Sayıştay raporu Diyarbakır'da kayyım bilançosunu açıkladı: Milyonlar böyle gizlenmiş

Sayıştay'ın hazırladığı rapora göre kayyım yönetimindeki Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi'nin 2018 yılında yaptığı harcamaların yüzde 43’ünü gizlediği ortaya çıktı.

2019 yılında hazırlanan Sayıştay raporunda kayyım ve 2019 Yerel seçimlerinde AKP Belediye Başkan Adayı olan Cumali Atilla’nın 876 milyon liralık belediye gideri ‘şüpheli’ bulunmuştu.

Evrensel'den İnanç Yıldız'ın haberi göre, Sayıştay tarafından belediyeler ve bağlı idarelerin 2019 yılı faaliyetlerine ilişkin yapılan denetimler sonucu hazırlanan raporlar yayımlandı. Sayıştay geçen yıl açıkladığı raporda 2018 yılına ait bir takım usulsüzler sıralanmıştı.

Bu yıl açıklanan raporda bu usulsüzlerinin düzeltilip düzeltilmediği denetlendi. Birçok usulsüzlüğün denetçinin bulgusuna göre muhasebeleştirilmesi sonucu 2018 yılının toplam giderleri 876 milyon 385 bin 378 TL’den yüzde 77 artarak, 1 milyar 554 milyon 871 bin 511 TL’ye yükseldi.

Gelir ise 764 milyon 343 bin 778 TL’de sabit kaldı. Yeni açıklanan Sayıştay raporuyla 678 milyon 486 bin 133 TL’nin usulsüz işlemlerle gizlendiği ortaya çıktı.

Giderler 3 katına çıktı

Mali tablolar Kayyım ve AKP Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Cumali Atilla yönetimindeki belediyenin yuttuğu dev bütçeyi gözler önüne serdi. Atilla öncesi dönemde Diyarbakır Büyükşehir Belediyesinin yıllara göre giderleri şöyleydi:

2015 yılı: 502 milyon lira,

2016 yılı (Kasım ayında kayyum atandı): 515 milyon lira,

2017 yılı: 678 milyon lira,

2018 yılı: 1 milyar 554 milyon lira,

2019 yılı: 709 milyon lira.

Buna göre 2018 yılında yapılan toplam gider ile 2015,2016 ve 2017 yıllarının toplamına yakın oldu.

İhaleler verildi

Büyük oranda ihale usulüyle yapılan alımları içeren ‘Mal ve Hizmet Alım Giderleri’ kalemi 2018 yılında ‘şişti. Söz konusu yılda 690 milyon liralık mal ve hizmet alınırken, bu miktar 2017’de yalnızca 293 milyon liraydı. Aynı kalem 2015’te 196 milyon lira, 2016’da 230 milyon lira olarak bildirilmişti.

Personel giderleri katlandı

Personel giderlerinin de 2018’de bir önceki yıla göre ikiye katlandığı görüldü. 2017’de 81 milyon lira olan personel giderleri 2018’de 170 milyon liraya çıktı. Personel giderleri kalemi yeni kayyımın görevlendirildiği 2019 yılında yüzde 33 azalarak 113 milyon liraya düştü.

"Sermaye giderleri 2019 yılında 88 milyon lira oldu"

Benzer biçimde Sermaye giderleri kalemindeki artış da dikkat çekti. 2017 yılında 257 milyon lira sermaye gideri görülürken, 2018 yılı içinde bu meblağ 606 milyon liraya çıktı. Kayyımın değişmesiyle yüzde 85 azalan sermaye giderleri 2019 yılında 88 milyon lira oldu.

Saptanan usulsüzlükler

2018 yılında düzeltilmesi istenen ve 2019 yılında düzeltilen usulsüzlüklerin kimileri şöyle olmuştu:

Elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabının borç bakiyesi ile birikmiş amortismanlar hesabının alacak bakiyesinin eşit olmaması sonucu 10 milyon 934 bin 712 TL’lik amortisman gideri ayrılmadı.

29 adet mal ve hizmet alım ihalesi sonucunda yüklenicilerle imzalanan sözleşmelere istinaden 2018 yılında girişilen toplam 15 milyon 517 bin 838 TL’lik taahhüt tutarı ilgili hesaplara kaydedilmedi.

Belediye tarafından diğer kurumlara tahsis edilen rayiç bedeli 12 milyon 410 bin TL olan 24 adet taşınmazın ve rayiç bedeli kurum tarafından bilinmeyen belediyeye tahsis edilmiş 18 adet taşınmazın muhasebe kayıtlarında görülmediği tespit edildi.

2018 yılının ocak ayının 1 ile 14’üne ait olan 1 milyon 942 bin 206 TL’lik paranın bütçe dışı avans ve krediler hesabına kaydedilmedi.

Büyükşehir Belediyesinin 2011 yılında İller Bankasından kullandığı ve ödemesi devam eden kredinin ana parasının 1 milyon 857 bin 237 TL’lik kısmının dönem sonunda vadesi bir yılın altına indiği ancak söz konusu tutarın ilgili hesaba aktarılmadığı görüldü.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi Belediyeler Birliği ve Karacadağ Kalkınma Ajansına ödenmek üzere kayıtlara alınan toplam 3 milyon 644 bin 92 TL yasal pay ilgili hesaba kayıt edilmedi.

1 ton 600 kilogram fıstıklı kadayıf yenildi

Kasım 2016’da Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kayyımlığına atanan Cumali Atilla, 2019 yerel seçimlerinde AKP Büyükşehir Belediye Başkanlığına aday gösterilmişti.

2019 yılındaki 31 Mart yerel seçimlerinde kayyumdan belediyeyi devralan Selçuk Mızraklı, makam odasının lüks ve şatafatını paylaşmıştı. Mızraklı “Bakın Bakın! Halkın parası ile kendilerine saraylar yapmışlar... Bütün israf ve şatafatlarını halka tek tek göstereceğiz. Yorum sizin...” demişti.

Kayyımın belediye bütçesinden 1 ton 600 kilogram fıstıklı kadayıf yediğini ve 92 bin liralık hediyelik fincan takımları aldığını söylemişti. Yine kayyum Cumali Atilla’nın 2 milyon 127 bin 725 TL harcayarak kendisine lüks bir makam odası yaptırdığı ortaya çıkmıştı.

Atilla seçilemedi

2016 yılında Gültan Kışanak ve Fırat Anlı’nın yerine belediyeye kayyum atanan Atilla yaklaşık 2 buçuk yıl görevde kalmıştı. 2019 yılındaki yerel seçimlerde AKP’den Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi için aday olmuş, ancak seçilememişti.

Belediye Eş Başkanlığa seçilen Mızraklı ise hakkında yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar gerekçe gösterilerek, 4 aylık sürede görevden alınmış, tutuklanarak 9 yıl hapis cezası verilmişti.

2018'den beri devam ediyor

Sayıştay denetimine çok sayıda usulsüzlük takıldı. Belediye, elektrik şirketinden alacaklarını yine tahsil etmedi. Hidrolik kaynaklara dayalı elektrik üretim faaliyetinde bulunanlardan her yıl alınması gereken elektrik üretim lisans harçlarının belediye tarafından takip ve tahsili yapılmadı. Üstelik belediye kentte kaç tane hidroelektrik kaynaklı elektrik üretim tesisinin bulunduğunu bilmiyor.

Yine belediyece enerji dağıtım şirketinin kullanımı için bir dizi tesis yapıldı. Ancak yatırım giderleri enerji dağıtım şirketlerinden talep edilmedi. Denetçilerin bu sorunun yıllardır devam ettiğini not düşmüş. Yaşanan bu durumlar 2018 yılında bu yana devam ediyormuş.

Açık ihale kullanılmadı

Sayıştay raporunda tespit edilen bazı usulsüzler ise şöyle sıralandı:

İlan ve reklam gelirleri tahsil edilmemiş. 2018 yılından beridir bu gelirler tahsil edilmiyor.

Belediyenin Mal ve Hizmet Alımları Kanunu’na tabi olmasına rağmen yıl içerisinde gıda yardım kolisi, bitki, çiçek ve fidan alımlarının istisna kapsamında olduğu varsayılarak ihalesiz gerçekleştirilmiş. Bu kapsamda gıda yardımı için 10 milyon 220 bin 888 TL, dikimi planlanan 14 kalem çalı ve mevsimlik çiçek alımı işi için 592 bin 700 TL, 4 kalem hercai menekşe mevsimlik çiçek alım işi için ise 560 bin TL harcanmış. Raporda, bu hususların açık ihale usulü kullanılarak alınması gerektiği belirtildi.

Mobilyalara adrese teslim ihale

2019 yılında ihaleler, kanunda belirtilen sebeplerin oluşmamasına rağmen pazarlık usulü yaygın bir şekilde yapıldı. Doğal afet, salgın hastalık, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması durumunda yapılan 21/b usulü ihale ile ‘mobilya’ alındığı, iftar verildiği, görüldü.

Bu kapsamda; Vektör kontrolü için araç-cihaz kiralama ve biosidal ilaç alımı işi için 14 milyon 843 bin 680 TL, 21 kalem mobilya malzemesi ve diğer malzeme alım işi için 332 bin 874 TL, 4 merkezde ihtiyaç sahibi vatandaşlara dağıtılmak üzere iftar ve sahur yemeği verilmesi hizmet alımı işi için 1 milyon 430 bin 855 TL, Aktif Yaşam Merkezinde kullanılmak üzere malzeme alımı işi için ise, 1 milyon 250 bin 19 TL harcandı.