Peribacalarında kontrolsüz yapılaşma tehdidi

NEVŞEHİR merkeze bağlı Göreme beldesinde, Türkiye'nin önemli turizm merkezlerinden Kapadokya'da bulunan peribacalarının bitişiğindeki otel inşaatının yıkılmasına başlanmasının ardından, bölgedeki bu tür yapılar tartışılmaya başlandı.

Yüksek mimar Çiğdem Yılmaz, "Geçmişte yapılan yapıların da tespit edilmesi gerekiyor" dedi.

Nevşehir'de, Avanos, Ürgüp, Uçhisar'ın ortasında kalan vadilerde, Avanos ve Göreme arasındaki yol üzerinde bulunan Paşabağ Vadisi'nde mevcut olan Peribacaları, her yıl 2 milyona yakın turisti ağırlıyor. Göreme'de Mesit mevkiindeki Müze Yolu üzerinde peribacalarının bitişiğine yapılan otel inşaatının bir kısmı, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın aldığı karar ile dün yıkıldı. Bugün çalışma yapılmayan bodrum ve zemin üzerine 1 kat çıkılarak inşa edilen 2 binadan oluşan inşaattaki yıkımın süreceği ve birkaç gün içinde tamamlanacağı belirtildi.

Milyonlarca yıl önce çevresinde bulunan Erciyes, Hasandağı ve Güllüdağı’nın püskürttüğü lavlardan ve küllerden oluşan sonrasında yağmur ve rüzgarın aşındırması ile günümüze gelen Kapadokya bölgesinde yer alan peribacalarındaki kontrolsüz yapılaşma, otel inşaatı ile yeniden gündeme geldi. Göreme, Avanos, Ürgüp bölgelerinde peribacalarının bulunduğu alanlarda onlarca yapı göze çarptı.

'BUNA KATLİAM DENİR'

2000 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi'nde 'Kapadokya'da turizm yapılarının fiziksel çevre etkileşimi' üzerine tez hazırlayan yüksek mimar Çiğdem Yılmaz, söz konusu otel inşaatının peribacasının yanı başında yapıldığını söyleyerek, "Zaten peribacalarının yakınında olan yapıların mimari karakteri çok özel ele alınmalıdır. Tamamıyla eski eser değil, doku karakteri var. Maalesef bu bölgede betonarme bir yapı yapılmış. Buna 'katliam' denilebilir. Burası dünyanın en önemli turizm bölgesi, en özel kişilerin çalışma yapması gereken bir bölge. Göreme'nin her yeri ayrı özellikte bulunuyor. Burada mücevher değerinde eserler var" dedi.

'BU BÖLGELER KİŞİSEL HIRSLARA BIRAKILMAMALIDIR'

Koruma kuruları tarafından belediyeye yetki verildiğini belirten Yılmaz, "Belediyelerin kadrosu zaten belli. Belediyeler düne kadar mimar bile bulamıyorlardı. Ancak şimdi seçim dolayısıyla çaba içindeler. Bu doğru bir şey değil. Bu şekilde bölge kaybediliyor. Göreme seçim kaygısına kaybedilemeyecek bir bölge. Eski eser, doğal doku karakterleri çok özel koruma kararı altına alınmalıdır. Belediyelere bırakılmamalıdır. Zaten düne kadar koruma kurulunun yetkisindeydi; ancak koruma kurulları yeterli kadrolarının olmadığını söylüyorlar. Bunu bence Bakanlığa bildirmeliler. Gerekirse başka bir organizasyon yapılmalı. Kurulların yetmediği durumlarda işi bilen özel heyet kurulmalıdır. Bu bölgeler kişisel hırslara bırakılmamalıdır" diye konuştu.

'GEÇMİŞTE YAPILAN YAPILAR TESPİT EDİLMELİ'

Geçmişte yapılan yapıların da tespit edilmesi gerektiğini kaydeden Yılmaz, "Ben bununla ilgili fotoğraf belgesinin olduğunu düşünüyorum. Koruma kurulu eskiden gelir fotoğraf çekerdi. Yapım aşamasında da fotoğraf isterdi. Bu bölge böyle ciddiye alınıyorsa mutlaka tespiti yapılacaktır. Göreme'ye baktığınız zaman özgün doku karakteri yok. Özellikle kökünden kazıyorlar. Tek tip proje geliştirmişler. Her yere aynı karakteri uyguluyorlar. Uzman olmayan mimar meslektaşlarım da bunu yapıyor. Kişisel çıkarlarla bölge tek tip bölge tek tip yapı karakterine dönüştürülüyor. Bu sadece Göreme'de değil, bütün bölge bu şekilde, bu bölge hepimizin. O yüzden herkesin duyarlı olması gerekiyor" dedi.