İnternette peynir ekmek gibi satılıyor: Resmen zehir

15 ülkede 271 farklı cilt beyazlatıcı ve yaşlanma karşıtı krem incelendi ve dijital ortamda satılan ürünlerin çoğunda tehlikeli seviyede cıva tespit edildi. Herhangi bir karışımda toplam madde miktarının milyonda 1 birimlik maddesine ppm deniyor.

Milliyet gazetesinden Betül Topaklı'nın haberine göre ürünlerde yaptıkları araştırma için “Cıva seviyeleri astronomik” diyen uzmanlar, kremlerdeki cıva içeriğinin 1 ppm’nin çok daha üstünde olduğuna dikkat çekti. Bu kremleri ise en çok Pakistanlı, Meksikalı, Çinli ve Tavyanlı şirketler üretiyor.

Peki kozmetik ürünlere neden bu denli zararlı bir madde konuluyor? Cilde ve vücuda verdiği zararlar neler? İnternet sitelerinden cilt beyazlatıcı ve yaşlanma karşıtı ürün alırken nelere dikkat edilmeli?

ZARARLARI SAYMAKLA BİTMİYOR

Yüzyıllardır birçok endüstride kullanılan cıvanın ilaç endüstrisinde mantar öldürücü ve ilaç koruyucu etkisi nedeniyle bir ilaç bileşeni olarak çok düşük düzeylerde kullanılabildiğini söyleyen Dermatoloji Uzmanı Dr. Melda Özekinci, “Cilt ürünlerinde hem ilaç koruyucu bileşen özelliği hem de renk açıcı özelliğinden dolayı kullanılıyor. Yüz gençleştirici ve leke açıcı bazı ürünlerde bu nedenlerden dolayı olması gerekenden daha yüksek dozlarda cıva bulunabiliyor” dedi.

"Eğer yüksek düzeylerde cıva bileşenli ilaçlar kullanılırsa, özellikle de ciltten cıva maruziyeti aynı doz cıvanın ağızdan alınmasına göre daha yüksek toksik etkilere neden oluyor. Bu durum bilhassa böbrekler ve sinir sitemi üzerine çok yıkıcı etkilere yol açıyor. Uzun süre kullanımında kas zayıflığı, irritabilite (herhangi bir uyarıya karşı şiddetli cevap), ciddi hafıza kaybı ve böbrek yetmezliği ortaya çıkıyor. Aynı zamanda cıva kanserojen bir ajan olarak da kabul ediliyor ve gebelikte maruz kalma durumunda anne karnındaki bebeğe yine olumsuz etkileri olabilecek bir toksik madde olma özelliği taşıyor."

'KREMDEKİ CIVA İLAÇTAKİNDEN TEHLİKELİ'

Yaşlanma karşıtı ve cilt beyazlatıcı kremler alınırken mutlaka cilt hastalıkları ve bakımı konusunda uzman olan hekimlere danışılması gerektiğine dikkat çeken Melda Özekinci, “Bu hekimlerden de özellikle kozmetik dermatoloji konusunda kendini yetiştirmiş, güncel bilimsel gelişmeleri takip edebilen kişiler tercih edilmeli. Bunu özellikle vurguluyorum çünkü cilde uygulanan ilaçlar doğrudan emilimleri nedeniyle ve ilaçların metabolize edilmeden direkt sistemik dolaşıma geçişiyle değerlendirildiğinde ağızdan alınan ilaçlara göre daha yüksek etkilere ve yan etkilere yol açabilir. Sonuç olarak, kullanılan ilacı bu bir krem ya da losyon deyip hafife almamak gerekir hatta ağızdan alınan ilaçlara göre de daha fazla ciddiye almak gerekir” diye konuştu.

'TALEP EDEN KİTLE ADETA KÖR EDİLİYOR'

Dijital ortamlarda ya da başka yerlerde yüksek reklamlarla satılan güzellik vadeden birçok üründe çok farklı ticari ilişkiler olduğunu ve bu ürünleri talep eden kitlenin adeta kör edildiğini söyleyen Özekinci, “Son yıllarda özellikle internet alışverişinde çok ciddi bir artış söz konusu. Daha ucuz olması nedeniyle de düşük kaliteli ürünlere talep patlaması yaşandı. Ancak bu ürünler bilimsel çalışmalarda değerlendirildiğinde çoğunda cıva düzeylerinin olması gerektiğinden çok daha yüksek seviyelerde olduğu saptandı. Birleşik Devletler Gıda ve ilaç Dairesi (FDA), kullanılan cilt ürünlerinde en fazla 1 ppm limitine kadar cıva olmasına izin veriyor. Bunun üzerindeki düzeyleri sağlık açısından güvenli bulmuyor” görüşünü paylaştı.

"Tüketiciler cilt beyazlatıcı ve yaşlanma karşıtı krem satın alırken ürünlerin içeriğinin etikette tam olarak görünmesine dikkat etmeli. Çünkü ürünlerde cıva dışında hidrokinon, kojik asit, politetrafloretilen, paraben, formaldehit ve retinil palmitat gibi kimyasal maddeler bulunabiliyor. Bu maddeler de yüksek konsantrasyonlarda olursa kanser dahil olmak üzere ciddi sağlık sorunlarına yol açabilirler."

'ECZANELER GÜVENLİ'

Eczanelerin bu konuda güvenli olduğuna vurgu yapan Özekinci, “Dijital ortamlarda satılan ürünlerin ve markaların bir kısmı denetimden geçmemiş ve ürün etiketinde tüm kimyasallardan bahsedilmemiş olabilir. Ancak eczanelerde satılan ürünler denetimden geçmiş ya da geçmek zorunda olan ve etiketinde her türlü detayın yer aldığı ürünlerdir. İlaçların ya da tedavi amaçlı kullanılan ürünlerin dijital ortamlardan değil, mutlaka eczanelerden alınması gerekir” dedi.

'ARAŞTIRMA YAPILMALI'

İnternet üzerinden alışveriş yapmanın çağımızın olmazsa olmazlarından olduğunu söyleyen Dermatoloji Uzmanı Dr. Yasemin Fatih Amato da, “Özellikle bu tarz yeni marka ve ürünlerde benim tavsiyem, iyi araştırma yapmak hatta ilk aşamada o ürünü gidip direkt mağazalardan almak. Mağazadan alışveriş yaparken ister istemez ürünlerin içeriklerine hızlıca göz atma, ürünleri aynı rafta görme ve karşılaştırma olanağına sahip oluyoruz. Bu da internet sırasında gözden kaçabilecek sorunları görme şansını bize sağlıyor. O ürünü deneyimledikten sonra internetten uygun şekilde almaya devam edebilirsiniz” ifadelerini kullandı.

'BÜYÜK SORUNLARA YOL AÇIYOR'

Cıva içeren cilt aydınlatıcı ürünlerin kullanılmasının kısa vadede cilt için fayda sağlıyor gibi görünürken, uzun vadede birçok büyük sorunların yaşanmasına neden olduğunu aktaran Amato, cıvanın böbrek hasarına, ciltte kızarıklıklara, renk değişikliğine, yara izine ve ayrıca cildin enfeksiyonlara karşı direncinde azalmaya neden olabildiğini dile getirdi.

Amato, diğer etkiler arasında kaygı, depresyon, psikoz, ellerde, kollarda, bacaklarda ve ayaklarda ağrı veya uyuşmaya neden olabilen sinir hasarlarına yol açtığına dikkat çekti. ABD’deki ürünlerde 1 ppm’ye kadar izin verilirken, AB’deki ürünlerde herhangi bir seviyede cıva bulunması yasak. Türkiye'de bu ürünlerin denetiminin Sağlık Bakanlığı’na bağlı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından yapıldığını ileten Dr. Yasemin Fatih Amato, kurumun kılavuzunda ürünlerdeki cıva oranının 1 ppm ile sınırlandırıldığını da ekledi.