Rusya'nın Ukrayna işgalinde 'kur korumalı mevduat çıkmazı': 'Bu döngü Türkiye için büyük tehlike'
Rusya'nın Ukrayna'yı işgal harekatı Türkiye için de ekonomik tartışmaları beraberinde getirdi. Dolar kurundaki belirsizlik sürerken olası kriz senaryolarını Ekonomist Barış Çalışkan ile konuştuk.
GERÇEK GÜNDEM - MERVE ÇOBAN /
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'nın doğusunda bulunan Donetsk ve Luhansk bölgelerinin bağımsızlığını tanıyan karara imza atmasının ardından 24 Şubat'ta Putin Ukrayna'ya askeri operasyon gerçekleştirilmesi emri verdi.
Ukrayna'nın Rusya tarafından işgaline giden süreç dünyayı ayağa kaldırırken savaşın ekonomik boyutları da dünyanın gündeminde yer aldı. Rusya'ya gelebilecek olası yaptırımların yanı sıra iki ülke ile de sıkı ekonomik ilişkileri olan Türkiye'nin süreçten nasıl etkileneceği merak konusu oldu.
AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "faiz sebep, enflasyon sonuç" ekonomi modeli ile alınan faiz indirimi kararlarının dolar kurunu eylül ayında 7,30 lira olan seviyesinden 18 liraya yükseltmesi Türkiye ekonomisini olumsuz yönde etkiledi. Dolar/TL kuru müdahalelerle 14 liranın altına gerilese de Rusya'nın Ukrayna işgalinin yaratacağı krizin kurun yeniden yukarı yönlü seyrini başlatması bekleniyor. Enflasyondaki artışın etkileri sürerken savaş ortamındaki olası tedarik sorunları da endişeleri artırıyor.
TÜRKİYE'NİN EKONOMİK KRİZ İÇİN TURİZM PLANLARI BOZULDU
Ekonomist Barış Çalışkan, Türkiye ekonomisinin süreçten nasıl etkileneceğini ve olası kayıpları Gerçek Gündem'e değerlendirdi.
Barış Çalışkan, halihazırda ekonomik kriz yaşayan Türkiye'nin turizm gelirleri için büyük bir beklentiye girdiğini hatırlatarak, "Özellikle ödemeler dengesini bozan döviz ve petrol fiyatları artışı nedeniyle ülkemizde dolar arzı sıkıntısı yaşanmaya başlamıştı. Bu sıkıntının hizmet gelirleri olarak adlandırılan turizm gelirleri ile çözüleceği düşünülüyordu. Dolar kurunun artması ile birlikte tatil beldelerimiz yabancı turistler için 'ucuz' oldu. Dünyanın dört bir yanından turist çekecektik bu da bizim ülkemize hatırı sayılır bir miktarda döviz girdisi sağlayacaktı. Savaş ortamında insanların en son düşüneceği şey tatil." ifadeleriyle sıcak çatışmanın turizm sektöründe darbe vuracağını vurguladı.
"Bu durum Türkiye'nin ekonomisini olumsuz yönde etkiler. Yazın gelecek turizm gelirlerine göre yapılan ekonomi planlarını alt üst eder." diyen Barış Çalışkan ekonomik krizin çözümünün turizme endeksli olmasını da eleştirdi.
"BU DÖNGÜ TÜRKİYE İÇİN BÜYÜK BİR TEHLİKE OLUŞTURUYOR"
Savaş sürecinde ekonomik krizin etkilerinin ve Dolar/TL kurunun artacağına da vurgu yapan çalışkan Türkiye'nin içinde bulunduğu ekonomik döngünün yarattığı çıkmaza "Kur korumalı mevduat hesabı ise dolara endeksli. Dolar bir günde yüzde 40 arttığında kur korumalı mevduat hesabında yüzde 40 faiz vermiş olacağız. Bu da Kur Korumalı Mevduat hesabı sahiplerine Merkez Bankası aracılığıyla para basarak para vermek, onların faiz gelirlerinin bu para basılarak karşılanması anlamına geliyor. Bu da ülke içindeki Türk Lirası arzını arttıracağı için daha fazla enflasyon demek. Daha fazla enflasyon demek dolar kurunun daha fazla artması demek. Dolar kurunun yükselmesi engellenemezse kendi kendini besleyen bir döngünün içine gireceğiz. Dolar kuru artacak, kur korumalı mevduat hesaplarına ödenen TL bazlı faiz artacak, Merkez Bankası aracılığıyla bu yükümlülükleri karşılamak adına TL arzı artırılacağı için enflasyon artacak. Sonra tekrar dolar artacak. Bu döngü Türkiye için büyük bir tehlike oluşturuyor şu anda." sözleriyle dikkat çekti.
"İTHALAT VE İHRACAT ORTAĞIMIZ RUSYA İLE İLİŞKİLERİMİZ BOZULACAK"
Barış Çalışkan açıklamasında Rusya'nın Ukrayna harekatının gidişatının belirsizliğini, Rusya'nın işgale nerede son vereceği konusunda bilinmezliği ve NATO'nun atacağı adımların şu anda net olmaması ikilemlerini de aktararak sözlerini şöyle sürdürdü:
Türkiye'nin Ukrayna'ya konum olarak yakın ve NATO ülkesi olması Putin'in işgalini devam ettirmesi hatta diğer ülkelere de yöneltmesi sonucunda bazı talepleri olabilir NATO'nun. Patriot yerleştirmek, Boğazlardan gemilerin geçirilmesiyle Rusya için alınacak bazı önlemler de olabilir.
Daha ileri boyutta düşünürsek Türkiye üzerinden NATO'nun Rus birliklerine savunma amaçlı saldırısı dahi söz konusu olabilir.
Türkiye'nin alacağı konum bizim özellikle tarım ve enerji sektörlerinde ithalat ve ihracat ortağımız olan Rusya ile ilişkilerimizi bozacaktır. Bu durum ekonomimiz üzerinde hem baskı yaratır hem de savaş tehlikesi içinde ekonomiyi daha fazla zora sokar.