Krizin bilançosu: Kayıp 83 milyar TL!
Ekonomik kriz yüzünden devlet 83.2 milyar lira vergi kaybına uğradı. Devasa kayıp, hükümetin ekonomik krizi öngöremediğini ortaya koydu.
Halkı yoksullaştıran, işsizliği artıran, esnafı ve özel sektörü iflaslara ve nakit darlığına düşüren ekonomik kriz devleti de 83 milyar lira vergi kaybına uğrattı.
Sözcü'den Erdoğan Süzer'in haberine göre; Vergi kaybı, halkın çarşı pazara çıkıp harcama yapamadığının en önemli göstergesi olan ÖTV ve KDV'de 30 milyar lirayı aştı. Çalışanların yerine işsizlikteki artış Gelir Vergisinde 9.2 milyar liralık delik açtı.
Halk umudunu piyangoya, kazı kazana, lotoya, totoya bağlayınca, hükümet de şans oyunları vergisinden tahmin ettiğinin üzerinde vergi topladı. Vergi gelirlerindeki devasa kayıp, ekonomik krizi bir türlü kabul etmeyen ekonomi yönetiminin krizin etkilerini önceden göremediğini ve gerekli önlemleri almadığını ortaya koydu.
83 MİLYAR LİRA KAYIP
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yayımladığı 2019 yılı bütçe gerçekleşme sonuçlarına göre hükümet, geçen yılın tamamında halktan ve şirketlerden 756 milyar 494 milyon lira vergi toplayacağı öngörüsünde bulundu.
Ancak ekonomi yavaşlayıp insanların geliri şirketlerin de cirosu düşünce vergi hedefi büyük ölçüde şaştı, devletin kasasına giren toplam vergi 83 milyar 183 milyon lira birden azalarak 673 milyar 314 milyon lirada kaldı. Bu devasa kaybın yanı sıra ekonomiyi canlandırmak amacıyla bazı ÖTV ve KDV oranlarında yapılan indirimler de vergi gelirlerindeki kaybı hızlandırdı.
HARCAMA AZALDI, VERGİ DÜŞTÜ
Vergi gelirlerinin alt kalemleri incelendiğinde, hedefteki sapmanın büyük ölçüde geliri eriyen halkın harcamalarını azaltmak zorunda kalmasından ve istihdamdaki daralmadan kaynaklandığı görüldü.
Örneğin hükümet geçen yıl, tamamına yakını çalışanlardan toplanan Gelir Vergisinden devletin kasasına 172 milyar lira gireceği hesabını yaptı. Ancak istihdam artmadığı gibi işsizlik daha da yükselince devletin kasasına hedefin 9.2 milyar lira altında vergi girdi. Gelir Vergisindeki bu erimeyi, maaş dışında serbest meslek kazançlarındaki daralma da hızlandırdı.
Aynı şekilde işsizlik ve enflasyon yüzünden geliri düşen halkın harcama yapamaması KDV ve ÖTV'de 30 milyar liranın üzerinden vergi kaybına yol açtı.
KDV'de 70.6 milyarlık gelir hedefine rağmen 15.2 milyarlık kayıpla 55.5 milyar liralık tahsilat rakamında kalınırken büyük umut bağlanan Özel Tüketim Vergisinde (ÖTV) de tütün ve kolalı içecekler dışındaki tüm kalemlerde ciddi erime yaşandı.
162 milyar lira gelir beklenen ÖTV tahsilatı 15.4 milyarlık kayıpla 147 milyar liraya ancak ulaşabildi. ÖTV kaybında sıfır araç alımının olağanüstü düşmesi, akaryakıt ve doğalgaz tüketiminin azalması ve tüm teşviklere rağmen dayanıklı tüketim mallarında beklenen canlanmanın gerçekleşememesi büyük rol oynadı.
İthalattan elde edilen KDV ile Gümrük Vergisinde hedeflenenden yaklaşık 45 milyar lira daha az vergi toplanması ise ekonomi yönetiminin yükselen kur ve düşen gelirin etkisiyle ithalatta yavaşlama olacağını öngöremediğini işaret ediyor.
PİYANGO UMUDU
Tutmayan hedeflerin aksine Kurumlar Vergisi ile şans oyunları ve BSMV'de (Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi) hedeflerin üzerinde gelir elde edildi. Kurumlar Vergisi gelirindeki artışta, vergi oranının yüzde 20'den yüzde 22'ye yükseltilmesi, BSMV'de kredilerdeki canlanma, şans oyunları vergisinde ise yoksullaşan halkın şansını piyangoda araması etkili oldu.