Salgına karşı mücadelede 'normale' dönüldü ama bütçe normale dönemedi

Küresel Covid-19 salgınına karşı mücadelede normalleşme adımlarının atılmaya başlandığı geçen mayıs ayında merkezi yönetim bütçesi yine önemli büyüklükte açık verdi. Özellikle vergi gelirlerindeki gerilemeler dikkat çekmeye devam ediyor.

Cumhuriyet'ten Mustafa Çakır'ın derlediği Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın dün yayımladığı bütçe verilerinin detayları ise şöyle:

- Mayıs ayında, geçen yılın aynı ayına göre bütçe giderleri yüzde 2.2 artarak 85.4 milyar TL, bütçe gelirleri yüzde 4.8 düşerek 68.1 milyar TL oldu. Bütçe açığı da yüzde 43.5 artarak 17.3 milyar TL’ye ulaştı.

- Faiz ödemeleri dışı bütçe dengesindeki bozulma da devam ediyor. Mayıs ayında faiz dışı açık yüzde 85.6 artarak 7.6 milyar TL oldu. Oysa 2020 bütçesi hazırlanırken yılın tamamı için 67 milyon liralık faiz dışı fazla öngörülmüştü.

FAİZ GİDERİ YÜKSEK

- Yine mayıs ayında vergi gelirleri yüzde 7.6 azalarak 55.3 milyar liraya inerken, faiz giderleri yüzde 21.8 artarak 9.7 milyar liraya yükseldi. Faiz hariç giderler ise yüzde 0.2 artarak 75.8 milyar liraya ulaştı.

- Yılın ilk 5 ayında ise geçen yılın aynı dönemine kıyasla bütçe giderleri yüzde 15.7 artarak 479.2 milyar lira, gelirler yüzde 12 artarak 389.1 milyar TL oldu. İlk 5 aylık bütçe açığı da yüzde 35.4 artarak 90.1 milyar liraya yükseldi. Faiz dışı açık da yüzde 24.7 artarak 25.1 milyar TL.

- Bilindiği gibi bu yılın tamamı için hedeflenen açık 138.9 milyar liraydı. Merkez Bankası’ndan ocak ayında aktarılan 40.5 milyar lira olmasa ilk 5 aylık açık 130.6 milyar liraya ulaşacaktı. Tüm bu sonuçlar bütçe açığında bu yıl hedefi tutturmanın çok zor olduğunu ortaya koydu.

YÜZDE 44’Ü HARCANDI

- Yine ilk 5 ayda vergi gelirler yüzde 6.7 artarak 280.5 milyar liraya, faiz giderleri yüzde 40 artarak 65 milyar liraya ve faiz dışı giderler yüzde 12.7 artarak 414.3 milyar liraya çıktı.

- Bu yılın tamamında giderleri için bütçeye 1 trilyon 95 milyar lira ödenek konmuştu. İlk 5 aylık sonuçlar bu ödeneğin yüzde 43.7’sinin kullanıldığını gösteriyor.

ÖRTÜLÜ ÖDENEKTEN 785 MİLYON LİRA

- Bütçe giderleri içinde en büyük pay yüzde 41.5 ile cari transferlerde. Mayısta cari transferlere giden kaynak 35.4 milyar lira oldu. Geçen yılın ilk 5 ayında 169.6 milyar lira olan cari transferler bu yılın aynı döneminde 200.6 milyar liraya çıktı.

- Geçen yılın mayıs ayına göre sermaye giderleri 4.5 milyar liradan 5 milyar liraya, sermaye transferleri 242 milyon liradan 562 milyon liraya, borç verme işlemleri de 1.9 milyar liradan 2.3 milyar liraya yükseldi.

- Güvenlik ve savunmaya yönelik mal, malzeme ve hizmet alımları mayıs ayında zirve yaparak 751.6 milyon lira oldu. 5 aylık toplam harcama ise 2 milyar 48 milyon lira olarak gerçekleşti.

- Cumhurbaşkanlığı’nın kullanımında bulunan “örtülü ödenekten” mayısta 94.5 milyon lira, ilk 5 ayda da 784.6 milyon lira harcama yapıldı.

- SGK’nin görev zararı mayısta 6.7 milyar lira, ilk 5 ayda ise 41 milyar liraya ulaştı. SGK’ye mayısta 14.8 milyar lira, ocak-mayıs döneminde de 58.4 milyar lira Hazine yardımı yapıldı.

- Hanehalkına yapılan transferler mayısta 4.3 milyar lira, 5 aylık dönemde ise 31.1 milyar lira oldu.

- Sosyal amaçlı transferlerin tamamı önceki aylarda olduğu gibi yine “Diğer sosyal amaçlı transferler” kaleminden yapılmaya devam edildi. Mayısta bu kalemden 1.8 milyar lira, 5 ayda ise 10.1 milyar lira transfer gerçekleştirildi.