İşçiler devlete güvenmiyor

DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikası’nın yıllığı “OHAL’de Emeğin Durumu” başlığı ile yayımlandı. Türkiye’nin hızla ‘işçileştiğine’ işaret edilen yıllığa göre, son 5 yılda Hak-İş’in üye sayısı da yüzde 369 oranında arttı. Sendikalı olan yeni işçilerin yüzde 63’ü Hak-İş’e bağlı sendikalara üye oldu. Çalışma yaşamındaki gelişmelere yer verilen yıllıktaki dikkat çeken veriler şöyle:

-Haziran 2016’dan Aralık 2017’ye kadar kamuda işten çıkarılan toplam memur sayısı yaklaşık 100 bin, işçi sayısı ise 16 bin. Belediyelerde ise DİSK/Genel-İş üyesi yaklaşık 2 bin 500 işçi işten çıkarıldı. KHK ve atanmış yönetimlerce iş akdi feshedilen Genel-İş üyelerinden sadece 39’u geri döndü.

-Kamuda OHAL sürecinden en çok etkilenen memurlar oldu. Haziran 2016’dan Aralık 2017’ye kadar toplam memur sayısı 97 bin 291 kişi azaldı. Memur sayısındaki azalışın yerini ise sözleşmeli personel istihdamındaki artış aldı. Sözleşmeli personel sayısı 92 bin 123 kişi arttı.

-Türkiye işçileşiyor. 2014’te 17 milyon 298 bin olan ücretli ve yevmiyeli çalışanları sayısı, 2017’de yüzde 8 artarak, 18 milyon 690 bine yükseldi. Emeğinden başka geçim kaynağı olmayan işçilerin sayısı her geçen gün artıyor.

-2016’da 1.970 işçi, 2017’de ise 2 bin 6 işçi iş kazalarında yaşamını yitirdi.

Güvencesizlik arttı

-2014 ile 2017 arasında kayıt dışı istihdam yüzde 30’ların üzerinde seyretti. 2017’de istihdam edilenlerin yüzde 34’ü kayıtdışı çalıştırıldı. Çalışan her 10 erkekten 3’ü, çalışan her 10 kadından 4’ü kayıt dışı çalıştı.

-Kamuda sözleşmeli personel sayısı artıyor, güvenceli kamu işçiliğinin yerini güvencesiz taşeron işçiliği alıyor. Memur sayısı 2002-2017 yılları arasında yüzde 47.7 artarak, 2 milyon 831 bin 62 oldu. Sözleşmeli personel sayısıysa 2002’den 2017’ye yüzde 20.8 artarak, 246 bin 294’e çıktı. Kamu istihdamındaki değişimden en çok işçiler etkilendi. 2002 yılında kamu sektöründe işçi sayısı (kadrolu-geçici) 449 bin 956 iken, 2017 yılında yüzde 10.1 düşerek, 404 bin 68 oldu. “Diğer” statüsünde çalışanlar ise 100 binin üzerinde.

-Belediyelerdeki işçilerin yüzde 43.9’u sürekli işçi, yüzde 59’u ise belediye şirket işçisi. Belediye şirketlerinde çalışan işçi sayısı, sürekli işçi saysısını geçti.

-Son 5 yıllık süre içerisinde toplam sendikalı işçi sayısında 712 bin 738 artış yaşandı. Bu artışın büyük çoğunluğu Hak-İş’te.

AKP müdahalesi

Cumhuriyet'ten Mustafa Çakır'ın haberine göre son 5 yılda 712 bin 738 yeni sendika üyesinden yüzde 7’si DİSK’te, yüzde 30’u Türk-İş’te, yüzde 63’ü ise Hak-İş’te örgütlendi. Kamudaki sendikalaşma süreçlerine AKP döneminde çok açık bir müdahale olduğu, bunun da sendikal alanda doğrudan Hak-İş’e yönlendirildiği ortada. Özellikle kamudaki alt işveren işçilerinin sendikalaşma süreçlerinde bu durum çok daha aleni hale geldi.

-2016’da imzalanan toplam 2 bin 725 toplusözleşmeden 256’sı taraflarca bağıtlandı. Geriye kalan 2 bin 469’u ise Yüksek Hakem Kurulu (YHK) tarafından karara bağlandı. 2017 yılında imzalanan 4 bin 472 sözleşmenin de bin 269’u taraflar tarafından bağıtlanırken, 3 bin 203 sözleşme hakkında kararı YHK verdi.

-Pek çok işçi, işyerinde gerçekleştirdiği hak arama faaliyetleri ve eylemler nedeniyle işten atıldı. 2016’da 6 bin 645 işçi, 2017’de ise bin 376 işçi mücadele ettiği için işten çıkarıldı. 2016 yılında 1359, 2017’de ise 857 işçi sendikalara üye oldukları için işten atıldı.

-2017 yılında 77 bin işçi eylemlere katıldı. En çok eylem yapan sendikalar sırasıyla Birleşik Metal-İş, Türk Metal Sendikası ile Eğitim-Sen oldu.