HDP’yi barajın üstüne kimler taşıdı?

Mahmut Lıcalı/Cumhuriyet- 24 Haziran seçimlerinde HDP’nin Doğu ve Güneydoğu illerinde 1 Kasım’a göre oylarının eridiği ortaya çıkarken, Batı’da ise 7 Haziran seçimlerine benzer bir başarının yakalanmış olması ‘stratejik seçmen’in partiyi barajın üzerine taşıdığını gösterdi. 1 Kasım seçimlerinde 5 milyon 145 bin alan HDP ; 24 Haziran’da oyunu 5 milyon 772 bine çıkardı. HDP yaklaşık 627 bin oy artırmasına karşın Doğu ve Güneydoğu’da oy kaybetti. İstanbul, Ankara ve İzmir’de 1 Kasım’a göre artan oy yaklaşık 410 bin oy oldu. HDP üç büyük kentteki oylarını 1 Kasım’a göre de büyük oranda arttırdı. İstanbul’da 1 Kasım’da 948 bin olan oy , 24 Haziran’da yaklaşık 245 bin oy artırarak 1 milyon 192 bine çıktı. HDP , Ankara’da 1 Kasım’da 151 bin olan oyunu yaklaşık 75 bin artırarak 225 bine çıkardı. İzmir’de 1 Kasım’da 247 bin olan HDP oyu da 334 bine çıktı. Buna göre yalnızca üç büyük kentte yaklaşık 410 bin oy artırdı. HDP’ye en çok oy sayısal olarak İstanbul’un ardından 556 bin oyla Diyarbakır ’dan geldi. HDP’nin, cumhurbaşkanı adayı Selahattin Demirtaş’ın aldığı oyun üzerinde oy alması ‘stratejik oy’ olarak tanımlanan ve HDP’nin barajı geçmesini isteyen seçmenin etkisini gözler önüne serdi. HDP’nin 24 Haziran’da birinci parti olarak bitirdiği 11 ilden aldığı toplam oyun 1 milyon 928 bin olduğu hesaplandı. Buna göre HDP’yi barajın üzerine taşıyan oyların Batı’dan geldiği net bir şekilde ortaya çıktı.

Sakık ve Tunç seçilemedi

26. dönemde milletvekili olan Hişyar Özsoy, Garo Paylan, Mahmut Toğrul, Mithat Sancar, Meral Danış Beştaş, Alican Önlü, Nimetullah Erdoğmuş, Bedia Özgökçe, Feleknaz Uca, Ayşe Acar Başaran, Filiz Kerestecioğlu, Celadet Gaydalı, Pervin Buldan, Hüda Kaya ve Ayhan Bilgen tekrar seçilirken, Mehmet Emin Adıyaman seçilemedi. Manisa’dan aday olan Sırrı Sakık ile Aydın’dan aday olan Ferhat Tunç da seçilemeyen isimler arasında yer aldı. HDP’nin Cumhurbaşkanı Selahattin Demirtaş, Türkiye tarihinde ilk kez cezaevinden cumhurbaşkanı adayı olarak yarıştı. Demirtaş 24 Haziran’da yaklaşık 4 milyon 150 bin oy alarak yüzde 8,5 oranıyla Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve CHP’nin cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce’nin ardından en fazla oy alan 3. aday oldu. Demirtaş, 2014 yılında katıldığı cumhurbaşkanı seçiminde yaklaşık 3 milyon 970 bin oy almıştı. Adıyaman’da mevcut bir milletvekili 24 Haziran’da tekrar parlamentoya gelemedi. Bitlis’te 2 olan vekil sayısı 1’e düşerken, Diyarbakır’da 10 olan milletvekili sayısı da 9’a geriledi. Van’da 7 olan milletvekili sayısı 6’ya, Şırnak’ta da 4 olan milletvekili sayısı 3’e düştü. Hakkari’de 1 Kasım’da olduğu gibi HDP yine tulum çıkararak bütün milletvekillerini kazandı. 1 Kasım seçimlerinde HDP İstanbul’da toplam 7 milletvekili kazanırken, 24 Haziran’da 12 milletvekili çıkardı. HDP , milletvekili aday listesinin neredeyse yarısını kadın adaylardan oluşturmuştu. HDP aday listelerindeki bu durum seçim sonuçlarına da yansıdı. HDP’nin 27. dönemde parlamentoya giren 67 milletvekilinden 25’ini kadın milletvekilleri oluşturdu. HDP yurtdışı oylarında İngiltere, Finlandiya, İsviçre, Japonya, Ukrayna ve Irak’ta en çok oy alan parti oldu.