Salgında Türkiye'de 804 bin, dünyada 37 milyon kadın işini kaybetti

Her dört kadından birinin istihdamda olduğu Türkiye’de Mart 2019 ve 2020 arasındaki son bir yıllık dönemde istihdam edilenlerin toplam sayısı 1 milyon 662 bin azalarak 26 milyon 133 bine geriledi. Bu dönemde işini kaybeden kadın sayısı 804 bin oldu. “Kadınlar özellikle sert vuruldu” diyen BM Genel Sekreteri António Guterres, salgının istihdama etkisi konusunda kadınlara özellikle vurgu yaptı: Buna göre işini ilk kaybeden kadınlar olduğu gibi, işe dönmeleri de çok zor olacak. İlk etapta 37 milyon kadın işini kaybetti.

Dünyayı etkisi altına alan ve can kayıplarının yanı sıra ciddi iş ve gelir kayıplarına da yol açan koronavirüs kadınları çok daha derinden etkiledi. Gerek yerli gerek yabancı bir dizi çalışma ve anketlere göre kadınlar kendi işlerini kaybetmenin yanında, evdeki gelir kayıplarını derinden yaşayan kesim oldu.

Toplumların, hükümetlerin ve işyerlerinin ayırımcı ve olumsuz etkileri konu Covid-19 olunca da değişmedi. Virüs, kadını daha çok vurdu; kadın salgınla birlikte daha çok işsiz ve yoksul kaldı. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Birleşmiş Milletler raporlarına göre, yüksek riskli sektörlerde orantısız bir şekilde temsil edilirler ve genellikle ilk iş kaybeden ve geri dönen son sektörler arasındadır.

Zaten istihdamda dışlanma ile karşı karşıya olan engelli kişilerin de iyileşme sırasında işe geri dönmede daha büyük zorluklarla karşılaşmaları daha olasıdır.

SERT VURULDULAR

Cumhuriyet'ten Olcay Büyüktaş'ın aktardığı BM Genel Sekreteri’nin Çalışma Dünyası Politika Özeti’ne göre Mayıs 2020’de dünyanın neredeyse tüm işçileri, yaklaşık yüzde 94’ü, bir tür işyeri kapatma önleminin alındığı ülkelerde yaşıyor. Bu yılın ikinci çeyreğinde işgücünün yüzde 38’i yani yaklaşık 1.25 milyar işçi, kapanma riski taşıyan işlerde istihdam ediliyor.

En büyük sıkıntı ve acıyı küçük ve orta ölçekli işletmeler yaşayacak. Gelişmekte olan ülkeler çalışanları ise dramatik risklerle karşı karşıya. ILO verilerine ve analizine dayanan Politika Özeti, son aylarda iş ve geçim kaynaklarını kaybedenlerin çoğunun yakın zamanda işgücü piyasasına tekrar giremeyeceği konusunda uyarıyor. Ve ne yazık ki bu kesimin başında da kadınlar ve engelliler geliyor.

BM Genel Sekreteri António Guterres, “Salgından her işçi, her iş ve dünyanın her köşesi etkilendi. Ancak, kadınlar özellikle sert vuruldu. Zaten istihdamda dışlanma ile karşı karşıya olan kadınlar ve engelli kişiler, iyileşme döneminde işe dönmelerinde büyük zorluklarla karşı karşıya kalacak” diyor.

37 MİLYON KADIN

Dünya çapındaki ev işçilerinin yaklaşık dörtte üçü yaklaşık 55 milyondan fazla insan işlerin durması ve sosyal güvenlik önlemleri nedeniyle işlerini ve gelirlerini kaybetme riski taşıyor. Bu ev işçilerinin büyük çoğunluğu yani yaklaşık 37 milyonunu kadınlar oluşturuyor. Haziran başında yapılan bir değerlendirme, en çok etkilenen bölgenin Güneydoğu Asya ve Pasifik olduğunu, ev işçilerinin yüzde 76’sının risk altında olduğunu gösteriyor. Burayı yüzde 74 ile Amerika, yüzde 72 ile Afrika yüzde 45 ile Avrupa izliyor.

EVLERİNE DÖNDÜLER

Türkiye’de de kadınlar Covid19’un yarattığı işsizlikten ve istihdam kaybından daha fazla etkilendi. Yandaki grafikte ayrıntıları görülen DİSK AR’ın raporuna göre, Mart 2019-Mart 2020 arası kadın işgücü yüzde 11, kadın istihdamı ise yüzde 9 azaldı.

- Kadınlar erkeklere göre işgücünden daha fazla çekildi. Toplam işgücü son bir yılda 2 milyon 235 bin azalarak 32 milyon 339 binden 30 milyon 104 bine geriledi.

- Cinsiyet bazında bakıldığında kadın işgücü daha büyük oranda daraldı. Son bir yılda toplam işgücü yüzde 6.9 ve işgücündeki erkeklerin sayısı yüzde 4.9 azalırken işgücündeki kadınların sayısı yüzde 11.1 oranında azaldı.

- Kadınlar işgücü piyasasından çekildiler, daha fazla istihdam dışına çıktılar ve iş aramaktan vazgeçtiler.

- Her dört kadından sadece biri istihdamda. Mart 2019 ve 2020 arasındaki son bir yıllık dönemde istihdam edilenlerin toplam sayısı 1 milyon 662 bin azalarak 26 milyon 133 bine geriledi.

- İstihdam edilen erkeklerin sayısı bir yılda 858 bin azalarak 18 milyon 11 bine, kadınların sayısı ise 804 bin azalarak 8 milyon 122 bine geriledi.

- Son bir yılda istihdam edilenlerin toplam sayısı yüzde 6, istihdam edilen erkeklerin sayısı yüzde 4,5 azalırken istihdam edilen kadınların sayısı ise yüzde 9 azaldı. Kadınların istihdam oranı bir yılda 3 puan azalarak yüzde 28,5’ten yüzde 25,5’e düştü. Böylece çalışma çağındaki her dört kadından sadece biri istihdama katılmış oldu.

- İşbaşında olan kadınların sayısı son bir yılda yüzde 21 azaldı. Mart 2019’da 8 milyon 663 bin olan işbaşındaki kadınların sayısı Mart 2020’de 1 milyon 818 bin azalarak 6 milyon 845 bin oldu.