Hazine ve Maliye Bakanı Elvan'dan büyüme tahmini

Berat Albayrak'ın istifasından sonra Hazine ve Maliye Bakanlığına atanan Lütfi Elvan, TBMM Plan ve Bütçe Komsiyonu'nda görüşmelere katıldı.

Dünya ekonomisinin çok ciddi ölçüde bozulma gösterdiğini ve kalıcı toparlanmanın zaman alacağını belirten Elvan, “Bir yandan işgücüne katılım oranı gerilerken diğer yandan özellikle 2020 yılı şubat-nisan dönemlerinde olmak üzere 2,4 milyon istihdam kaybı yaşanmıştır” dedi. HDP'li Garo Paylan, “Berat Albayrak olsa bu sunumu yapacaktı, geçen seneki ile aynı. Dört dörtlükmüş gibi bir sunum. Eski dönemi savundunuz. Bütçe tercihlerini değiştirilelim. Yandaşlara kaynak akıtmayalım, tüm vatandaşları ekonomik güvenceye alalım var mısınız” diye sordu.

Plan ve Bütçe Komisyonu, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile bağlı kuruluşların 2021 bütçesi görüşmek üzere toplandı. Toplantı, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın sunumu ile başladı. Elvan şunları söyledi:

SALGIN İLE EKONOMİYE BÜYÜK YARA

IMF tahminlerine göre dünya ekonomisinin 2020 yılında yüzde 4,4 oranında, küresel ticaret hacminin ise yüzde 10,4 oranında daralması beklenmektedir. Dünya ekonomisi 2020 yılında, 2008 küresel krizinden bu yana ilk defa ve o döneme oranla çok daha fazla daralacaktır. 2021 yılı için ise salgının belli ölçülerde üstesinden gelindiği varsayımı yapılıyor. Buna göre, dünya ekonomisinin 2021’de yüzde 5,2; küresel ticaret hacminin ise yüzde 8,3 oranında büyüme kaydedeceği öngörülmektedir. Gelişmiş ülkeler 2020 yılında salgının etkisiyle ekonomik anlamda önemli kayıplar yaşamıştır. Salgınla birlikte üretim faaliyetleri, tedarik zincirleri ve ticaret kanallarında aksamalar olmuş, işgücü piyasaları sarsılmış, ekonomik faaliyet büyük yara almıştır.

KALICI TOPARLANMA ZAMAN ALACAK

Alınan tedbirlere ve açıklanan destek paketlerine rağmen özellikle 2020 yılının ikinci çeyreğinde gelişmiş ülkelerin ekonomik göstergeleri çok ciddi ölçüde bozulma göstermiştir. Mayıs ayından itibaren üretim ve tüketimde iyileşme gözlense de kalıcı toparlanmanın zaman alması beklenmektedir. 2019 yılında yüzde 1,7 oranında büyüyen gelişmiş ülkelerin, 2020 yılında yüzde 5,8 daralacağı, 2021 yılında ise yüzde 3,9 büyüyeceği tahmin edilmektedir. Pek çok gelişmiş ülke gibi ABD ekonomisi de salgından olumsuz etkilenmiştir. Uygulamaya konan destek paketleri ve normalleşme ile birlikte ekonomik göstergelerde belirli ölçüde toparlanma görülmüştür.

2,4 MİLYON İSTİHDAM KAYBI

İşgücü piyasasına yönelik uygulanan politikalar ve büyüme performansı sonucunda küresel krizin başlangıcından 2019 aralık dönemine kadar olan sürede yaklaşık 8 milyon ilave istihdam artışı sağlanmıştır. 2019 yılının ikinci yarısında ekonomik faaliyetteki ivmelenmeye rağmen yılın bütününde büyümenin sınırlı seviyede kalması istihdam piyasasını olumsuz etkilemiş, salgının ekonomiye olan etkileriyle de bir yandan işgücüne katılım oranı gerilerken diğer yandan özellikle 2020 yılı şubat-nisan dönemlerinde olmak üzere 2,4 milyon istihdam kaybı yaşanmıştır. Bu dönemde kayıplar tüm sektörlere yayılmış olup en büyük kayıp tüm dünyada tecrübe edildiği üzere hizmetler sektöründe yaşanmıştır. 2020 yılında işsizlik oranının yüzde 13,8 olarak gerçekleşmesi tahmin edilmektedir.

0,3 BÜYÜME

Yılın ikinci yarısında tüketim, yatırım ve ihracattaki toparlanma eğiliminin pozitif etkilemesini öngörüyoruz. Böylece, büyümenin 2020 yılında yüzde 0,3 oranında gerçekleşmesini bekliyoruz. Türkiye bu büyümeyi küresel ekonominin yüzde 4,4, gelişmekte olan ülke ekonomilerinin ise yüzde 3,3 daralmasının beklendiği bir dönemde gerçekleştirecektir.

PANDEMİ İLE MÜCADALEYE 40 MİLYAR TL

Kovid-19 salgınıyla mücadele kapsamında bütçeden yapılan harcamanın 40 milyar TL seviyesine ulaşması öngörülmektedir. Bu kapsamda; İhtiyaç sahibi ailelere biner lira nakdi yardım yapılmış, sağlık çalışanlarımıza ilave ek ödemeler verilmiş, çalışma hayatında kısa çalışma ve ücretsiz izin uygulamaları hayata geçirilmiş, En düşük emekli aylığı bin 500 liraya çıkarılmış, İlave 49 bin sağlık personeli istihdam edilmiş, salgınla mücadele kapsamında tedavi bedelleri artırılmış, ilaç ve tıbbi malzeme alımları yapılmış, tarımsal üretici ve esnaflara sübvansiyonlu ek krediler sağlanmış, kurumlarımızın koruyucu ekipman ihtiyaçları karşılanmıştır.

OCAK-EKİM DÖNEMİNDE NET BORÇLANMA 244,5 MİLYAR LİRA

Yine pandemi sebebiyle yaşanabilecek muhtemel risklerin bertaraf edilebilmesini teminen hazine nakit rezerv düzeyinin yüksek tutulması amacıyla da ilave finansman ihtiyacı doğmuştur. Bu kapsamda ocak-ekim döneminde yapılan net borçlanma 244,5 milyar lira olarak gerçekleşmiştir. 16 Ekim 2020 tarihinde yapılan borçlanma limiti artışı ile tespit edilen yeni borçlanma limiti olan 308,2 milyar liranın oldukça altında bir net borçlanma ile yılı kapatıyor olacağız."

ŞENER: HEDEFLERİ TUTTURAMAMAK BÜYÜK ZAAF:

Komisyon Üyesi ve CHP Konya Milletvekili Abdüllatif Şener, “İsterdik ki ülke uçsun ama bu dengelerle uçurmak mümkün değil. Rakamlara bakıyoruz, öngörüler doğru değil. OVP’de 2021 sonunda varsayımlar var, 2023’te var. 45 gün içinde varsayımlar iflas etmiş. Bir iş adamı veya tüketici, yatırım kararlarını sizin perspektifinize göre veriyor. Size uygun karar alsa, batar. Güvenen yanar. Bunları tutturamamak büyük zaaf. Daha ciddi çalışmanız lazım ama yine tutturamazsınız. Çünkü şehir hastaneleri ile ilgili meseleyi Sağlık Bakanlığı, yollar ve köprüler ile ilgili konuyu Altyapı Bakanlığı bilmiyor” dedi.

AKP sıralarından gelen tepkiler üzerine Şener, “60 yaşından sonra neyi öğrendim? Bu memlekette kimsenin ideolojisi yok herkes yol tutturmuş” dedi. “Aynaya bak” seslerinin yükselmesi üzerine Şener, “Burada bakanlar oturduğu zaman kendinizi göstermeye çalışıyorsunuz. Ben o paraya yüz tane köprü yaparım” karşılığını verdi.

PAYLAN: YANDAŞLARA AKITMAYALIM, VATANDAŞI GÜVENCEYE ALALIM

Komisyon Üyesi ve HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, şöyle konuştu:

“Plan ve bütçe görüşmelerini birlikte yapıyorduk. Bakan olmadan önce sizinle komisyon dertlerinden konuşmuştuk. Sabah uyandık, başkanımız bakan olmuş. Hepimizde büyük bir şok oluştu. Bir haftalık bakansınız, eleştirilerimiz kişisel değil kurumsaldır. Şu arkanıza bir bakın. Sadece erkekler var. Siyasi meseleler erkeklerin işi değil. Şu tablo bize yakışmıyor. Seneye şu koltukların yarısı kadın olursa ben ayakta alkışlayacağım ve size eleştiri sunmayacağım. Berat Albayrak olsa bu sunumu yapacaktı, geçen seneki ile aynı. Türkiye sizden işaretler bekliyor. Aynı tas farklı hamam olmayacaksa vatandaş ne diyecek? Belirli hatalar yapıldı ki Albayrak istifasını sundu, Erdoğan da affetti. Bir özeleştiri verilen bir tablo yok. Dört dörtlükmüş gibi bir sunum. Eski dönemi savundunuz. Maşallah dediğiniz 40 gün yaşıyor. Plan yok ortada. Ekonomimiz hasta. Bir doktora gitseniz, size önce teşhis koyar. Siz sorunları ortaya koymadınız, tedavi programını ortaya koymadınız. Tek adam rejimi, aile şirketi kurmuştur. Kasanın başına damat kondu. Ekonomi çakıldı. Bununla ilgili bir şey duymadık. Kurumsal çöküş yaşadık. Eleştirilmemekten korkun. Umarım göndermezsiniz ama göndereceksiniz biliyorum. 50 maddelik torba yasalarda bizi dinleyin. Herkes ‘padişahım çok yaşa’ diyorsa o zaman korkun. Hazine ve Maliye Bakanlığı koltuğu bir gün boş oldu ve dolar düştü. Neoliberal politikalar çöktü. Artık kamunun daha fazla olması gerektiği bir dönemdeyiz. Pandemi, bu konuda bir testti. Kimi devletler vatandaşlarını aç açıkta bırakmadılar. ‘Evinde otur, benim güvencemde’ dediler. Biz ne yaptık? Borçlandırdı. Şatafattan vazgeçecektik, vatandaşlarımızı ücretsiz izne göndermememiz lazımdı. Yandaşlara milyarlarca lira gidiyor, bütün vatandaşlarımızı ekonomik güvence altına alabilirdik. Siz vatandaşımızı aç açıkta bıraktınız. Onlara destek vermek yerine banka borçlarına yönlendirdiniz. Bütçe tercihlerini değiştirilelim. Yandaşlara kaynak akıtmayalım, tüm vatandaşları ekonomik güvenceye alalım var mısınız?”