süresinde indirim formülü üzerinde duruluyor. Ben 50 yaşıma geldim tamamlamam gün sayısı 5 bin 975 ise bu süreyi yaşı doldurana kadar beklemem gerekiyor. Yaşı bekleme süresini yarı yarıya düşürme formülü üzerinde duruluyor.
BEŞİNCİ FORMÜL
Beşinci formül ise Avrupa modelidir. Bazı Avrupa ülkelerinde böyle bir uygulama var. 67 yaşında emekli olması gerekirken vatandaş 63 yaşında emekli olma talebinde bulunuyor. Burada maaşında belli bir kesinti yapılarak emekli aylığı bağlanıyor.
Mesela 63 yaşında emeklilik isterse 67 yaşına kadar kesintili emeklilik maaşı alıyor. 67’yi doldurduğu taktirde normal emekliliğe geçiyor. Burada puanlama sistemi var ve bu puanlama sistemini yakalamışsa bundan yararlanabilir.
‘5 FORMÜLDEN HANGİSİ UYGUN OLURSA HAYATA GEÇİRİLECEK’
Bu 5 formül üzerinden çalışma yürütülüyor. Bu formüllerden hangisi Türkiye’deki sosyal güvenlik yapısına uygun olursa, sosyal güvenlikte aktif, pasif dengesini bozmayacak ve ilave yük getirmeyecekse bunlardan birisi hayata geçirilecek.
Bu EYT konusu herkesin ağzında herkes bunu konuşuyor. Buna da belli bir formül getirilecek çözüm üretilecek."