Koronavirüs aşısı yılan hikayesine döndü: 'Salgının gerisinden gidiyoruz'

Kimi Avrupa ülkeleri ve ABD’de aşılama başlarken, Türkiye hâlâ yerinde sayıyor. Aşılamanın ne zaman başlayacağına dair ise bilinmezlik hâkim. Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Üner, “Bir bilinmezlik içerisindeyiz. Salgını kontrol altına almak için bizim bir adım önde olmamız gerek. Oysa biz hep bir adım geriden geliyoruz” dedi.

İngiltere ve ABD başta olmak üzere bazı ülkeler ilk koronavirüs aşılamalarına başladı. Ancak Türkiye hâlâ yerinde sayıyor. Gelinen noktada aşıların ne zaman geleceğine ve aşılamanın ne zaman başlayacağına dair tam bir bilinmezlik hâkim.

50 milyon dozluk anlaşmaya varılan Sinovac’ın koronavirüs aşısı, hâlâ Türkiye’ye gelmiş değil. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, konu hakkında birçok kez tarih veren veya işaret eden açıklamalarda bulundu, ancak bu açıklamalardaki tarihler de geride kaldı. Aşıların ne zaman geleceğine ve aşılamanın ne zaman başlayabileceğine dair netlik yok.

TARİH HEP ‘ERTELENDİ’

Aşı konusunda şimdiye kadar Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Sağlık Bakanlığı yetkilileri ve Bilim Kurulu kaynaklı birçok açıklama yapıldı. Fakat bu açıklamaların hiçbirinde işaret edilen tarihlerde beklenen gelişmeler yaşanmadı.

Aşı hakkındaki son açıklamayı, Bilim Kurulu Üyesi Tevfik Özlü yaptı. Özlü, aşılama için ilk tarih olarak ilan edilen 11 Aralık’ın yaklaşık 1,5 ay sonrasını işaret etti: “Aşı Türkiye’ye geldikten sonra aşıların bir testten geçme süreci vardı zaten. Bugün aşı gelmiş olsa bile 15-20 günlük süre gerekiyor. Bu ocak ortası ya da sonuna denk geliyor.”

Koca’nın aşılamanın başlaması için verdiği ilk tarih 11 Aralık’tı. Ancak, Koca’nın verdiği bu tarihte aşılamanın başlaması bir yana, aşı sevkiyatı dahi yapılamadı. Bilim Kurulu Üyesi Ateş Kara, henüz 11 Aralık tarihi beklenirken yaptığı 4 Aralık tarihli açıklamada, aralık sonunu işaret etti. Kara, “Bizim aşı 11 Aralık’ta gelince en erken yapılacağı tarih 25-26 Aralık gibi olur” dedi. Kara’nın işaret ettiği tarihler bugün ve yarın olmasına rağmen konu hakkında bir gelişme söz konusu değil.

Bakan Koca, 10 Aralık’ta yaptığı açıklamada da “Aşı 3-4 gün içerisinde ülkemize gelebilir” diye konuştu ve aralık sonunu işaret etti. Koca’nın yaptığı bu açıklamadaki tarihlerde de beklenen gelişmeler olmadı.

Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Deniz Çalışkan, 17 Aralık’ta yaptığı açıklamada ülkede aşılamanın 23 Aralık tarihinde başlayacağını açıkladı. Fakat 23 Aralık tarihi de geride kaldı.

BELİRSİZLİK ARTTI

Aynı gün Habertürk’ten Muharrem Sarıkaya’ya konuşan Sağlık Bakanlığı kaynakları, aşıların bir gün sonra ülkeye geleceğini kaydetti. Sarıkaya, “Dolayısıyla aşının yapılmasına başlanması da ancak ocak ayının ilk haftası mümkün olabilecek” dedi. Ne var ki aşı sevkiyatı bu tarihte de yapılmadı.

Yine aynı gün Hürriyet gazetesinden Abdülkadir Selvi’ye konuşan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ise, aşılamanın aralık ayı sonu veya ocak ayının ilk haftası başlayabileceğini söyledi: “İlk parti 3 milyon. 14 günlük bir incelemeden geçmiş olacak. Muhtemelen ay sonu veya yılın ilk haftası uygulama başlayabilir.”
Koca’nın, bu açıklamadan sonra aşı takvimine ilişkin net bir acıkması olmadı.

ÇİN AŞISININ SONUÇLARI HENÜZ AÇIKLANMADI

Tüm bunlara ek olarak CoronaVac’ın Brezilya’daki Faz-3 sonuçlarının açıklanması yine ertelendi, üretici firma Türkiye ve Endonezya’daki sonuçları da beklemek istediğini söyledi. Gözler ülkedeki Faz-3 denemelerinin ne durumda olduğuna çevrilirken, aşıya ilişkin takvimdeki belirsizlik arttı.

Konuya ilişkin BirGün’e konuşan Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER) Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Sarp Üner, aşı konusunda ciddi belirsizliğin olduğunu söyledi. Prof. Dr. Sarp Üner, “Bir bilinmezlik içerisindeyiz” ifadesini kullandı. Prof. Dr. Sarp Üner, özetle şunları dile getirdi:

► KARIŞIKLIK MEVCUT: Bunlar hep plan program işi ancak anladığımız kadarıyla diğer firmalarla görüşme yapılmamış. Sinovac ile görüşme yapılmış ancak o da çok net değil. Yani bir karışıklık hâkim. Yurtdışındaki hekim arkadaşlarımız şu an hangi aşıyı olacağını biliyor. ABD, AB üyesi ülkeler, İngiltere, Kanada ve Avusturalya gibi ülkeler zaten hemen hemen firmaların önemli aşı potansiyelini satın aldı. Hepsinden alıp, stoklayalım yaklaşımında bulundular. Neticede aşıyı aldılar ve bizim böyle bir çalışmamız olmamış.

► SONUÇLARI HÂLÂ BELLİ DEĞİL: Sinovac firmasıyla ilgili de bir belirsizlik var. Tabii belirsizlik bu aşının etkinliği ne kadar konusunda da mevcut. Faz 3 çalışması Türkiye’de yapılıyor, daha sonuçları ortada değil. Brezilya’da, Endonezya’da yapılıyor fakat sonuçlar hâlâ açıklanmadı. Ne firmadan açıklama geldi, ne de bilimsel bir açıklama var. Sadece bir belirsizlik var. Uygun mudur, değil midir belli değil. Faz 1- ve faz 2 umut vericiydi fakat faz 3’te sıkıntı var.

► HİÇBİR ŞEY NET DEĞİL: Biz şu anda bilinmezlik içerisindeyiz. Hangi aşı gelecek, bu gelen aşının en azından faz 3 çalışmasının tamamlanıp bağımsız, bilimsel kurum ve kişilerce değerlendirip onayı ülkemizde verilecek mi, bilmiyoruz. Aşı ne kadar gelecek bilmiyoruz. Geldiği zaman nasıl bir uygulama olacak o da belli değil. Başlangıçta aile hekimleri üzerinden yapılacağı söylendi fakat onlar da altyapılarının yetersiz olduğunu belirterek, tepki gösterdi. Bu anlamda da bir bilinmezlik içerisindeyiz.

► HEP BİR ADIM GERİDEYİZ: Tedbirleri almakta hep gecikiyoruz. Sanki böyle salgının gerisinden gidiyoruz gibi bir hissim var. Halbûki salgını kontrol altına almak için bizim bir adım önde olmamız gerek. Oysa biz hep bir adım geriden geliyoruz.