'Kayyum rektör' denilmiş, ceza verilmişti: AYM'den hak ihlali kararı

Anayasa Mahkemesi, Mersin Üniversitesi öğrencisi İlknur Uyan’a “kayyum rektör” ifadesinin de yer aldığı basın açıklamasına katıldığı gerekçesiyle verilen disiplin cezasının eğitim hakkının ihlali olduğuna karar verdi. AYM kararının gerekçesinde “İfade özgürlüğünü kullanan başvurucuya verilen bir ay okuldan uzaklaştırma disiplin cezasının zorunlu bir ihtiyacı karşılamadığı gibi orantılı olduğu da kabul edilmemiştir” dendi.

Mersin Üniversitesi öğrencisi İlknur Uyan, IŞİD’in Ankara Tren Garı saldırısını protesto eden öğrenciler hakkında üniversite yönetimi tarafından açılan soruşturmaya tepki göstermek amacıyla 30 Kasım 2017 tarihinde Mersin Gazeteciler Cemiyeti bürosunda bir grup öğrenci tarafından yapılan basın açıklamasına katıldı. Açıklamada, “Rektörlüğün ve emniyet güçlerinin kaygısının üniversitenin değil biat edilen siyasal iktidarın huzurunun bozulması olduğunu da biliyoruz. Rektörlük seçimlerinde üçüncü olan ve daha sonra cumhurbaşkanı tarafından Mersin Üniversitesi’ne atanan kayyum rektör… Rektörlüğün derdi, siyasal iktidarın yaratmaya çalıştığı sorgulamayan, toplum değil sermaye çıkarlarına bilgi üreten… bir gençlik kuşağının kurucu görevini üstlenmektir” denildi.

Üniversite yönetimince, basın açıklamasında rektöre yönelik “şeref ve haysiyetini zedeleyici nitelikte ifadeler” kullanıldığı gerekçesiyle Uyan hakkında disiplin soruşturması başlatıldı. Soruşturmanın ardından 23 Şubat 2018 tarihinde Uyan’a 1 ay okuldan uzaklaştırma cezası verildi.

Uyan, cezanın iptali için Mersin 2. İdare Mahkemesi’nde dava açtı. Uyan, davanın idare mahkemesinde reddedilmesi üzerine istinafa temyiz başvurusu yaptı. İstinaftan da ret kararı verilmesi üzerine Uyan, 14 Nisan 2022 tarihinde eğitim hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.

AYM: “MAHKEMELER HANGİ SÖZLERİN REKTÖRÜN ŞEREF VE HAYSİYETİNİ ZEDELEYECEK NİTELİKTE OLDUĞUNU TARTIŞMAMIŞTIR”

AYM, oybirliğiyle Uyan’ın eğitim hakkının ihlal edildiğine karar vererek, 13 bin 500 lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti. AYM, kararının bir örneğini Mersin 2. İdare Mahkemesi’ne hak ihlalini ortadan kaldırması için gönderdi. AYM kararının gerekçesinde, ilk derece mahkemesinin kararıyla ilgili “Basın açıklamasında yer alan hangi sözlerin rektörün şeref ve haysiyetini zedeleyecek nitelikte olduğu ve başvurucunun hangi sebeplerle ifade özgürlüğünün korunmasından faydalanamayacağını tartışmamıştır” ifadeleri yer aldı.

“İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜ KULLANAN BAŞVURUCUYA VERİLEN CEZA ZORUNLU BİR İHTİYACI KARŞILAMADIĞI GİBİ ORANTILI DEĞİLDİR”

Kararın gerekçesinde şöyle dendi:

“Sonuç olarak başvurucu, ifade özgürlüğünü kullanması nedeniyle okuldan uzaklaştırma dişilin cezası ile cezalandırılmış ve eğitim hakkından yararlanamamıştır. Açıktır ki derece mahkemeleri başvurucuya konu ifadelerin kullanılma nedenini, içeriğini, hangi ifadelerini kurum düzenine ne şekilde tesir ettiğini, başvurucunun almakta olduğu eğitim seviyesini ve basın açıklamasının yapıldığı mecrayı değerlendirmemiştir. Davanın koşulları ışığında ve yukarıda belirtilen nedenler birlikte değerlendirildiğinde ifade özgürlüğünü kullanan başvurucuya verilen bir ay okuldan uzaklaştırma disiplin cezasının zorunlu bir ihtiyacı karşılamadığı gibi orantılı olduğu da kabul edilmemiştir. Bu kapsamda mahkemelerin ileri sürdüğü gerekçeler, başvurucunun eğitim hakkında yapılan müdahale için ilgili ve yeterli görülmemiştir.”