İlk kez başka bir galakside ‘oksijen molekülü’ tespit edildi

Oksijen hidrojen ve helyumdan sonra Evren’de en bol bulunan üçüncü elementtir. Yıldızlararası bulutlarda moleküler oksijenin kimyası ve bolluğunu anlamak oldukça önemlidir. Astronomlar milimetre astronomisi kullanarak, sürekli oksijen arıyor.

Milimetre astronomisi moleküllerden yayılan radyo dalga boylarını tespit ediyor ve spektroskopi yardımıyla moleküllere özgü absorblanan ya da yayılan spektrumu analiz ediyor. “Fakat tüm bu arayışlar oksijen molekülü yoksunluğu ile sonuçlanıyordu. Bu şu anlama geliyor farklı yıldızlararası ortamlarda oksijen kimyasına dayalı parça halen eksikti,” diyor Çin Bilimler Akademisi’nden Junzhi Wang. Oksijen tespit edilen yerlerden biri Orion nebulasıydı. Hipotetik olarak uzayın dışında,oksijenle hidrojenin bağlanarak toz halinde su buzu parçacıklarından oluştuğu düşünülüyordu.

Buna rağmen, Orion nebulası yıldızlara ev sahipliği yaptığından; genç ve sıcak yıldızlardan gelen yoğun radyasyon su buzunu süblimleştirerek, moleküllere ayırıyor ve oksijeni salıyor olabilir. İşte bu bilgi bizi Markarian 231 galaksisine götürüyor. Markarian 231 bu nedenle özel.

561 milyon ışık yılı uzakta ve kuasardan güç alıyor. Bu galaksi merkezindeaktif süpermasif karadelikle, birlikte çok parlak bir galaktik çekirdeğe sahiptir. Bunlar Evrendeki en parlak cisimlerdir ve Markarian 231 Dünya’ya en yakın kuasarı barındırır. Aslında, astronomlar Markarian 231’in birbiri etrafında çok şiddetli dönen 2 süper masif karadeliğe sahip olabileceğini düşünüyorlar.

Galaksinin bu aktif çekirdeği, devamlı olarak şiddetli şoklar üreterek, moleküler bulutlardan oksijen yayıyor olabilir. Markarian 231 çok yüksek hızlı moleküller saçtığından, Wang meslektaşları oksijen aramaya karar verdi. İspanya’daki IRAM 30 metrelik radyo teleskopunu kullanarak, 4 gün boyunca galaksiyin farklı dalga boylarında gözlemledi. Bu veriden, şok hipotezle birlikte oksijene dair spektral işaret bulundu.

Markarian 231’in Merkezinin Dışında Oksijen Molekülü Tespit Edildi “IRAM 30 metrelik teleskopu ve NOEMA’yı kullanarak, Markarian 231’e doğru yaptığımız derinlemesine gözlemlerde, galaksinin dışında ilk kez moleküler oksijen emisyonu tespit ettik,” diyor araştırmacılar. “Markarian 231 merkezinden yaklaşık 10 kpc(32,615 ışık yılı) uzakta tespit edilen O2 emisyonunun aktif galaktik merkez tarafından yaratılan moleküler dış akma ve disk dışı moleküler bulutlar arasındaki etkileşimlerden kaynaklanmış olabileceği düşünülüyor.” Ekibin ölçümleri sayesinde oksijen yoğunluğunun Orion nebulasının etrafındaki hidrojenden yaklaşık 100 kat daha fazla olduğu açığa çıktı.

Yani bu galakside aynı molekül ayrışmasının daha yoğun bir versiyonu yaşanıyor olabilir. Markarian yıldız doğuran ve öfkeli yıldız oluşumuna giren bir galaksi olduğundan bu olasılık mümkün. Galaksideki sadece bir bölgede yılda 100 güneş kütlesi hızında yeni yıldızlar oluşuyor. Samanyolu’nda ise bu galaksiye göre çok daha sessiz ve yıldız oluşum hızı ancak 1 ila 2 güneş kütlesi civarında oluyor.

Diğer taraftan, bu bulgular daha fazla gözlem gerektiği anlamına gelebilir. Astronom oksijen sonuçlarını doğrulama ihtiyaç duyabilir. Eğer sonuçlar doğru ise , bu fenomen galaksilerdeki hem moleküler oksijen, hem de aktif galaktik çekirdekten akan molekülleri anlamamızda faydalı olabilir, diyor araştırmacılar. Araştırma The Astrophysical Journal dergisinde yayınlandı.

(Gerçek Bilim)