Prof. Dr. Aziz Çelik'ten 'asgari ücret' yorumu: 'Bugün asgari ücret değil, ortalama ücret saptanacak'

Yılbaşında yapılan yüzde 50.5'lik zam, geçen 5 ayda eridi. Asgari ücretli çalışanlar için yeniden zam yapılacağı açıklandı. Bu hafta yapılan görüşmelerin neticesi bugün belli olacak. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan, asgari ücret için belirlenen rakamı bugün açıklayacak.

Öte yandan, Türkiye'de asgari ücret ve asgari ücrete yakın ücretle çalışanların sayısı 10 milyona yakın. Bu durum, asgari ücretle ilgili kararların toplumun büyük bir kesimini etkileyeceği anlamına geliyor.

PROF. ÇELİK: ASGARİ ÜCRET CİVARINDA ÇALIŞANLARIN ORANI GİDEREK ARTIYOR

Konuyla ilgili görüşlerini aldığımız Prof. Dr. Aziz Çelik, asgari ücretin ortalama ücret haline geldiğini söyleyerek, "Asgari ücret bir ekonomideki en düşük ücret düzeyini anlatır. Yaşamak için gerekli olan en temel ihtiyaçların, malların, hizmetlerin toplam tutarını anlatır bize. Bu da genellikle dar bir kesimin ücreti olur. Örneğin, Avrupa Birliği ülkelerinde, yeni yayımlanan bir araştırmaya göre, asgari ücretle ve asgari ücretin yüzde 10'u civarında ücret alarak çalışanların oranı yüzde 4 civarında. Türkiye'de ise son yıllarda asgari ücret ile ve asgari ücret civarında çalışanların oranı giderek artıyor. Örneğin asgari ücretin yüzde 10 fazlası yani 4500-4600 liraya kadar ücret alanların oranı yaklaşık yüzde 50. Bu da yaklaşık 9.1 milyon çalışana karşılık geliyor. Asgari ücretin yüzde 20 fazlasını düşündüğümüzde ise bu oran yüzde 53'e kadar çıkıyor ve 10 milyona yaklaşıyor. Böyle baktığımızda asgari ücret, dar ücretli kesimi değil genel ücret seviyesini belirlemiş oluyor. Ortalama ücret haline geliyor. Memur maaşları, emekli aylıkları, sendikalı işçi ücetleri asgari ücrete yakınsıyor. Asgari ücret 4 bin 250 lira civarında ama pek çok yerde 6 bin, 6 bin 500 civarında dolaşıyor. Dolayısıyla toplum asgari ücretli haline geliyor." dedi.

Çelik, "O açıdan saptanacak ücret sınırlı bir kesimi ilgilendiren en düşük düzeydeki ücretleri ifade etmiyor aslında. Toplumun ortalama ücreti haline gelmiş durumda Türkiye'de. Ücretlerin düzeyinin sendikalar ve toplu sözleşme yoluyla belirlenmesi gerekir. Ülkede toplu sözleşme kapsamında belirlenenlerin sayısı artarsa ortalama ücret, asgari ücretten farklılaşır. En düşük ücret alanların sayısı daha sınırlı hale gelir." diye konuştu.

"ÇALIŞANLARIN ÖRGÜTLENMESİ ARTMALI"

Avrupa Birliği ülkelerinde asgari ücretli çalışan oranının nasıl düşük tutulduğuyla ilgili de bilgi veren Çelik, şunları kaydetti:

"Avrupa Birliği ülkelerinde asgari ücretli çalışan oranının yüzde 4 gibi düşük bir seviyede olmasının temel nedenlerinden birincisi sendikalaşma, ikincisi de sendikaların imzalamış oldukları toplu iş sözleşmelerinin diğer işçileri de kapsayacak şekilde yaygınlaştırılması ve teşvik edilmesidir. Dolayısıyla sendikalaşma, toplu sözleşme kapsamı sınırlı olursa burada asgari ücret, ortalama ücret haline gelir. Toplumda çalışanların örgütlenmesi artarsa ortalama ücret, asgari ücretten farklılaşır."

"ASGARİ ÜCRET ALT SINIR DEĞİL, ORTALAMA HALİNE GELMİŞ DURUMDA"

Çelik, Türkiye'de asgari ücret ile ortalama ücretin farklılaşması için neler yapılabileceğiyle ilgili, "Şu anda asgari ücret alt sınır değil. Ortalama haline gelmiş durumda. Bunun alt sınıra gelmesi için ücretlerin toplu sözleşme ile belirlenmesi lazım. Türkiye'ye baktığımızda ise bu durumda da tablo iç açıcı değil. Toplu sözleşme kapsamındaki kişi oranı yüzde 8-9 civarında. Özel sektörde ise yüzde 5-6'ya düşüyor. Diğerlerinin ücretleri ya asgari ücret oluyor ya da işverenin verdiği ücret oluyor." ifadelerini kullandı.

"6 BİN CİVARI RAKAMLAR DERDE DEVA OLMAZ"

Asgari ücret için konuşulan rakamların yetersiz olduğunu kaydeden Çelik, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Zam oranının ne olacağını bilmiyoruz. Komisyon da bilmiyor. Sayın Cumhurbaşkanı açıklayınca herkes öğrenecek. Aslında komisyonun kararlaştırması gerekiyor ama bilinmiyor. Türk-İş '6 bin 300 liranın altında olmaz' diyor. Hükümetten farklı açıklamalar var, 'enflasyon oranında artacak' şeklinde bir açıklama var. Geçen aralık ayında yapılan yüzde 50.5'lik artışı şimdiki enflasyondan çıkarıp mı yapacaklar... Öyle olursa yüzde 20-25 gibi bir artış olur. O da 5 bin 300 veya 5 bin 500 liraya karşılık gelir. Bunlar bilinmiyor. Şu anda 6 bin, 6 bin 300 liralara çıkabileceği kanaatinde değilim ama sorun şu, bu rakamlar asgari ücret ya da asgari geçinme koşulları için yeterli değil. Bekar bir işçinin asgari yaşam maliyeti, tek başına 8 bin 300 liraya yükselmiş durumda. Dört kişilik bir aile olduğu zaman 20 bin liranın üzerine çıkıyor. Dolayısıyla asgari ücret için konuşulacak rakamlar 9-10 bin lira gibi rakamlardır, gerçekten yetebilmesi için. Asgari ücretin ortalama ücret olduğunu da düşünecek olursak 6 bin civarı rakamlar derde deva olmaz. O rakamların anlamlı bir iyileştirme ve enflasyon karşısında korunma anlamına geleceğini düşünmüyorum."