Ölümcül mantara dikkat: Koronavirüsten sonra yeni tehdit kapıda!

2021'de pandeminin ikinci dalgası sırasında Hindistan'da tahminen 4 bin 300 koronavirüs hastası mantar nedeniyle hayatını kaybetti. 38 yaşındaki avukat Vikram Trivedi, koronavirüse yakalandığında fazla endişelenmedi. Ancak kısa bir süre sonra sol göz küresi, sinüsünün büyük bir kısmı ve damağı hayatını kurtarabilmek için verilen büyük mücadele sonucunda ameliyatla alındı. Talihsiz adamın hayatını değiştiren ameliyat, Covid-19 ve hatta bakteriyel bir enfeksiyon yüzünden yapılmamıştı. Trivedi'nin bağışıklığı baskılanmış, vücudunu ele geçiren saldırgan bir 'kara mantar' enfeksiyonundan onu kurtarabilmek için doktorların onu başka seçeneği kalmamıştı.

Ancak Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) geçtiğimiz gün uyardığı gibi, mantar saldırısının insanlar için oluşturduğu risk hızla arttış göstermeye başladı. Halk sağlığıyla ilgili uyarılar tarihsel olarak iki patojen sınıfına odaklandı: Bakteri ve virüsler.

Artışın sebebinin Covid salgınında ilaçlara direnç geliştiren ve bağışıklığı baskılanmış hastaların sayısının çoğalması olduğu düşünüldü. Ve en tehlikeli 19 tür belirlendi.

EN TEHLİKELİ 19 MANTAR TÜRÜ AÇIKLANDI

Dünya Sağlık Örgütü son olarak, 2018’de yayınladığı listede 'X Hastalığı' da dahil olmak üzere öncelikli patojenler listesini kamuoyuna açıklamıştı. Şimdi ise en tehlikeli 19 mantar türünün yer aldığı listeyi dünya insanlarına duyurdu. DSÖ’nün AMR (antimikrobiyal direnç) sorumlusu Dr. Hanan Balkhy “Bakteriyel antimikrobiyal direnç pandemisinin gölgelerinden ortaya çıkan mantar enfeksiyonları büyüyor ve tedavilere her zamankinden daha dirençli hale geliyor, bu da dünya çapında bir halk sağlığı sorunu haline geliyor” şeklinde konuştu.

Mantar Enfeksiyonları için Küresel Eylem Fonu, her yıl 300 milyondan fazla insanın ciddi bir mantar enfeksiyonuna yakalandığını ve yılda 1 milyon 600 bin kişinin en yaygın enfeksiyonlardan öldüğünü tahmin ediyor. 25 milyon insanın daha ölme veya görme yetilerini kaybetme riski altında olduğunu açıkladı.

ÜLKE AYRIMI YAPMIYOR

Bu enfeksiyonlar ülkelerle ya da coğrafyayla sınırlı değil. Birleşik Krallık da dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki insanları giderek güçten düşürerek mantar hastalığına maruz bırakıyor. Tipik olarak mantarlar, solunum yollarını istila ediyor ve beyin de dahil olmak üzere tüm sinir sistemine saldırarak ölüme yol açıyor. Bağışıklık sistemleri zayıflamış kişiler, kanser için kemoterapi görenler veya HIV/AIDS tedavisi görenler istilacı mantar enfeksiyonları açısından ise en büyük riski taşıyor.

İŞTE 4 ÖLÜMCÜL TÜR

Dört kritik patojen, dünyanın dört bir yanındaki ülkelerde bulunuyor, genellikle çoğunlukla kanser ve organ nakli hastaları gibi bağışıklığı baskılanmış ve kritik hastalığı olan kişilere bulaşıyor. İlk patojen, 'çok ciddi' olarak tanımlanan ve ölüm oranı yüzde 41 ile yüzde 61 arasında değişen cryptococcus neoforman'dır. Toprakta ve çürüyen ahşabın içinde yaşayan ve soluma yoluyla yakalanan patojenik bir maya. Akciğerleri etkiliyor ayrıca merkezi sinir sistemine ve kana da yayılabiliyor.

Candida auris, yüksek salgın potansiyeline sahip bir maya; şimdiden birkaç hastanenin salgını ürettiği biliniyor. Ölüm oranı yüzde 29 ile yüzde 53.

Aspergillus fumigatus, solunum yoluyla bulaşıyor. Akciğer hastalığına neden oluyor, beyne yayılabiliyor. Ölüm oranları yüzde 47-88 arasında değişiyor. Candida albicans ise sağlıklı insan mikrobiyomunun bir parçası olabiliyor, ancak çoğalırsa ya da diğer dokuları istila ederse enfeksiyonlara da neden oluyor. Ölüm oranı Yüzde 20-50 arasında değişiyor

Dünya Sağlık Örgütü, mantar patojenlerinin tedavisi ve gözetiminde araştırma ve geliştirmeye öncelik vermek için küresel bir uyarı yayımladı. Örgüt raporunda şunları söyledi:

“Şu anda Mantar Enfeksiyonları, tüm bulaşıcı hastalık araştırma fonlarının yüzde 1,5'inden daha azını alıyor. Mantarların gerçek sağlık yükü bilinmiyor."