Nobel ödüllü İsrailli biyofizikçi Levitt: Koronavirüs salgınının sonuna yaklaşıldı

İsrail asıllı ABD’li biyofizikçi Michael Levitt, Çin’deki enfeksiyon sayılarının azalmasının, “pandeminin sonunun yaklaştığına” işaret ettiğini belirtti. Jerusalem Post'un haberine göre, Nobel ödüllü bilim insanı ayrıca İsrail’in koronavirüse karşı aldığı önlemleri övdü ve pek çok insanın virüse karşı doğal bağışıklığı olduğunu söyledi.

Independent Türkçe'nin Jerusalem Post'tan aktardığı habere göre Levitt, koronavirüs salgının Çin’de yavaşladığını ve insanlarn çoğunluğu için bir tehdit oluşturmayacağını öne sürdü.

Michael Levitt, 2013 Nobel Kimya Ödülü’ne layık görülen üç bilim insanından biriydi. Araştırmacılar “karmaşık kimyasal sistemler için çok ölçekli modellerin geliştirilmesi” konusunda çalışıyordu. Her ne kadar uzmanlık alanı epidemiyoloji olmasa da, Levitt şubatta virüsün yayılmasının yavaşlayacağını doğru biçimde tahmin ederek, tecritten etkilenenlere umut vermişti.

Ancak Levitt basit bir tahminde bulunmak yerine Calcalist’te yayımlanan röportajda yaptığı karmaşık hesaplamaları anlatmıştı.

Levitt’in eşi Shoshan Brosh’un Çin sanatı üzerine çalışma yapıyor olması çiftin düzenli olarak ABD, İsrail ve Çin arasında seyahat ettiği anlamına geliyor. Koronavirüs Çin’in Hubey bölgesini etkisi altına aldığında Levitt, Çinli meslektaşlarına destek amacıyla iletişime geçti.

Levitt, “Durumlarının ne kadar karmaşık olduğunu anlattıklarında, bir sonuca ulaşmak umuduyla verilere derinlemesine bakmaya karar verdim” dedi.

Hubey bölgesinde enfeksiyona yakalananların oranı her gün yüzde 30 artıyordu, bu ürkütücü bir istatistikti. Grip uzmanı değilim ancak sayıları analiz edebilirim ve bu üstel büyüme.

Virüsün yayılma hızı aynı oranda devam ettiğinde, tüm dünya 90 gün içinde enfekte olabilirdi. Ancak Levitt, sayıları işlemeye devam etti ve örüntünün değiştiğini fark etti. 1 Şubat’ta istatistiklere ilk baktığında Hubey bölgesinde günde bin 800 yeni vaka ortaya çıkıyordu. 6 Şubat’ta bu sayı günde 4 bin 700 vakaya ulaştı.

Fakat 7 Şubat’ta durum değişti. Levitt, “Yeni enfeksiyonların sayısı lineer olarak düşmeye başladı, durmadı” ifadelerini kullandı.

Bir hafta sonra, ölü sayılarında da aynısı oldu. Eğrideki bu dramatik değişim medyan noktasına işaret ediyordu ve pandeminin ne zaman sona ereceğine dair daha iyi bir tahmin yapmaya olanak tanıyordu. Buradan hareketle, Çin’in bütününde iki hafta içinde durumun iyileşeceği sonucuna vardım. Ve şu an kesinlikle çok daha az sayıda yeni enfeksiyon mevcut.

Levitt eğilimi azalan faiz oranlarına benzetti: Eğer bir kişi tasarrufunda birinci gün yüzde 30 faiz alırsa, ikinci gün yüzde 29 ve böyle devam eder ve “nihayetinde çok fazla kazanamayacağını anlarsın”.

Benzer biçimde Çin’de yeni vakaların bildirimi devam etse de, Levitt'e göre bunlar erken evrelerinde bildirilenlerin bir kısmını temsil ederler.

Faiz oranı düşmeye devam etse de para kazanırsınız. Yatırdığınız kısım azalmaz sadece daha yavaş büyümeye devam eder. Hastalıklar söz konusu olduğunda, bu insanları çok korkutuyor çünkü her gün yeni vakalar duymaya devam ediyorlar. Fakat gerçek şu ki enfeksiyon oranı yavaşlıyor ve bu da pandeminin sonunun yakın olduğu anlamına geliyor.

Verileri daha ileriye taşıyarak, Levitt virüsün Çin’de muhtemelen martın sonunda kaybolacağını tahmin ediyor.

Levitt, “üstel büyüme modellerinde, yeni insanların her gün enfekte olabileceğini varsayarsınız, çünkü yeni kişilerle görüşmeye devam edersiniz. Fakat kendi sosyal çevrenizi düşünürseniz, aslında her gün aynı insanlarla görüşüyorsunuz. Yeni insanlarla toplu taşımada karşılaşabilirsiniz” dedi.

Fakat Levitt'e göre karantina ve sosyal teması azaltmak sonucu etkileyen tek faktör değil. Virüsün ilk kez ortaya çıktığı Vuhan’da, teorik olarak bütün nüfus enfekte olma riskiyle karşı karşıyayken nüfusun yalnızca yüzde 3’ü virüsten etkilendi.

Öte yandan Levitt diğer ülkelerde virüsün ne zaman yavaşlayacağına dair herhangi bir tahminde bulunmadı. Levitt'in hesaplamalarına göre, Çin vaka sayılarının sıfır olacağı noktaya yaklaştı. Güney Kore de medyan noktasının çoktan geçti ve yeni vakaların oranında azalma görmeye başlayacak.

Levitt, İtalya’da ölüm oranlarının yüksek olmasını yaşlı insanların nüfusun önemli bir kesimini oluşturmasından kaynaklandığını belirtti.