Prof. Dr. Tacettin İnandı: Mayıs ayında bulunduğumuz durumdan daha gerideyiz

Koronavirüs vaka sayısı ağırlaşmaya başladı. Bilim insanları her ne kadar durumun kötüye gittiğini söylese de seslerini yetkililere duyuramadı. Halk virüsle mücadelede tek başına bırakıldı; 900 bandında seyreden vakalar tekrar 2 binli rakamlara yaklaştı.

Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER) üyesi ve halk sağlığı uzmanı Prof. Dr. Tacettin İnandı salgını önlemeye yönelik bilim çevrelerinden gelen önerilerin yeterince dinlenilmediğini vurgalayarak “Yeterince hazırlık yapılmadan, nesnel kriterler oluşturulmadan yapılan açılma bugünkü sonucu doğurdu” diye konuştu.

Tacettin İnandı, artan vakaları BirGün'e değerlendirdi:

► İktidarın salgın yönetimini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Türkiye pandemi yönetiminde başarılı ülkeler arasında yer alamadı. Özellikle mart-nisan aylarında bazı önlemler aldı ve salgının artışını durdurarak azalma sürecine girmesine yol açtı. Ancak mayıs ayından itibaren erken ve hızlı bir açılma gerçekleştirdi. Bu da aşağıya inişin devam etmesini önledi. Bugün mayıs ayında bulunduğumuz durumdan daha gerideyiz. Buradaki sorun açılmanın erken ve zamansız olmasıydı.

Bugünkü durum ise virüsün üstünlüğü ile seyrediyor. Toplumda risk algısı değişti, sağlık çalışanları yoruldu, pandemi yönetimi baştan bu yana bilim çevresinden gelen önerileri yeterince dinlemediğini görüyoruz. O nedenle bizler halk sağlığı uzmanları olarak halkın geleceğinden, sağlığından kaygı duyuyoruz. Salgın ilerleyebilir, kontrolden çıkabilir ve sistemi tıkayabilir. Bu olasılık hâlâ mevcut.

► Sağlık Bakanlığı’nın ve iktidarın Covid-19 salgınında yaptığı yanlışlar nelerdir?

Sağlık Bakanlığı salgına ilişkin verileri ayrıntılı biçimde paylaşmalı, bir rapor yayınlamalı. Paylaşımlar toplumun ve bilim insanlarının kullanabileceği bir biçimde olmalı. Doğru bilgi üretip paylaşmalı. Salgın yönetiminde ilçe, il, bölge ve ülke düzeyinde risk değerlendirmesi, risk yönetimi ve iletişimi yapılması gerekli. Bu risk düzeylerine göre önlemler değişiklik göstermeli. Açılmalar ve kapanmalar risk düzeylerine göre yapılmalı. Bugüne kadar Bakanlık bir risk değerlendirmesini yaparak paylaşmadı.

► Kış aylarında salgında ikinci dalganın gelme olasılığı sizce nedir?

Sonbahar kış aylarında solunum yolu ile bulaşan hastalıklarda genellikle bir artış olur. Böyle bir olasılık var ve de zayıf değil. Ancak bu dalganın boyutu bizlerin yapacağı hazırlığa bağlı, toplumsal yanıta bağlı. İyi bir hazırlık, ikinci bir dalgayı önleyebilir. Yani ikinci dalga kaçınılmaz değil, önlenebilir bir durum. Hedefimizi böyle koyar, tercihlerimiz bu yönde yapar ve gerekli hazırlıkları gerçekleştirirsek ikinci dalgayı önleyebiliriz, ya da hafif atlatırız.

***

Valilerden uyarı

Salgın vakalarının önü alınamazken İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger ve Kayseri Valisi Şehmus Günaydın'dan uyarılar geldi. Günaydın, Kayseri'de düğünlerle ilgili çok ciddi risklerin olduğunu dile getirerek “Böyle devam ederse düğünlerle ilgili kısıtlamalar getirilebilir. Bu da istediğimiz bir sonuç değil” dedi.

Köşger ise vakaların İzmir'de de arttığını vurguladı: “Vaka sayıları maalesef hem ülkemizde hem de dünyada artma trendine girdi. İzmir'de de artış trendi olduğunu görüyoruz. 1 ay öncesine göre daha kötü durumdayız.”

***

Salgın bilimsel kurallarla yönetilmeli

Prof. Dr. Tacettin İnandı, başarılı bir salgın yönetimi için şu önerileri sıraladı:

♦ Salgın akılcı ve bilimsel kurallara uygun yönetilmeli.

♦ Açık, katılımcı paylaşımcı olunmalı.

♦ Yaygın test uygulaması hastaları kısa sürede bulmak açısından gerekli.

♦ Risk değerlendirmesi, risk iletişimi ve risk yönetimi yapılmalı.

♦ Verileri ayrıntılı olarak açık bir biçimde tüm toplumla paylaşılmalı.

♦ Köy, ilçe, ile ve bölgelere göre önlemler alınmalı, önlemlerde yerel koşullar ve riskler dikkate alınmalı

♦ Sağlık çalışanlarının yönetim sürecine katılımı sağlanmalı.