Muhalif basını susturmak için yeni hamle: Basın Ahlak Esasları 28 yıl sonra değiştirildi

Kamuoyunun 'haberleşme özgürlüğüne büyük engel gelecek, sosyal medyaya sansür uygulanacak' endişelerinin yükseldiği bir dönemde Basın İlan Kurumu, 28 yıl sonra 'Basın Ahlak Esasları'nda değişikliğe gitti.

Resmi Gazete'de yayınlanan düzenleme, 'muhalif haberciliğe darbe' olarak yorumlandı ve gazetecilerin tepkisini çekti.

DW Türkçe muhabiri Alican Uludağ, eleştirilerini "Basın İlan Kurumu, kendine göre basın ahlak esaslarını açıkladı. Bundan sonra muhalif habercilik ve LGBTİ+ların haberlerini yapmak yasak ama bu bireyler aleyhinde ayrımcı yayın yapmak serbest. Cinsel yönelim ifadesi kararda yok, madde 14. Tam Akit'lik ahlak esasları" sözleriyle dile getirdi.

Gazeteci Özlem Akarsu Çelik de "Sansür yasası ile yapamadıklarını farklı yol ve yöntemlerle yapmaya 'Cımhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi' denir" ifadesini kullandı.

DÜZENLEMEDE NELER VAR?

Kararla; resmi ilan ve reklam yayınıyla ilgili süreli yayınların basılı nüshalarında, resmi ilan yayınlayan gazetelerin kendilerine ait internet haber sitelerinde ve sosyal ağ hesaplarında uymaları gereken Basın Ahlak Esasları ve bu konuda kurum tarafından gerçekleştirilecek işlemlere ilişkin usul ve esaslar yeniden düzenlendi.

GAZETELERİN İNTERNET SİTELERİ, BASIN AHLAK ESASLARI KAPSAMINA ALINDI

Sadece resmi ilan yayınlayan gazetelerin değil, bu gazetelerin kendilerine ait internet haber sitelerinin ve sosyal ağ hesaplarının da Basın Ahlak Esasları’na uyması zorunluluğu getirildi. Kararda, “Süreli yayınların basılı nüshaları ile resmi ilan yayınlayan gazetelerin kendilerine ait internet haber siteleri ve sosyal ağ hesapları, Basın Ahlak Esasları’na uymak zorundadır” denildi.

Kararda, 'internet haber sitesi' tanımı da yapıldı. İnternet haber sitesi, 'Resmi ilan yayınlayan gazetelerin ek gösterge hakkından yararlanmalarını sağlayan kendilerine ait haber siteleri' olarak tanımlandı. 'Sosyal ağ hesabı' için de aynı tanımlama yapıldı.

'LEKELENMEME HAKKI' EKLENDİ

1994 tarihli Basın Ahlak Esasları’nın 'Anayasa ve Kanunlara Uygunluk' başlıklı bölümünde ayrıntılı değişiklikler yapıldı. Haber ve yorumlarda ‘suçsuzluk’ ilkesinin ihlal edilemeyeceğine ilişkin ilkeye, ‘lekelenmeme hakkı’ da eklendi.

'TERÖR ÖRGÜTLERİ, BUNLARIN ÜYELERİ VE OLAYLAR HAKKINDA BİLGİ VE GÖRSELLERE BUNLARI MEŞRU GÖSTERECEK ŞEKİLDE YER VERİLEMEZ'

Eski metinde yer almayan 'Suçu ve suçluyu övecek, halkı kin veya düşmanlığa tahrik edecek yayın yapılamaz' ilkesi de yeni metne eklendi.

'Terörü özendirecek yayın yapılamaz' ilkesi, 'terör örgütleri, bunların üyeleri ve olaylar hakkında bilgi ve görsellere, bu örgütleri meşru gösterecek şekilde yer verilemez' şeklinde genişletildi.

'DİN İSTİSMARI' İLKESİ GENİŞLETİLDİ

Eski metinde yer alan 'Din istismar edilemez' ilkesi, yeni metinde 'Din ve dini duygular yahut dinen kutsal sayılan değerler istismar edilemez ve kötüye kullanılamaz' şeklinde değiştirildi.

YENİ İLKE: 'TOPLUMUN TEMELİ OLAN AİLE YAPISINI BOZMAYA YÖNELİK YAYIN YAPILAMAZ'

'Toplumun temeli olan aile yapısını bozmaya yönelik ve ailenin korunmasına aykırı yayın yapılamaz' ve 'Türk toplumunun ortak milli ve manevi değerlerini zayıflatmaya yönelik yayın yapılamaz' ilkeleri de yeni metne eklendi.

'GAZETECİ KAYNAĞINI AÇIKLAYAMAZ' GİTTİ, 'AÇIKLAMAYA ZORLANAMAZ' GELDİ

Eski metinde yer alan 'Gazeteci, kaynaklarının gizliliğini korur, kendisine verilen sırları ve kaynağını açıklayamaz' ifadesi ile yer alan ilke, 'kaynağını açıklamaya zorlanamaz' olarak değiştirildi.